نوادر الفقهاء: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

نوادر الفقهاء (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۰:۵۰

۸۱۱ بایت اضافه‌شده ، ۲۱ ژانویه

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۴۶٬۰۶۴

ویرایش

@@ خط ۲۹: / خط ۲۹: @@
 [[تمیمی‌ جوهری، محمد بن‌ حسن‌|تمیمی]] در آغاز، مقدمه‌ای اصولی را درباره اجماع نوشته است؛ او بر این باور است که مخالفت یک یا دو تن در مسئله‌ای با اهل علم، به اجماع زیان نمی‌رساند؛ ازاین‌رو، هر مسئله‌ای را با واژه و عبارت‌های «أجمعوا»، «أجمع الفقهاء»، «أجمع الصحابة» و «أجمع أهل العصر الأول» آغاز کرده است؛ زیرا رأی مخالف را آسیب‌زننده به اجماع نمی‌داند. نویسنده، اجماعی از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] را در کتابش نیاورده است؛ شاید ازاین‌روست که فقط خواسته است اقوال نادر را گرد آورَد. البته محقق، مذهب [[ابن حنبل، احمد بن محمد|ابن حنبل]] را در بسیاری از مسائل درج نموده است. او همچنین در اندکی از مسئله‌ها انتساب برخی اقوال را به قائلان (چه جمهور و چه منفردان)، بی‌پایه ‌دانسته، آن‌ها را بررسی و اصلاح نموده است. محقق دشواری‌های فراوانی را در بررسی اقوال نادر کتاب (همچنان‌که از نامش، «النوادر» هویدا است) به دوش کشیده و با بهره‌گیری از هفده منبع مهم، مانند «[[المحلی]]» [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]] و «[[المغنی|المغني]]» [[ابن قدامه، عبدالله بن احمد|ابن قدامه]] به پژوهش کتاب دست زده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص11-9</ref>‏.
-محقق، مباحثی را درباره اهمیت و توثیق کتاب، معرفی نویسنده، حجیت اجماع و اینکه «آیا اجماع با مخالفت یک یا دو نفر باز هم منعقد می‌شود و باقی می‌ماند یا نه»، در مقدمه‌اش گنجانده است<ref>ر.ک: همان، ص20-9</ref>‏. او در اهمیت و درستی مطالب «نوادر الفقهاء» و جایگاه والای نویسنده کتاب (تمیمی جوهری) و نیز شیوع استنادی که علما به آن (به‌ویژه در مسائل اجماعی) نموده‌اند، گزارشی را از کتاب «الفتح الرباني في ما ذهل عنه الزرقاني» نوشته «محمد بنانی» ‎آورده است؛ بنانی برای اثبات مطلبی در یکی از مسائل «ظهار»، اجماعی را از قول «ابن عرفه» به نقلی که «ابن قطان» از کتاب نوادر تمیمی نموده است، گواه ‌گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>‏.
+محقق، مباحثی را درباره اهمیت و توثیق کتاب، معرفی نویسنده، حجیت اجماع و اینکه «آیا اجماع با مخالفت یک یا دو نفر باز هم منعقد می‌شود و باقی می‌ماند یا نه»، در مقدمه‌اش گنجانده است<ref>ر.ک: همان، ص20-9</ref>‏. او در اهمیت و درستی مطالب «نوادر الفقهاء» و جایگاه والای نویسنده کتاب ([[تمیمی‌ جوهری، محمد بن‌ حسن‌|تمیمی جوهری]]) و نیز شیوع استنادی که علما به آن (به‌ویژه در مسائل اجماعی) نموده‌اند، گزارشی را از کتاب «[[الفتح الرباني في ما ذهل عنه الزرقاني]]» نوشته «[[محمد بنانی]]» ‎آورده است؛ بنانی برای اثبات مطلبی در یکی از مسائل «ظهار»، اجماعی را از قول «[[ابن عرفه، محمد بن محمد|ابن عرفه]]» به نقلی که «[[ابن قطان، علی بن محمد|ابن قطان]]» از کتاب [[نوادر تمیمی]] نموده است، گواه ‌گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>‏.
-محقق برای نشان دادن جایگاه علمی «نوادر الفقهاء»، از دو تن از سرآمدان علمای اهل سنت که در باب اجماعات کتاب نوشته‌اند، نام می‌برد و نوادر را با مکتوب این دو تن مقایسه می‌کند؛ این عالمان یکی «ابن منذر نیشابوری» (درگذشته 318ق) و کتاب «الإجماع» او و دیگری «ابن حزم ظاهری» (درگذشته 456ق) و کتاب «مراتب الإجماع» او است. ابن منذر 766 اجماع را در راستای باب‌ها و مسئله‌های فقهی نقل نموده است که فقط اِنفرادهای 124 اجماع را (آن‌هم بدون ذکر دلیل و توجیهات آن‌ها) ذکر می‌کند. ابن حزم ظاهری نیز کمابیش همین روش را پیش گرفته است. هرچند ابن منذر و تمیمی از یک روش پیروی نموده‌اند و در ذکر یک اجماع به رأی خلاف یک یا دو تن اعتنا نکرده‌ و آن را برای حصول اجماع، زیان‌آور نشمرده‌اند، در کارشان تفاوتی دیده می‌شود؛ بدین‌گونه که ابن منذر ذکر اجماعاتی را که در آن‌ها انفرادی دیده است، بایسته نمی‌داند و بیشتر اجماعات مسائل را بدون درج انفراد آن‌ها می‌آورد، اما تمیمی در کتاب نوادرش درج آن‌ها را بایسته دانسته است. البته، جز در برخی مسئله‌هایی که اجماعشان به صحابه نسبت داده می‌شود، هرچند که مخالف نیز دارد، آن‌ها را بدون ذکر خلاف‌ها در کتابش درج نموده است<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>‏.
+محقق برای نشان دادن جایگاه علمی «نوادر الفقهاء»، از دو تن از سرآمدان علمای اهل سنت که در باب اجماعات کتاب نوشته‌اند، نام می‌برد و نوادر را با مکتوب این دو تن مقایسه می‌کند؛ این عالمان یکی «[[ابن منذر، محمد بن ابراهیم|ابن منذر نیشابوری]]» (درگذشته 318ق) و کتاب «[[الإجماع]]» او و دیگری «[[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم ظاهری]]» (درگذشته 456ق) و کتاب «[[مراتب الإجماع في العبادات والمعاملات والاعتقادات|مراتب الإجماع]]» او است. [[ابن منذر، محمد بن ابراهیم|ابن منذر]] 766 اجماع را در راستای باب‌ها و مسئله‌های فقهی نقل نموده است که فقط اِنفرادهای 124 اجماع را (آن‌هم بدون ذکر دلیل و توجیهات آن‌ها) ذکر می‌کند. [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم ظاهری]] نیز کمابیش همین روش را پیش گرفته است. هرچند [[ابن منذر، محمد بن ابراهیم|ابن منذر]] و [[تمیمی‌ جوهری، محمد بن‌ حسن‌|تمیمی]] از یک روش پیروی نموده‌اند و در ذکر یک اجماع به رأی خلاف یک یا دو تن اعتنا نکرده‌ و آن را برای حصول اجماع، زیان‌آور نشمرده‌اند، در کارشان تفاوتی دیده می‌شود؛ بدین‌گونه که [[ابن منذر، محمد بن ابراهیم|ابن منذر]] ذکر اجماعاتی را که در آن‌ها انفرادی دیده است، بایسته نمی‌داند و بیشتر اجماعات مسائل را بدون درج انفراد آن‌ها می‌آورد، اما [[تمیمی‌ جوهری، محمد بن‌ حسن‌|تمیمی]] در کتاب نوادرش درج آن‌ها را بایسته دانسته است. البته، جز در برخی مسئله‌هایی که اجماعشان به صحابه نسبت داده می‌شود، هرچند که مخالف نیز دارد، آن‌ها را بدون ذکر خلاف‌ها در کتابش درج نموده است<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>‏.
 محقق در پژوهش خود، برخی عبارت‌ها را تصحیح و به تعابیر نویسنده نزدیک نموده است. او واژه‌های عناوین هریک از ابواب کتاب را از نظر لغوی و اصطلاحی (شرعی) با استناد به کتاب، سنت و اجماع معنا کرده است. همچنین تراجمی را از رجالی که نامشان در نوادر آمده است، به‌ترتیب الفبایی نوشته است و فهرستی نیز از فقیهانی که نامشان در نوادر آمده (به‌همراه درج تعداد اجماعاتشان) به‌همراه فهرست دیگری از موضوع‌های کتاب با اشاره به تعداد و رقم اجماعات هر باب آماده کرده است. اسامی مصدرها و منابع نیز در پایان کتاب درج شده است<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>‏.
@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
-[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
+[[رده: فقه و اصول]]
+[[رده: فقه مذاهب]]
+[[رده: فقه اهل سنت]]
+[[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1403]]
 [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1403 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]]
 [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1403 توسط محسن عزیزی]]