الهادی أو عمدة الحازم فی الزوائد علی مختصر أبی القاسم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کتاب «الهادی» یا «عمدة الحازم فی الزوائد علی مختصر أبی القاسم»'''، نوشته ابومحمد عبدالله بن احمد بن محمد بن قدامه مقدسی (541-620ق)، مشهور به موفّق‌الدین، فقیه، صوفی، محدث و از بزرگان مذهب حنبلی، که یکدوره فقه حنبلی را با فشرده‌کردن مطالب کتاب الهدایة» علامه کَلوَذانی عرضه نموده است. نورُالدین طالب، پژوهش کتاب را انجام داده است.

در تعریف کتاب چنین گفته می‌شود که «الهادی» اثری گرانسنگ بوده، سود فراوانی در آن نهفته است. این کتاب در میان حنبلیان شُهرت دارد و آنان به مسایل علمی الهادی اعتماد ویژه‌ای دارند. این اثر فشردۀ مقدسی از جامع‌ترین آثاری به شمار می‌آید که مسایلی را در خود گِرد آورده و خواننده را از دیگر متون مختصرِ فقهی بی‌نیاز می‌کند اما آثار دیگر از الهادی بی‌نیاز نیستند. اهمیت کتاب تا جایی است که آن را در جایگاه کتب مرجع نشانده است و کسانی مانند علامۀ بزرگ مذهب حنبلی «علی بن سلیمان مرداوی» در کتابش «الإنصاف» مطالب آن را نقل کرده‌اند.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref>‏

موفّق مَقدِسی بیشتر متن کتاب «الهدایة» علامه کَلوَذانی (شاگرد قاضی ابو یعلی) را بازخوانی کرده و فشرده (خلاصه) نوشته است. او با این کار خواسته است که از میان مسایل کتاب هدایه، آنچه را که در کتاب «مختصر» خِرَقی (درگذشته 334ق) نیامده، از منابع معتبر بازگو کند که نتیجۀ آنْ نوشته‌ای شده است که با اندازه‌ای کوچک، دانش فراوانی را در خود جای داده است.

مقدِسی در این فشرده‌نویسی، از روش نگارش اصل کتاب پیروی نموده است؛ بدین‌گونه که او روایت‌هایی را از احمد بن حنبل و پیروان صاحب‌نامِ او آورده است. به بیان دیگر، او روش نگارشی را که در کتاب دیگرش «عُمدةالفقه» داشته و مبنایش را در گزینش روایت‌ها فقط بر «قول واحد» از احمد بن حنبل نهاده است، کنار می‌گذارد.

موفّق همچنین، عنوان بیشتر فصل‌های کتابش را احادیث برجسته‌ای می‌نهد و مسائل فصل را بر پایۀ آن بنا می‌کند و پیش می‌بَرد. این ظرافتِ کار، خوانندۀ باهوش را به سوی پژوهش در ادله‌ای که در مظان احادیث است، رهنمون می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>‏