رسل الملوك و من يصلح للرسالة و السفارة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رسل الملوك و من يصلح للرسالة و السفارة'''، نوشته ابوعلی، حسین بن محمد بن خلف (قرن پنجم)، مشهور به «ابن فراء» است. این اثر، دستورُالعملی درباره چگونگی کار رسولان و ویژگی‌های ایشان با استشهاد به مراسله‌های دیپلماتیک میان خلیفگان جهان عرب با امپراطوران روم شرقی و نیز مراسله‌های امیران است. صلاح‌ُالدین منجد پژوهش کتاب را انجام داده و آن را با مقدمه «محمد امین» عرضه نموده است.

محقق برجسته کتاب، [[منجد، صلاح‌الدین|صلاح‌الدین منجد]] (1334-1431ق)، در بررسی‌های خود دربارهٔ هویت نویسندهٔ این اثر، نظرات و دیدگاه‌های متنوعی را مطرح کرده‌ است. وی پس از تحلیل‌های دقیق و بررسی شواهدی، به این نتیجه رسیده‌ است که احتمال اینکه نویسندهٔ کتاب، حسین بن محمد بن کاتب قرطبی باشد، از سایر فرضیه‌ها قوی‌تر و محتمل‌تر است. این استنباط بر پایهٔ شواهدی از قبیل نام و نام پدر، کنیه، تاریخ زندگانی و... استوار شده‌ است که همگی مؤید این ادعا هستند. بنابراین، منجد در نهایت این نظر را به عنوان رأی نهایی خود برگزیده و آن را اقوی می‌داند<ref>ر.ک: مقدمه محقق: صفحه ط - ی.</ref>.

==ساختار کتاب==

ابن فرّاء، مباحث‌ را در 21 باب تنظیم نموده است که عبارتند از: یادکردی از فرستادگان در مُصحَف کریم؛ چراییِ پیامبری بشر برای بشر؛ شکنجه اُخرَوی کسانی که از پیام رسولان الهی سرپیچی می‌کنند؛ ضرورت همراه نمودن ملوک، رسولان خود را با نامه‎‌‌های خویش؛ ضرورت امانت‌داری رسولان و پرهیز از افراط و تفریط در محتوای پیام؛ استواری رسول در ابلاغ پیام و مرعوب ‌نشدن در برابر شُکوه و مهابت فرمانروا؛ پیامد کار فرستاده‌ای که عقلانی رفتار نمی‌کند و موجب اهانت به صاحب رساله می‌شود؛ پیامد رفتار فرستاده‌ای که شکیبا نیست و هنگام مأموریّتش نگران خانواده و دارایی‌اش است و در جهت منافع صاحب رساله عمل نمی‌کند؛ بیان آنکه صاحب رساله فرستاده‌اش را وادارَد که پیام سنگین و خشِنش را همان گونه که هست برابر پادشاه بخواند و هیچ‌گونه تغییری در لحن و واژه‌های پیام ندهد؛ بیان آنکه سستی شخصیت فرستاده تصویر ناخوشایندی را از شخصیت صاحب رساله ایجاد می‌کند و بالعکس، صلابت و خوش‌زبانی و زیبایی چهره فرستاده به فخامت و بزرگی صاحب رساله می‌افزاید؛ حال و روزگار فرستاده ناکارا در آیه‌های قرآنی و سخن ادیبان و فرزانگان در باره او؛ استحباب تنومندی و بلندی قد و بالای فرستاده، سخنی در نحوه گزینش رسولان که ایرانیان انجام می‌داده‌اند.

# در این اثر نص‌هایی از کتب نیکو و نادر دیده می‌شود؛ مثل «خدای‌نامه» ابن مقفع که به گمان مستشرقان کتابی است که تاریخ‌نگاران عرب روش نوشتاری‌ا‌شان را از آن برگرفته‌اند، اما متنی از خدای‌نامه‌ای که در این اثر نقل شده است، گمان آنان را می‌زداید. همچنین، در این اثر، نص‌های فراوانی از کتاب «السياسة العامة» نوشته ارسطو برای اسکندر دیده می‌شود.