شرح منازل السائرين (لخمی‌ اسکندری): تفاوت میان نسخه‌ها

شرح حاضر، که قدیمی‌ترین شرح منازل است که به دست ما رسیده، شرحی است بلیغ، مختصر و واضح، به‌دور از اغراض شخصی و آشکارکننده عجز خویش در برابر عبارات دشوار، که البته گاه، به نقد مطالب متن نیز می‌پردازد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه قبل از ح</ref>.

==نسخه تحقیق==

==انگیزه و روش==

به شرح اشارات در کتاب و توضیح فرق بین درجات و مقامات می‌پردازد.

==نظر شارح در سلوک==

شرح مقدمه، شامل ملحوظات مهمی در شمول مقامات و دخول در هر مرحله بعد از مرحله قبل است، اما در فقره بیست‌ونه، شارح، شرح خود از سلوک برطبق کتاب منازل را چنین بیان می‌کند: «هر انسانی برحسب خواسته و مزاج خاص خود، اجزای ده‌گانه مذکور انصاری را درک می‌کند، اما گاهی به همه مقامات یک جزء، نمی‌رسد؛ بنابراین وقتی نسبت بین اجزا و مقامات چنین است، لازم است که تمییزی آشکار بین درجات سه‌گانه نزد عبدالله انصاری در هر بابی از ابواب مربوطه، نیز نهاده شود». شارح، تلاش زیادی در این زمینه می‌کند و این، نکته مهم در شرح وی است.

وی نشان می‌دهد که چگونه هر درجه‌ای برتر از درجه قبل از خود می‌باشد... این ملاحظات، ما را قادر می‌سازد که تصور شارح از کمال روحی و معنای پیشرفتِ رساننده به آن را، دریابیم و آن فقط با ولایتی که خداوند در نفس انسان می‌گذارد، حاصل می‌شود...<ref>ر.ک: همان، صفحه ط - ی</ref>.

==روش عبدالمعطی در شرح منازل==

# در آیات قرآن، شارح تلاش می‌کند که ثابت کند آیه در جای مناسب آمده و تفسیر ارائه‌شده، درست است و ارتباط آن را با مقام مورد بحث روشن و تأویلات فریبنده و خطا را، دور کند و هنگامی که نسبت بین آیه و مقام آشکار نباشد، تلاش دارد که نسبت را تبیین و ظاهر کند و در برخی موارد که توجیه نسبت ممکن نباشد، یادآور می‌شود که انصاری، آیه را در بیان تفسیر مقام، نیاورده، بلکه از باب ذکر آورده است.

در سیر شرح آشکار می‌شود که تعریف برخی مقامات و اصطلاحات، مخصوص وی است.

# در شرح درجات هر باب از ابواب، امانت را در بیان نظر خواجه انصاری و اتقان و استحکام آن حفظ می‌نماید و آن را به ذهن و درک مخاطب نزدیک می‌کند و عبارات مشکل را با کمک تشبیهات و استعارات شرح می‌دهد. بیانات وی در باب زهد، رضا، تفویض و بصیرت، مطالب دور از شرع را کنار می‌زند. همان طور که در تعریف مقامات به خواجه انتقاداتی وارد می‌کند، در شرح ابواب نیز انتقادهایی را بیان می‌‌نماید؛ مانند باب رجا، اخلاص، شوق و سرور. در شرح‌‌ و تفصیلی که بیان می‌کند، آراء کلامی و صوفیانه وی نمایان می‌شود و نظر او در برخی مسائل مانند ذات و صفات خداوند تعالی، عقل و شرع، روح و قلب، اعتراف به اینکه رسول، تنها معلم در معاملات بین عبد و مولاست، انکار حلول و...، فهمیده می‌شود.