پرش به محتوا

تاروپود فرهنگ؛ درآمدی بر نظریه نشانه‌شناختی یوری لوتمان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به '')
خط ۶: خط ۶:
| پدیدآوران =   
| پدیدآوران =   
[[سمننگو، الکسی]] (نویسنده)
[[سمننگو، الکسی]] (نویسنده)
[[سرفراز، حسین]] (مترجم)  
[[سرفراز، حسین]] (مترجم)  
|زبان   
|زبان   
| زبان =فارسی   
| زبان =فارسی   
خط ۴۴: خط ۴۴:
فصل اول حاوی زندگی‌نامۀ علمی کوتاهی از لوتمان و مقدمه‌ای تاریخی بر مکتب نشانه‌شناسی تارتو ـ مسکو است، همراه با طرح مهم‌ترین زمینه‌های تاریخی، آموزشی و فرهنگی‌ای که سبب شکل‌گیری نظریۀ لوتمان شده است. در ادامه، شرح ربط بین نشانه‌شناسی و گفتمان سایبرنتیک در دهۀ 1960 در کنار برآوردِ خود این گفتمان نه فقط به‌مثابۀ رویکردی نو که علوم انسانی را با علوم طبیعی وحدت می‌بخشد، بلکه به عنوان روشی عام ـ زبانی عام و همگانی ـ برای مطالعۀ فرهنگ بشری، بر خواننده آشکار می‌شود و در نهایت از بافتار سیاسی ـ اجتماعی مکتب نشانه‌شناسی تارتو ـ مسکو، که تا حد معینی منجر به وضعیت استثنایی آن گشت، بحث خواهد شد.   
فصل اول حاوی زندگی‌نامۀ علمی کوتاهی از لوتمان و مقدمه‌ای تاریخی بر مکتب نشانه‌شناسی تارتو ـ مسکو است، همراه با طرح مهم‌ترین زمینه‌های تاریخی، آموزشی و فرهنگی‌ای که سبب شکل‌گیری نظریۀ لوتمان شده است. در ادامه، شرح ربط بین نشانه‌شناسی و گفتمان سایبرنتیک در دهۀ 1960 در کنار برآوردِ خود این گفتمان نه فقط به‌مثابۀ رویکردی نو که علوم انسانی را با علوم طبیعی وحدت می‌بخشد، بلکه به عنوان روشی عام ـ زبانی عام و همگانی ـ برای مطالعۀ فرهنگ بشری، بر خواننده آشکار می‌شود و در نهایت از بافتار سیاسی ـ اجتماعی مکتب نشانه‌شناسی تارتو ـ مسکو، که تا حد معینی منجر به وضعیت استثنایی آن گشت، بحث خواهد شد.   


در فصل دوم و سوم، با شرح مفاهیم پایۀ نشانه‌شناسی لوتمان و مقدمات و پیش‌فرض‌های نظری وی از طریق ذکر مثال‌هایی از فرهنگ‌های مختلف، روشن خواهد شد که این مفاهیم چگونه در عمل به شکل ابزاری مؤثر برای تجزیه و تحلیل فرهنگی به کار می‌روند. فصل دوم بر کلان‌ساختارهای فرهنگ (نظام‌وارگی) و فصل سوم بر خردساختارهای فرهنگ (متن‌وارگی) تمرکز دارد. پرسش‌های اصلی که تلاش شده در این فصل‌ها بدان پاسخ داده شود، عبارتند از:  
در فصل دوم و سوم، با شرح مفاهیم پایۀ نشانه‌شناسی لوتمان و مقدمات و پیش‌فرض‌های نظری وی از طریق ذکر مثال‌هایی از فرهنگ‌های مختلف، روشن خواهد شد که این مفاهیم چگونه در عمل به شکل ابزاری مؤثر برای تجزیه و تحلیل فرهنگی به کار می‌روند. فصل دوم بر کلان‌ساختارهای فرهنگ (نظام‌وارگی) و فصل سوم بر خردساختارهای فرهنگ (متن‌وارگی) تمرکز دارد. پرسش‌های اصلی که تلاش شده در این فصل‌ها بدان پاسخ داده شود، عبارتند از:


# فرهنگ بر حسب ارتباطات چیست؟  
# فرهنگ بر حسب ارتباطات چیست؟  
# جایگاه هنر و دیگر نظام‌های الگوسازی در فرهنگ چیست؟  
# جایگاه هنر و دیگر نظام‌های الگوسازی در فرهنگ چیست؟  
# عناصر پایه و مبنایی فرهنگ چیست؟  
# عناصر پایه و مبنایی فرهنگ چیست؟  
# چطور می‌توان متن را تعریف کرد؟  
# چطور می‌توان متن را تعریف کرد؟  
# نسبت متون با نشانه‌ها چیست؟  
# نسبت متون با نشانه‌ها چیست؟  
# کیفیات یا ویژگی‌های متن هنری چیستند؟  
# کیفیات یا ویژگی‌های متن هنری چیستند؟  
# اسطوره چیست و چطور متون اسطوره‌ای از متون غیراسطوره‌ای تفکیک می‌شوند؟  
# اسطوره چیست و چطور متون اسطوره‌ای از متون غیراسطوره‌ای تفکیک می‌شوند؟  
# چرا ترجمه در بافتار فرهنگ اهمیت دارد؟  
# چرا ترجمه در بافتار فرهنگ اهمیت دارد؟  
# معنا چیست؟ چطور تولید می‌شود؟  
# معنا چیست؟ چطور تولید می‌شود؟  
# حافظۀ جمعی چیست؟  
# حافظۀ جمعی چیست؟  
# آیا «قوانین» خاص رشد و توسعۀ فرهنگی وجود دارد؟  
# آیا «قوانین» خاص رشد و توسعۀ فرهنگی وجود دارد؟  
# چرا پیش‌بینی‌ناپذیری برای هر فرهنگی ضرورت دارد؟  
# چرا پیش‌بینی‌ناپذیری برای هر فرهنگی ضرورت دارد؟