|
|
| خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
| | پیش از = | | | پیش از = |
| }} | | }} |
| '''الإشارة في الفقه على مذهب الإمام الشافعي'''، از آثار فقیه قرن پنجم هجری قمری، [[ابوالفتح سلیم بن ایوب رازی شافعی]] (365- 447ق)، است که احکام شرعی گوناگون را از دیدگاه مذهب فقهی مذکور توضیح میدهد. پژوهشگر معاصر و کارشناس ارشد سنت و علوم حدیث، [[ریاض منسی عیسی]]، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و تعلیقاتی بر آن افزوده است. | | '''الاعتبار و اعقاب السرور و الاحزان '''، جزئی حدیثی به قلم محدث بزرگ عبدالله بن محمد ابوبکر قرشی مشهور به ابن ابیالدنیا (متوفی 281ق)، در موضوع فتنه و آزمایش بودن شادیها و غمها با مقدمه و تحقیق نجم عبدالرحمن خلف؛ |
| | |
| | ذهبی از این کتاب با نام «اعقاب السرور و الاحزان و البکاء» و ابن نقطه با «اعقاب السرور و الاحزان» یاد کردهاند.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref> محقق در بررسی انتساب کتاب به ابن ابی الدنیا تأکید کرده که تردیدی در این موضوع نیست.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> |
| | |
| | شادیها و غمها هر دو بلاء و فتنه و آزمایش است؛ همانگونه که خیر و شر برای آدمی فتنه و امتحان است. هیچ حالی در این دنیا دائمی نیست؛ نه فقر و نه توانگری، نه کدورت و نه صفا، نه سختگی و نه راحتی؛ بنابراین انسان همواره باید به خود یادآوری کند که در سرای اختبار و آزمایش است و زندگانی اخروی است که سرای قرار و دائمی است. کتاب تماماً حول این معانی میچرخد و تلاش میکند که آن را در نفوس مسلمین تعمیق کند. لذا صحیح است بگوییم «الاعتبار بالسرور و الاحزان» و «الاختبار بالسرور و الاحزان» و مادامیکه این دنیا سرای آزمایش است هر آنچه بر ما وارد میشود از سرور و احزان، امتحان و آزمایش است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5-6</ref> |
| | |
| | کتاب مشتمل بر 77 حدیث و اثر مستند که البته چهار نص انتهایی آن در نسخه اصلی نبوده و در «المنتقی من کتاب الاعتبار» آمده است. |
| | در اولین حدیث چنین آمده که رسول الله(ص) به علی(ع) فرمود: «ای علی هیچ شادی نیست مگر آنکه عبرتی به دنبال آن خواهد بود، هر غمی برطرف میشود مگر غم جهنم و هر نعمتی زایل میشود جز نعمت بهشت».<ref>ر.ک: متن کتاب، ص27-28</ref> |
|
| |
|
| ==هدف و روش==
| |
| *استاد همدوران، [[حسین عبدالله علی]] در مقدمه خودش بر این کتاب نوشته است: «الإشارة في الفقه» حجمی اندک دارد ولی سرشار از معنا است و مسائل را بهویژه از دیدگاه مذهب شافعی بیان کرده است.... <ref> مقدمه استاد، ص5. </ref>
| |
| *[[ریاض منسی عیسی]]، با اشاره به اهمیت دانش فقه و معرفی مختصر این کتاب، افزوده است: *نویسنده این اثر را از کتاب دیگر خودش به نام «الفروع» تلخیص کرده است.... این متن آنقدر مورد توجه قرار گرفت که برخی از اندیشوران آن را حفظ کردند...
| |
| *این کتاب با همه اهمیتش، جزو مخطوطات زندانی مانده بود تا آنکه من آزادش کردم: خدای متعال توفیق داد تا نسخهای کامل از این کتاب را در کتابخانه ملک فهد (ریاض) یافتم و افزون بر تصحیح آن، دلیل یا تعلیل هر مسألهای را روشن ساختم و در موارد لازم تعلیقاتی بر آن افزودم و زندگی و شخصیت نویسنده و روش این اثر را با اختصار بیان کردم.<ref> مقدمه محقق، ص7-9.</ref>
| |
| *گاهی نویسنده، قول مرجوح را در این اثر، ترجیح داده و حتی اشاره به ضعف آن هم نکرده است، من قول یا وجه راجح از دیدگاه مذهب شافعی را در تعلیقات بیان کردهام.<ref> همان، ص26- 27.</ref>
| |
| ==ساختار و محتوا==
| |
| *نویسنده در این اثر از نظم رایج در فقه مذهب شافعی پیروی کرده و مباحث کتاب را بدون هیچ مقدمهای (درباره انگیزه، اهداف و روش آن) با مبحث «طهارت» آغاز کرده<ref> متن کتاب، ص35.</ref> و با «امهات اولاد» پایان داده است.<ref> همان، ص267.</ref>
| |
| *[[ابوالفتح سلیم بن ایوب رازی]] فقط احکام شرعی مذهب شافعی را بیان میکند و وارد بحث از اقوال سایر مذاهب فقهی نمیشود.<ref> مقدمه محقق، ص26.</ref>
| |
| ==نمونه مباحث==
| |
| *هیچ نماز واجب یا مستحبی یا سجده تلاوت، جایز نیست مگر آنکه نمازگزار رو به قبله باشد جز در دو حالت: نماز واجب در شدت خوف و نماز مستحبی در سفر.<ref> متن کتاب، ص46.</ref>
| |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| <references/> | | <references/> |
| | |
| ==منابع مقاله== | | ==منابع مقاله== |
| *مقدمه و متن کتاب.
| | مقدمه محقق و متن کتاب. |
| | |
|
| |
|
| ==وابستهها== | | ==وابستهها== |
