مطالعات اجتماعی مرگ: جستارهایی در باب مرگ در فرهنگ و جامعۀ ایرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''مطالعات اجتماعی مرگ: جستارهایی در باب مرگ در فرهنگ و جامعۀ ایرانی''' تألیف گروهی از نویسندگان به کوشش هاجر قربانی؛ شاید این نخستین کتابی باشد که به پدیدۀ مرگ در جامعۀ گذار از سنت ایران و ورود به دنیای مدرن، از حوزه‌های متفاوت می‌پردازد؛ بر همین اساس کوشیده شده که این کتاب و جستارهایش در نقطۀ صفر «مرگ، مطالعات میان‌رشته‌ای» در ایران دیروز و امروز قرار داده شود که چالشی باشد برای گفتگو و صحبت از پدیده‌ای که جفری گورر آن را موضوعی تابویی می‌نامد که موجب درگیری ذهنی اعضای بیشتری از جامعۀ آکادمیک ایران باشد و آن را به‌مثابۀ شاخه‌ای بینارشته‌ای به رسمیت بشناسد.
'''مطالعات اجتماعی مرگ: جستارهایی در باب مرگ در فرهنگ و جامعۀ ایرانی''' تألیف گروهی از نویسندگان به کوشش [[قربانی، هاجر|هاجر قربانی]]؛ شاید این نخستین کتابی باشد که به پدیدۀ مرگ در جامعۀ گذار از سنت ایران و ورود به دنیای مدرن، از حوزه‌های متفاوت می‌پردازد؛ بر همین اساس کوشیده شده که این کتاب و جستارهایش در نقطۀ صفر «مرگ، مطالعات میان‌رشته‌ای» در ایران دیروز و امروز قرار داده شود که چالشی باشد برای گفتگو و صحبت از پدیده‌ای که جفری گورر آن را موضوعی تابویی می‌نامد که موجب درگیری ذهنی اعضای بیشتری از جامعۀ آکادمیک ایران باشد و آن را به‌مثابۀ شاخه‌ای بینارشته‌ای به رسمیت بشناسد.
==ساختار==
==ساختار==
کتاب در شش فصل تدوین شده است.
کتاب در شش فصل تدوین شده است.
خط ۴۴: خط ۴۴:
چنین نظام عقلانی‌ای صرفاً در خدمت مرگ نبوده و پزشکی‌شدن مرگ به‌نوبۀ خود سهم بسزایی در تعریف و معنابخشی مرگ داشته است. فرایند کالایی‌شدن و شیئ‌شدن حیات به‌مثابۀ کالایی مبادله‌پذیر چگونه شکل گرفته است؟ جهان سرمایه‌داری تا چه میزان در مالکیت بدن انسان و حتی انتخاب مرگ خود که امروزه از آن با نام اتانازی یا مرگ خوب یا به‌مرگی یاد می‌شود، تأثیرگذار بوده است؟ و حال جامعۀ کنونی ایرانی با کالبد و بدن افراد جامعه‌اش چگونه مواجه می‌شود؟ یا آیا در جامعۀ ایران مطالعۀ رفتارهای تهدیدکنندۀ حیات، داغ‌دیدگی و ماتم‌درمانی، خودکشی، مرگ‌ اجتماعی از منظر روان‌پزشکی و روان‌درمانی مورد توجه بوده است؟ طرح این پرسش‌ها بهانه‌ای بوده تا در فصل سوم به مسئلۀ پزشکی‌شدن مرگ پرداخته شود.
چنین نظام عقلانی‌ای صرفاً در خدمت مرگ نبوده و پزشکی‌شدن مرگ به‌نوبۀ خود سهم بسزایی در تعریف و معنابخشی مرگ داشته است. فرایند کالایی‌شدن و شیئ‌شدن حیات به‌مثابۀ کالایی مبادله‌پذیر چگونه شکل گرفته است؟ جهان سرمایه‌داری تا چه میزان در مالکیت بدن انسان و حتی انتخاب مرگ خود که امروزه از آن با نام اتانازی یا مرگ خوب یا به‌مرگی یاد می‌شود، تأثیرگذار بوده است؟ و حال جامعۀ کنونی ایرانی با کالبد و بدن افراد جامعه‌اش چگونه مواجه می‌شود؟ یا آیا در جامعۀ ایران مطالعۀ رفتارهای تهدیدکنندۀ حیات، داغ‌دیدگی و ماتم‌درمانی، خودکشی، مرگ‌ اجتماعی از منظر روان‌پزشکی و روان‌درمانی مورد توجه بوده است؟ طرح این پرسش‌ها بهانه‌ای بوده تا در فصل سوم به مسئلۀ پزشکی‌شدن مرگ پرداخته شود.


دولت ـ ملت پساانقلابی ایران به‌شدت با مسئلۀ سیاست مرگ درهم‌تنیده شده است. جامعۀ انقلابی برای حفظ حیات خود نیاز به قربانی داشت. «مرگ ایدئولوژیک»، «مرگ مقدس» یا «شهادت» یکی از پایه‌های برقراری نظام سیاسی نوین بود. تجربۀ انقلاب، تجربۀ ترور مردان سیاسی، تجربۀ جنگ ایران و عراق، تجربۀ جنگ‌های برون‌مرزی با حکومت‌های اسلامی تندرو همچون داعش، تشییع جنازه‌های شهدا، یادمان‌ها و سیاست‌گذاری‌های یکسان‌سازی مزارهایشان و تجربۀ ترور شخصیت‌های بزرگ سیاسی و علمی در چند سال گذشته نشان می‌دهد که مرگ به‌مثابۀ یک پدیدۀ بسیار زنده و روشن در جامعۀ ایرانی حل شده است. بر همین اساس فصل چهارم کتاب به مرگ مقدس اختصاص داده شده است.
دولت ـ ملت پساانقلابی ایران به‌شدت با مسئلۀ سیاست مرگ درهم‌تنیده شده است. جامعۀ انقلابی برای حفظ حیات خود نیاز به [[قربانی، هاجر|قربانی]] داشت. «مرگ ایدئولوژیک»، «مرگ مقدس» یا «شهادت» یکی از پایه‌های برقراری نظام سیاسی نوین بود. تجربۀ انقلاب، تجربۀ ترور مردان سیاسی، تجربۀ جنگ ایران و عراق، تجربۀ جنگ‌های برون‌مرزی با حکومت‌های اسلامی تندرو همچون داعش، تشییع جنازه‌های شهدا، یادمان‌ها و سیاست‌گذاری‌های یکسان‌سازی مزارهایشان و تجربۀ ترور شخصیت‌های بزرگ سیاسی و علمی در چند سال گذشته نشان می‌دهد که مرگ به‌مثابۀ یک پدیدۀ بسیار زنده و روشن در جامعۀ ایرانی حل شده است. بر همین اساس فصل چهارم کتاب به مرگ مقدس اختصاص داده شده است.


هنر و ادبیات بخش لاینفک فرهنگ ایرانی‌هاست و همین هنر و ادبیات پیوند تنگاتنگی با پدیدۀ مرگ دارند. اساساً آفرینش هنری و ادبی و حتی مرور اساطیر نشان از تلاشی برای نامیرایی می‌دهد. خلق هنر راهی است برای جاودانگی. هنرهای بصری، نوشتاری و حتی موسیقایی جاودانگی و نامیرایی را برایت به ارمغان می‌آورند. در فصل پنجم خواننده با نقاشی‌ها، عکس‌ها، اشعار و متون ادبی‌ای مواجه می‌شود که بازنمایی از مرگ را متبلور می‌کنند. قدرت حرکت هنر از فضای شهری، خانۀ دیگری، هنر برای هنر تا توصیف کلان‌گورستان پایتخت از موضوعات مورد توجه نویسندگان این فصل بوده است.
هنر و ادبیات بخش لاینفک فرهنگ ایرانی‌هاست و همین هنر و ادبیات پیوند تنگاتنگی با پدیدۀ مرگ دارند. اساساً آفرینش هنری و ادبی و حتی مرور اساطیر نشان از تلاشی برای نامیرایی می‌دهد. خلق هنر راهی است برای جاودانگی. هنرهای بصری، نوشتاری و حتی موسیقایی جاودانگی و نامیرایی را برایت به ارمغان می‌آورند. در فصل پنجم خواننده با نقاشی‌ها، عکس‌ها، اشعار و متون ادبی‌ای مواجه می‌شود که بازنمایی از مرگ را متبلور می‌کنند. قدرت حرکت هنر از فضای شهری، خانۀ دیگری، هنر برای هنر تا توصیف کلان‌گورستان پایتخت از موضوعات مورد توجه نویسندگان این فصل بوده است.


در فصل ششم بر گورستان کلان‌شهر تهران و ایران ـ بهشت زهرا (س) تمرکز شده است؛ چراکه مطالعۀ این گورستان از زوایای متعددی اهمیت بسیاری دارد که در این فصل بدان پرداخته شده است. بهشت زهرا یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های جهان و بازنمایی‌کنندۀ تاریخ فرهنگی و اجتماعی ایران معاصر است. بازنمایی از حضور مدرنیته در مرگ با افتتاح‌اش در سال 1349 و نخستین مکان حضور بنیان‌گذار انقلاب اسلامی برای مشروعیت‌بخشی‌اش به نظام پویا.<ref> [https://literaturelib.com/books/4997 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
در فصل ششم بر گورستان کلان‌شهر تهران و ایران ـ بهشت زهرا (س) تمرکز شده است؛ چراکه مطالعۀ این گورستان از زوایای متعددی اهمیت بسیاری دارد که در این فصل بدان پرداخته شده است. بهشت زهرا یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های جهان و بازنمایی‌کنندۀ تاریخ فرهنگی و اجتماعی ایران معاصر است. بازنمایی از حضور مدرنیته در مرگ با افتتاح‌اش در سال 1349 و نخستین مکان حضور بنیان‌گذار انقلاب اسلامی برای مشروعیت‌بخشی‌اش به نظام پویا.<ref> [https://literaturelib.com/books/4997 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references />