پرش به محتوا

المنجد فی اللغة (أقدم معجم شامل للمشترک اللفظي): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''المنجد فی اللغة'''،  تألیف أبي الحسن علي بن حسن هنائي (متوفی حدود 310ق) مشهور به كراع، از قدیمی‌ترین منابع در توضیح معانی کلمات مشترک لفظی و لغات غریب و نامأنوس است.
'''المنجد فی اللغة'''،  تألیف [[کراع النمل‌، علی‌ بن‌ حسن‌|أبي‌الحسن علي بن حسن هنائي]] (متوفی حدود 310ق) مشهور به [[کراع النمل‌، علی‌ بن‌ حسن‌|كراع]]، از قدیمی‌ترین منابع در توضیح معانی کلمات مشترک لفظی و لغات غریب و نامأنوس است.


==اهمیت و جایگاه کتاب==
==اهمیت و جایگاه کتاب==
خط ۳۳: خط ۳۳:


==ساختار و محتوای تفصیلی==
==ساختار و محتوای تفصیلی==
این کتاب قدیمی‌ترین کتابی است که در موضوع مشترک لفظی به ما رسیده است. کتاب حاوی نزدیک به هفتصد کلمه است،(ص 19) در حالیکه کتاب ابوعبید (متوفی 224ق) حدود 150 کلمه و کتاب ابوعمیثل (متوفی 240ق) حدود 300 کلمه است.
این کتاب قدیمی‌ترین کتابی است که در موضوع مشترک لفظی به ما رسیده است. کتاب حاوی نزدیک به هفتصد کلمه است،(ص 19) در حالیکه کتاب [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید]] (متوفی 224ق) حدود 150 کلمه و کتاب ابوعمیثل (متوفی 240ق) حدود 300 کلمه است.


این اولین کتابی در نوع خود است که روح سازماندهی، بویژه در دو بخش اول و ششم آن اعمال شده است.  با وجود اینکه بخش اول کتاب به ترتیب الفبایی نیست، در آن نوعی از ترتیب را مشاهده می‌کنید که در آن با قسمت‌های بالاتر بدن آغاز شده و به تدریج به پایین می‌آید تا به پاها برسد.
این اولین کتابی در نوع خود است که روح سازماندهی، بویژه در دو بخش اول و ششم آن اعمال شده است.  با وجود اینکه بخش اول کتاب به ترتیب الفبایی نیست، در آن نوعی از ترتیب را مشاهده می‌کنید که در آن با قسمت‌های بالاتر بدن آغاز شده و به تدریج به پایین می‌آید تا به پاها برسد.
خط ۴۱: خط ۴۱:
بسیاری از مواد لغوی آن از منابع قدیمی که به دست ما نرسیده گرفته شده است؛ بنابراین کتاب کراع، قدیمی‌ترین کتاب مشتمل بر آن لغات است و فراوان لغاتی در کتب لغت وجود دارد که تنها به کراع نسبت داده می‌شود. <ref>ر.ک: همان، ص23</ref>‏
بسیاری از مواد لغوی آن از منابع قدیمی که به دست ما نرسیده گرفته شده است؛ بنابراین کتاب کراع، قدیمی‌ترین کتاب مشتمل بر آن لغات است و فراوان لغاتی در کتب لغت وجود دارد که تنها به کراع نسبت داده می‌شود. <ref>ر.ک: همان، ص23</ref>‏


کراع بعد از مقدمه‌ای کوتاه، ساختار کتاب را بر شش باب که هر کدام دارای فصولی است پی‌ریزی کرده است.
[[کراع النمل‌، علی‌ بن‌ حسن‌|کراع]] بعد از مقدمه‌ای کوتاه، ساختار کتاب را بر شش باب که هر کدام دارای فصولی است پی‌ریزی کرده است.


باب اول در ذکر اعضا بدن انسان از سر تا قدم؛
باب اول در ذکر اعضا بدن انسان از سر تا قدم؛
خط ۶۲: خط ۶۲:
توجه نویسنده بیشتر به مذهب کوفی بوده است؛ چراکه لغویونی که از دو کتاب وی اقتباس کرده‌اند، دوازده نفر کوفی و هشت نفر بصری بوده‌اند. این تأکیدی است بر آنچه ابن ندیم گفته که هنائی متمایل به کوفیین بوده و مخالف با سخن قفطی است که او را متمایل به بصریین دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص11-10</ref>‏
توجه نویسنده بیشتر به مذهب کوفی بوده است؛ چراکه لغویونی که از دو کتاب وی اقتباس کرده‌اند، دوازده نفر کوفی و هشت نفر بصری بوده‌اند. این تأکیدی است بر آنچه ابن ندیم گفته که هنائی متمایل به کوفیین بوده و مخالف با سخن قفطی است که او را متمایل به بصریین دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص11-10</ref>‏


کراع در این کتاب در بین معانی متفاوت هر لفظ اولین معنایی که به ذهم متبادر می‌شود را معنای اصلی و محوری برمی‌شمرد و بقیه را معانی ثانوی و فرعی میداند؛
[[کراع النمل‌، علی‌ بن‌ حسن‌|کراع]] در این کتاب در بین معانی متفاوت هر لفظ اولین معنایی که به ذهم متبادر می‌شود را معنای اصلی و محوری برمی‌شمرد و بقیه را معانی ثانوی و فرعی میداند؛
وی بر روشن کردن معنای کلمه در نهایت وضوح اصرار می‌ورزد؛
وی بر روشن کردن معنای کلمه در نهایت وضوح اصرار می‌ورزد؛