طبیب القلوب؛ کهن‌ترین اربعین حدیثی شناخته‌شده در زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

==گزارش کتاب==

به نظر می‌رسد شکل‌گیری سنت اربعین‌نویسی در تمدن اسلامی دست‌کم دو علت مشخص اجتماعی داشته است؛ نخست بومی‌سازی عناصر اسلامی و دوم واکنش به فضای کلی مذهب در روزگار مؤلف. بومی‌سازی عناصر اسلامی به چه معناست؟ یک جامعه با هر کمیت و کیفیتی دربردارندۀ مجموعه‌ای از سنت‌ها و آداب و رسوم است که مشترکات فرهنگی آن جامعه دانسته می‌شود. این آداب و رسوم در فرایند زیست اجتماعی به‌تدریج پالایش و گزینش می‌شود و به مرحله تثبیت می‌رسد. هنگامی که دو جامعه با مجموعه‌ای از آداب و رسوم برخورد می‌کنند، فرآیند تعامل و تبادل فرهنگی شکل می‌گیرد. اگر در این تعامل، یک جامعه غالب باشد و دیگری مغلوب، جامعۀ مغلوب می‌کوشد پاره‌ای از دلبستگی‌های فرهنگی خود را همچنان حفظ کند. بدین منظور جامعۀ مغلوب، جامه‌ای از اشتراکات فرهنگی خود و جامعۀ غالب بر تن دلبستگی‌های خویش می‌پوشاند و خواسته‌های خود را از زبان فرهنگ غالب بیان می‌کند.