۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
رازهایی از گلشن راز؛ سروده شیخ محمود شبستری (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۲۴
، ۱۱ آوریلبدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURرازهایی از گلشن رازJ1.jpg | عنوان =رازهایی از گلشن راز | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = شبستری، محمود بن عبدالکریم (نویسنده) برزگر خالقی، محمدرضا (محقق) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر =...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''رازهایی از گلشن راز؛ سرودۀ شیخ محمود شبستری (همراه با مقدمه، درستخوانی ابیات تلفظ واژگان دشوار و توضیحات)''' تألیف محمدرضا برزگر | '''رازهایی از گلشن راز؛ سرودۀ شیخ محمود شبستری (همراه با مقدمه، درستخوانی ابیات تلفظ واژگان دشوار و توضیحات)''' تألیف [[برزگر خالقی، محمدرضا|محمدرضا برزگر خالقی]]، مثنوی «[[گلشن راز]]» از آثار باارزش و مشهور عرفانی، محصول ذوق و عشق شیخ «[[شبستری، محمود|محمود شبستری]]» عارف بزرگ قرن هفتم و هشتم هجری است. | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
مثنوی | مثنوی «[[گلشن راز]]» از آثار باارزش و مشهور عرفانی، محصول ذوق و عشق شیخ «[[شبستری، محمود|محمود شبستری]]» عارف بزرگ قرن هفتم و هشتم هجری است. این کتاب با وجود حجم کمش، مأخذ مهمی جهت شناخت عرفان و کلام اسلامی ایران به شمار میرود و دانستن مطالب آن به ادراک معانی صوفیانه در شعر فارسی کمک میکند. در این اثر شاعر تحت تأثیر حکمت «[[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]» و شیوۀ شعر «[[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]» و «[[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]]» بوده و مسائل عرفانی و فلسفی را همراه با تمثیلات و حکایات مناسب مطرح کرده است. «[[گلشن راز]]» در بحر هزج مسدّس مقصور یا محذوف و در پاسخ سؤالات «[[امیرحسینی هروی، حسین بن عالم|امیرحسینی هروی]]» یکی از شعرا و نویسندگان شیعی قرن هفتم و هشتم هجری سروده شده است. در هفدهم شوال سال 717 هجری، رسولی از «خرسان» نامهای منظوم حاوی مشکلات ارباب اشارات را در مجلسی که [[شبستری، محمود|شبستری]] در آنجا حضور داشته، برخوانده است. مرد کاردیدهای که مرشد [[شبستری، محمود|شیخ محمود]] بوده و بعضی او را «بهاءالدین تبریزی» دانستهاند و «[[لاهیجی، محمد بن یحیی|محمد لاهیجی]]» در «[[مفاتيح الإعجاز في شرح گلشن راز|شرح گلشن راز]]» خود، او را شیخ «امینالدین» نامیده است، به [[شبستری، محمود|شبستری]] پیشنهاد پاسخ دادن به سؤالات را کرده است. | ||
شیخ محمود ابتدا از این کار، سر باز زده و علت آن را بیان آن مطالب در رسایل منثور خود ذکر نموده است. آن شخص از شبستری پاسخ منظوم میطلبد و او به طریق ایجاز و فیالبداهه نامه را پاسخ میدهد و به رسول میسپارد تا پاسخ را به هروی برساند. پس از بازگشت آن رسول، پیر و مرشد شبستری از او درخواست افزون بر اشعار را میکند و شیخ محمود در سایۀ توفیق الهی، طی چند ساعت مثنوی گلشن راز را میسراید. | [[شبستری، محمود|شیخ محمود]] ابتدا از این کار، سر باز زده و علت آن را بیان آن مطالب در رسایل منثور خود ذکر نموده است. آن شخص از شبستری پاسخ منظوم میطلبد و او به طریق ایجاز و فیالبداهه نامه را پاسخ میدهد و به رسول میسپارد تا پاسخ را به هروی برساند. پس از بازگشت آن رسول، پیر و مرشد [[شبستری، محمود|شبستری]] از او درخواست افزون بر اشعار را میکند و شیخ محمود در سایۀ توفیق الهی، طی چند ساعت مثنوی گلشن راز را میسراید. | ||
تعدا سؤالات هروی را 36،19،15 نوشتهاند؛ اما آنچه از متن مفاتیحالاعجاز استنباط میشود، 18 سؤال است. تعداد ابیات مشتمل بر سؤالات گلشن راز برخی 16 و بعضی 17 بیت دانستهاند که در شرح لاهیجی 16 بیت است. تعداد کل ابیات گلشن راز نیز در نسخ مختلف، متفاوت است و از 958 بیت تا 1006 بیت ذکر شده است که نسخۀ شرح لاهیجی شامل 1006 بیت است. علت فرستادن سؤالات از سوی هروی تمایل امیر حسینی به مطرح شدن اسرار عرفانی از زبان دیگری و نیز مقدمهای جهت فتح باب آشنایی با عرفای تبریز بوده است. نه آنکه هروی خود پاسخ آنها را نداشته باشد و بخواهد بر آنها واقف گردد؛ چون بارها مسائل مطروحۀ در سؤالات را در آثار عرفانیاش مطرح نموده است. | تعدا سؤالات هروی را 36،19،15 نوشتهاند؛ اما آنچه از متن مفاتیحالاعجاز استنباط میشود، 18 سؤال است. تعداد ابیات مشتمل بر سؤالات گلشن راز برخی 16 و بعضی 17 بیت دانستهاند که در شرح لاهیجی 16 بیت است. تعداد کل ابیات گلشن راز نیز در نسخ مختلف، متفاوت است و از 958 بیت تا 1006 بیت ذکر شده است که نسخۀ شرح لاهیجی شامل 1006 بیت است. علت فرستادن سؤالات از سوی هروی تمایل امیر حسینی به مطرح شدن اسرار عرفانی از زبان دیگری و نیز مقدمهای جهت فتح باب آشنایی با عرفای تبریز بوده است. نه آنکه هروی خود پاسخ آنها را نداشته باشد و بخواهد بر آنها واقف گردد؛ چون بارها مسائل مطروحۀ در سؤالات را در آثار عرفانیاش مطرح نموده است. | ||
اشعار مثنوی گلشن راز به کرّات مورد استشهاد و تمثل عرفا و حکمای بعد از ناظم قرار گرفته است، از جمله در مکاتیب عبدالله قطب معروف به | اشعار مثنوی [[گلشن راز]] به کرّات مورد استشهاد و تمثل عرفا و حکمای بعد از ناظم قرار گرفته است، از جمله در [[مکاتیب (عبدالله قطب)|مکاتیب عبدالله قطب]] معروف به «[[قطب شیرازی، عبدالله|قطب بن محیی]]»، رسالۀ اثبات واجب در تقریر تنزیه از ملا «رجبعلی تبریزی» و رسالۀ فارسی اظهارالکمال علی اصحاب الحقیقه والحال از ملا «[[شمسای گیلانی]]» ابیاتی از گلشن نقل شده است. | ||
از مطالب گلشن راز به تأثیرپذیری ناظم از شعر | از مطالب [[گلشن راز]] به تأثیرپذیری ناظم از شعر «[[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]» نیز میتوان پیبرد و بعضی موارد لحن کلامش مشابه «[[سنایی، مجدود بن آدم|سنایی]]» میشود یا مضمونی از «ابن فارض» را به خاطر میآورد؛ البته به علت داشتن مباحث منطقی و فلسفی ضروری برای پاسخدادن به سؤالات سائل، در اثر شیخ محمود آن شور و درد کلام «[[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]» به چشم نمیخورد و طرز بیانش در مواردی خشک و دقیق و جدی است. | ||
به علت اهمیت گلشن راز تاکنون حدود پنجاه شرح و حاشیه نظیره بر این اثر نگاشته شده است که اهم شرح عبارتند از: 1. نسایم | به علت اهمیت [[گلشن راز]] تاکنون حدود پنجاه شرح و حاشیه نظیره بر این اثر نگاشته شده است که اهم شرح عبارتند از: 1. [[نسایم گلشن (شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری)|نسایم گلشن]]؛ 2. [[مفاتيح الإعجاز في شرح گلشن راز|مفاتیحالاعجاز فی شرح گلشن راز]]؛ 3. شرح گلشن راز؛ 4. رسالۀ مشواق؛ 5. شرح گلشن راز. | ||
در این کتاب سعی شده شرح ابیات گلشن راز با زبانی ساده و به طور فشرده و مختصر بیان گردد. از مواردی که نیاز به شرح و توضیح نداشته، به نقل اصل بیت گلشن راز بسنده شده است و در سایر موارد هرگاه فقط نیاز به توضیح واژهای یا اصطلاح عرفانی در بین بوده، با استفاده از فرهنگها، آن توضیح داده شده است و در بخشهایی که علاوه بر آن نیاز به شرح معنی بیت یا مصراعی بوده به آن کار مبادرت شده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3372 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | در این کتاب سعی شده شرح ابیات گلشن راز با زبانی ساده و به طور فشرده و مختصر بیان گردد. از مواردی که نیاز به شرح و توضیح نداشته، به نقل اصل بیت گلشن راز بسنده شده است و در سایر موارد هرگاه فقط نیاز به توضیح واژهای یا اصطلاح عرفانی در بین بوده، با استفاده از فرهنگها، آن توضیح داده شده است و در بخشهایی که علاوه بر آن نیاز به شرح معنی بیت یا مصراعی بوده به آن کار مبادرت شده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3372 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||