زیبایی نزد روزبهان؛ آنچه امروز از او می‌توان آموخت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ش' به ' می‌ش'
جز (جایگزینی متن - ' ؟' به '؟')
جز (جایگزینی متن - ' می ش' به ' می‌ش')
خط ۳۲: خط ۳۲:
آشنایی با پاره‌ای از اصطلاحات برای پی‌بردن به مقصود روزبهان ضروری می‌نماید. پس با روشنگری آنها آغاز شده است: التباس، جمال و جلال و حسن. التباس از واژگان کلیدی نزد روزبهان است و ریشۀ قرآنی دارد. به کاربرد این واژه در دو اثر روزبهان نظری انداخته شده است: مشرب الارواح و شرح شطحیات. التباس بی‌گمان، معنای واژه همان به لباسی درآمدن یا متلبس شدن حقیقت الهی است؛ ولی دلالت آن همه‌جا یکسان نیست. در این بخش ابتدا به موادی پرداخته شده که این واژه در آن دیده می‌شود.
آشنایی با پاره‌ای از اصطلاحات برای پی‌بردن به مقصود روزبهان ضروری می‌نماید. پس با روشنگری آنها آغاز شده است: التباس، جمال و جلال و حسن. التباس از واژگان کلیدی نزد روزبهان است و ریشۀ قرآنی دارد. به کاربرد این واژه در دو اثر روزبهان نظری انداخته شده است: مشرب الارواح و شرح شطحیات. التباس بی‌گمان، معنای واژه همان به لباسی درآمدن یا متلبس شدن حقیقت الهی است؛ ولی دلالت آن همه‌جا یکسان نیست. در این بخش ابتدا به موادی پرداخته شده که این واژه در آن دیده می‌شود.


زیبایی نزد روزبهان یا جمال نامیده می شود یا حسن. جمال معمولاً با جلال می‌آید، ولی حسن به‌تنهایی. شاید پرسش از دوگان جمال و جلال در نسبت با یگان حسن آغاز مناسبی برای بازنمود جایگاه زیبایی نزد وی باشد. پس پرسیده شده نسبت جمال با حسن با یکدیگر چیست؟ این دو یک چیزند یا دو چیز؟ از نظر روزبهان میان حسن و جمال فرقی نیست مگر در لفظ.
زیبایی نزد روزبهان یا جمال نامیده می‌شود یا حسن. جمال معمولاً با جلال می‌آید، ولی حسن به‌تنهایی. شاید پرسش از دوگان جمال و جلال در نسبت با یگان حسن آغاز مناسبی برای بازنمود جایگاه زیبایی نزد وی باشد. پس پرسیده شده نسبت جمال با حسن با یکدیگر چیست؟ این دو یک چیزند یا دو چیز؟ از نظر روزبهان میان حسن و جمال فرقی نیست مگر در لفظ.


در «سه طریق روزبهان»، برداشت او از زیبایی در تقابل با دو نگرش دیگر به زیبایی تبیین و بازنمود شده است: نگرش متواریان لذت و زاهدان. روزبهان سخت به این دو گروه می‌تازد؛ به یکی چون زیبایی را به لذت‌جویی فرومی‌کاهد، به دیگری از آن‌رو که زاهد اساساً به زیبایی، به‌ویژه زیبایی انسانی توجهی ندارد. در ایمان نیز جایی برای آن نمی‌گشاید.
در «سه طریق روزبهان»، برداشت او از زیبایی در تقابل با دو نگرش دیگر به زیبایی تبیین و بازنمود شده است: نگرش متواریان لذت و زاهدان. روزبهان سخت به این دو گروه می‌تازد؛ به یکی چون زیبایی را به لذت‌جویی فرومی‌کاهد، به دیگری از آن‌رو که زاهد اساساً به زیبایی، به‌ویژه زیبایی انسانی توجهی ندارد. در ایمان نیز جایی برای آن نمی‌گشاید.