۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
دیونامه: خیالپردازی در متون ایرانی و زیباییشناسی چهره دیو، پری و اژدها: تفاوت میان نسخهها
دیونامه: خیالپردازی در متون ایرانی و زیباییشناسی چهره دیو، پری و اژدها (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۳
، ۱۲ آوریلجایگزینی متن - ' »' به '»'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' »' به '»') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
در ادب دورۀ اسلامی و فرهنگ عامۀ مردم ایران، پریان و دیوان و مغولان و مردمان یکچشم و همسانهای آنها نظیر جن در فرهنگ عربی، گزینههای تازهای برای خیالپردازی در فرهنگ ایرانی بودند و طی فرایند زیباییشناسانه وارد خیالپردازی ایرانی شدند. این نقطۀ عطفی در تاریخ تحول چهرۀ دیو و دیگر موجودات فراطبیعی همچون پری در ادبیات ایرانی بود؛ فرآیندی که میتوان آن را «زیباییشناسانه کردن امر هیولایی» نامید. در متون دینی زرتشتی دیوان و پریان و اژدهایان در | در ادب دورۀ اسلامی و فرهنگ عامۀ مردم ایران، پریان و دیوان و مغولان و مردمان یکچشم و همسانهای آنها نظیر جن در فرهنگ عربی، گزینههای تازهای برای خیالپردازی در فرهنگ ایرانی بودند و طی فرایند زیباییشناسانه وارد خیالپردازی ایرانی شدند. این نقطۀ عطفی در تاریخ تحول چهرۀ دیو و دیگر موجودات فراطبیعی همچون پری در ادبیات ایرانی بود؛ فرآیندی که میتوان آن را «زیباییشناسانه کردن امر هیولایی» نامید. در متون دینی زرتشتی دیوان و پریان و اژدهایان در کنار»خرَفستَران» (جانوران و حشرات موذی همچون مار، عقرب، رتیل، زنبور و ساس) همگی موجوداتی شوم، زیانکار، پلید و اهریمنیاند. با این حال پس از اسلام، زبان محملی میشود برای ایجاد شگفتی و سپستر موجودات زیانکاری که در دورۀ قبل از اسلام کیفیتی آیینی ـ اسطورهای و سیاسی داشتند، کارکردی ادبی ـ روایی و زیباییشناختی پیدا میکنند. با این مقدمات میتوان گفت خیالپردازی در ایران با هیولاها جان میگیرد و این موجودات فراطبیعی در افزودن عنصر شگفتی به روایتهای مکتوب و شفاهی پس از اسلام سهم مهمی دارند. | ||
این کتاب در پنج پرده تدوین شده تا از نمای نزدیکتر به ماجرای شگفتی و خیال در ادبیات منثور ایرانی نگریسته شود. آنچه در پردۀ اول آمده، برگرفته از مقالۀ مهم والتر بنیامین ـ منتقد آلمانی ـ با عنوان «قصهگو؛ تأملاتی در آثار نیکلای لسکوف» است. او در این مقاله قصهها را به دو دستۀ بزرگ تقسیم کرده است: قصهگوی «برزگر» (شخصیت یک جانشین) و قصهگوی «دریانورد تاجر» (شخصیت جهانگرد). ادبیات شگفت را میتوان گونهای از روایت دریانورد دانست؛ چراکه مالامال از روایتهای پرحادثه و پرماجرا و پرکشش است؛ همچون دریایی که با تلاطم و خطر و حادثه سرشته شده است. دریا با توفان شناخته میشود، با شگفتی معنا مییابد و با موجهای خروشان به بیکرانگی میپیوندد. | این کتاب در پنج پرده تدوین شده تا از نمای نزدیکتر به ماجرای شگفتی و خیال در ادبیات منثور ایرانی نگریسته شود. آنچه در پردۀ اول آمده، برگرفته از مقالۀ مهم والتر بنیامین ـ منتقد آلمانی ـ با عنوان «قصهگو؛ تأملاتی در آثار نیکلای لسکوف» است. او در این مقاله قصهها را به دو دستۀ بزرگ تقسیم کرده است: قصهگوی «برزگر» (شخصیت یک جانشین) و قصهگوی «دریانورد تاجر» (شخصیت جهانگرد). ادبیات شگفت را میتوان گونهای از روایت دریانورد دانست؛ چراکه مالامال از روایتهای پرحادثه و پرماجرا و پرکشش است؛ همچون دریایی که با تلاطم و خطر و حادثه سرشته شده است. دریا با توفان شناخته میشود، با شگفتی معنا مییابد و با موجهای خروشان به بیکرانگی میپیوندد. | ||