المذكر و المؤنث (ابن جنی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''المذکر و المؤنث'''،  تألیف ابوالفتح عثمان بن جنی (متوفی 392ق) در موضوع واژگان مذکر و مؤنث در زبان عربی که با مقدمه و تحقیق طارق نجم عبدالله منتشر شده است.
'''المذکر و المؤنث'''،  تألیف [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابوالفتح عثمان بن جنی]] (متوفی 392ق) در موضوع واژگان مذکر و مؤنث در زبان عربی که با مقدمه و تحقیق [[عبد الله، طارق نجم|طارق نجم عبدالله]] منتشر شده است.


دانشمندان لغت عربی به موضوع مذکر و مؤنث عنایت داشته و علاوه بر اینکه آثار متعددی در این موضوع نوشته‌اند، در تألیفات نحوی و لغوی خود نیز از آن بحث کرده‌اند. از جمله این افراد ابن جنی است که کتاب مستقلی در این موضوع نوشته است. این کتاب پیش‌ازاین توسط «ریشر» مستشرق آلمانی منتشر شده است؛ لکن مشتمل بر خطاها و تصحیف و تحریف‌های است و لذا محقق اثر در مقام تحقیق و تصحیح آن برآمده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref> وی شرح‌حال موجزی از ابن جنی و اسامی کسانی که در این موضوع کتاب نوشته‌اند در مقدمه کتاب آورده است. <ref>ر.ک: همان، ص9-25</ref>
دانشمندان لغت عربی به موضوع مذکر و مؤنث عنایت داشته و علاوه بر اینکه آثار متعددی در این موضوع نوشته‌اند، در تألیفات نحوی و لغوی خود نیز از آن بحث کرده‌اند. از جمله این افراد ابن جنی است که کتاب مستقلی در این موضوع نوشته است. این کتاب پیش‌ازاین توسط «ریشر» مستشرق آلمانی منتشر شده است؛ لکن مشتمل بر خطاها و تصحیف و تحریف‌های است و لذا محقق اثر در مقام تحقیق و تصحیح آن برآمده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref> وی شرح‌حال موجزی از [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] و اسامی کسانی که در این موضوع کتاب نوشته‌اند در مقدمه کتاب آورده است. <ref>ر.ک: همان، ص9-25</ref>
==ویژگی‌های کتاب==
==ویژگی‌های کتاب==
#ابن جنی اولین باب کتاب را با ذکر مؤنث‌های سماعی آغاز کرده است و آن را «کلمات مؤنثی که مذکر آنها جایز نیست» نام‌گذاری کرده است که مشتمل بر 91 کلمه است که در ترتیب الفبایی بسیاری را تکرار کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص37، متن کتاب، ص45 </ref>‏
#[[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] اولین باب کتاب را با ذکر مؤنث‌های سماعی آغاز کرده است و آن را «کلمات مؤنثی که مذکر آنها جایز نیست» نام‌گذاری کرده است که مشتمل بر 91 کلمه است که در ترتیب الفبایی بسیاری را تکرار کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص37، متن کتاب، ص45 </ref>‏
# پس از آن کلمات مذکری که تأنیث آنها جایز نیست و بالغ بر پنجاه کلمه هستند و با الاشاجع آغاز شده، ذکر شده است.
# پس از آن کلمات مذکری که تأنیث آنها جایز نیست و بالغ بر پنجاه کلمه هستند و با الاشاجع آغاز شده، ذکر شده است.
#سپس کلمات به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. پس از هر کلمه نیز حکم آن به لحاظ تذکیر و تأنیث اشاره شده است؛ مانند: «الاضحی مؤنث است و مذکر آن نیز جایز است». در انتهای کتاب نیز تصغیر مؤنث با ذکر تصغیر مؤنث ثلاثی و تصغیر بیش از چهار حرف ذکر شده است.
#سپس کلمات به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. پس از هر کلمه نیز حکم آن به لحاظ تذکیر و تأنیث اشاره شده است؛ مانند: «الاضحی مؤنث است و مذکر آن نیز جایز است». در انتهای کتاب نیز تصغیر مؤنث با ذکر تصغیر مؤنث ثلاثی و تصغیر بیش از چهار حرف ذکر شده است.
# کتاب فاقد هرگونه شواهدی قرآنی و روایی و مانند آن است. شاید دلیل آن التزام نویسنده به رعایت اختصار در کتابش بوده است.
# کتاب فاقد هرگونه شواهدی قرآنی و روایی و مانند آن است. شاید دلیل آن التزام نویسنده به رعایت اختصار در کتابش بوده است.
#ابن جنی در انتساب آرا به گوینده آنها اهتمامی نداشته است؛ جز در یک مورد کلمه «الباز» -که به نام ابوعلی فارسی (متوفی 377ق) اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص58 </ref>‏ - نمی‌بینیم که از نویسندگان پیشین نقل کرده باشد.<ref>ر.ک: مقدمه، ص37-39 </ref>‏
#[[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] در انتساب آرا به گوینده آنها اهتمامی نداشته است؛ جز در یک مورد کلمه «الباز» -که به نام [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]] (متوفی 377ق) اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص58 </ref>‏ - نمی‌بینیم که از نویسندگان پیشین نقل کرده باشد.<ref>ر.ک: مقدمه، ص37-39 </ref>‏


==پانویس==
==پانویس==