رسائل الحكمة العلوية: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابوموسی ]] (محقق)

[[شیخ موسی]] ( محقق)

'''رسائل الحكمه العلوية'''، نوشته ابوسعید سرور بن قاسم طبرانی، ملقب به میمون (358-426ق)، شیخ فرقه علویان در سوریه و رئیس طریقه جنبلانیه، است. این اثر توسط ابوموسی و شیخ موسی تحقیق شده است.

لازم به ذکر است که این مجموعه، حاوی تعالیم نصیریه است. این فرقه را «انصاریه» و «علویه» نیز می‌گویند و منسوب به ابن نصیرنامى هستند که در قرن پنجم از شیعه امامیه منشعب شده و در شمال غربى سوریه جاى گرفتند. در حقیقت عقاید این فرقه عبارت است از التقاط عناصر شیعه و مسیحیت و معتقدات ایران پیش از اسلام<ref>ر.ک: مشکور، محمدجواد، ص442</ref>. محمد بن على جلّى و سپس ابوسعید سرور بن قاسم طبرانى، ملقب به میمون (م ۴۲۶ق) رهبرى این گروه را به‌عهده داشتند و در لاذقیه و اطراف آن به تبلیغ کیش نصیریه پرداختند<ref>ر.ک: سبحانی تبریزی جعفر، ج8، ص421؛ فرمانیان مهدی، ص216</ref>.

آنچه برخی نویسندگان در مورد نصیریه مطرح کرده‌اند، موضوع باور به الوهیت حضرت علی(ع) در میان آنان است<ref>ر.ک: بدوی عبدالرحمن، ص1232</ref>.

گاهی در این اثر از عبارت خصیبیه، استفاده شده است که در حقیقت منظور علویان پیرو حسین بن حمدان خصیبی (م 358ق) است<ref>ر.ک: زرکلى، خیرالدین، ج2، ص175</ref>.

گفته شده است که ابوسعید میمون بن قاسم طبرانی، وارث شیخ جلّی و آخرین نفر از بزرگان صاحب مقاله در عقیده علوی است. وی واضع دستور است. سخن هیچ مؤلفی بعد از وی چنانچه به قول او یا به قول شیوخ دین استشهاد نکند، ارزش ندارد. جلّی ضمن طرح باورهای علویان برای وی، حرمت عدم ابلاغ آن به افراد شایسته را به وی گوشزد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص41-42</ref>.

این رساله، پیرامون ظهورات است. نویسنده، مطالب این رساله را از سخنان و نوشته‌های ابوعبدالله حسین بن حمدان خصیبی جمع‌آوری کرده است<ref>ر.ک: همان، ص157-158</ref>.

در این رساله که توسط ابوسعید نوشته شده به اندیشه نور و اثبات آن پرداخته شده است. نویسنده از باور خصیبی به اندیشه یادشده و دعوت به آن سخن به میان آورده است<ref>ر.ک: همان، ص181</ref>.

این رساله مختصر، پیرامون پرسش‌هایی است که ابوسعید طبرانی درباره تجلی و صفات و مسائل دیگر از استاد خود ابوالحسین جلّی داشته است. وی این پرسش‌ها را در خلال حضورشان در بیروت و در سال 370ق، مطرح کرده است. ابتدای این رساله با سؤالی از آیه «فاصبر كما صبر أولوا العزم....» و از تجلی آغاز شده است. جلّی ضمن پاسخ به کیستی أولوا العزم، به مفهموم و معنای تجلی و انواع آن اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص203-204</ref>.

این کتاب، به ذکر مجموعه‌ای از اعیاد علویان پرداخته است که ابوسعید میمون آنها را گردآوری نموده است. اعیاد یادشده، اعیاد فارسی و اعیاد عربی را شامل شده است<ref>ر.ک: تقدیم، ص13؛ متن کتاب، ص230 و 235</ref>. علاوه بر ذکر اعیاد و دعاها و زیارات و خطبه‌های مربوط به آنها، از روزهایی که در قرآن آمده نیز سخن رفته است و با رویکردی باطنی و تأویلی به تبیین آنها پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص232-234</ref>. همچنین مطالبی پیرامون ماه رمضان ذکر شده و علاوه بر بیان معنای آن، از سایر ماه‌های قمری با رویکردی تأویلی و تطبیق آن بر برخی شخصیت‌ها سخن به میان آمده و به ماه‌های نخست سال‌های فارسی، رومی و فرقه خصیبیه (علویان) اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص237<ref>.

کتاب مورد بحث از کتاب‌هایی دانسته شده که در حیات اجتماعی علویان از بیشترین اهمیت برخوردار است؛ چراکه اعیاد علویان تمام مظاهر شادی نزد ملل مختلف را از جمله اعیاد مسلمانان، مسیحیان و یهودیان را در خود جای داده است. در مقدمه مربوط به این کتاب، معنای هر عید و ریشه آن بیان شده است<ref>ر.ک: تقدیم، ص13</ref>.

 

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]