۱۴۶٬۱۱۳
ویرایش
نامههای تهران: شامل 154 نامه از رجال دوران به سید حسن تقیزاده (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۵۹
، ۱۸ اوت ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURنامههای تهرانJ1.jpg | عنوان =نامههای تهران: شامل 154 نامه از رجال دوران به سید حسن تقیزاده | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = تقیزاده، حسن (نویسنده) افشار، ایرج (محقق) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موض...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''نامههای تهران: شامل 154 نامه از رجال دوران به سید حسن تقیزاده''' به کوشش ایرج | '''نامههای تهران: شامل 154 نامه از رجال دوران به سید حسن تقیزاده''' به کوشش [[افشار، ایرج|ایرج افشار]]؛ این کتاب مجموعهای است از 154 نامه از چهل تن از رجال سیاسی و نامور درگذشتۀ ایران در مدت چهل سال میان سالهای 1288 تا 1326 (دورۀ پادشاهی احمدشاه، رضاشاه، محمدرضا شاه) از جریانهای سیاسی و اجتماعی کشور که به سیدحسن تقیزاده نوشتهاند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
این کتاب مجموعهای است از 154 نامه از چهل تن از رجال سیاسی و نامور درگذشتۀ ایران در مدت چهل سال میان سالهای 1288 تا 1326 (دورۀ پادشاهی احمدشاه، رضاشاه، محمدرضا شاه) از جریانهای سیاسی و اجتماعی کشور که به سیدحسن تقیزاده نوشتهاند. هر یک از این نامهها متضمن اطلاعاتی از وقایع مملکتی یا عقیده و نظری معمولاً سیاسی از نویسندۀ آن است. تقیزاده در طول این مدت غالباً در کشورهای اروپایی میزست، به جز سالهایی که سمت نمایندگی در مجلس پنجم و ششم داشت و ایامی که در مناصب وزارت و والیگری در تهران خدمت میکرد؛ بدین تفصیل: 1303 ـ 1307 (نمایندگی در مجلس پنجم و ششم)، 1307 (والیگری خراسان)، 1308 (وزیرمختار در لندن)، 1309 (وزیر طرق و شوارع)، 1309 ـ 1312 (وزیر مالیه)، 1312 (وزیرمختار در پاریس)، پس از آن به ایران تا سال 1326 بازنگشت. | این کتاب مجموعهای است از 154 نامه از چهل تن از رجال سیاسی و نامور درگذشتۀ ایران در مدت چهل سال میان سالهای 1288 تا 1326 (دورۀ پادشاهی احمدشاه، رضاشاه، محمدرضا شاه) از جریانهای سیاسی و اجتماعی کشور که به سیدحسن تقیزاده نوشتهاند. هر یک از این نامهها متضمن اطلاعاتی از وقایع مملکتی یا عقیده و نظری معمولاً سیاسی از نویسندۀ آن است. [[تقیزاده، حسن|تقیزاده]] در طول این مدت غالباً در کشورهای اروپایی میزست، به جز سالهایی که سمت نمایندگی در مجلس پنجم و ششم داشت و ایامی که در مناصب وزارت و والیگری در تهران خدمت میکرد؛ بدین تفصیل: 1303 ـ 1307 (نمایندگی در مجلس پنجم و ششم)، 1307 (والیگری خراسان)، 1308 (وزیرمختار در لندن)، 1309 (وزیر طرق و شوارع)، 1309 ـ 1312 (وزیر مالیه)، 1312 (وزیرمختار در پاریس)، پس از آن به ایران تا سال 1326 بازنگشت. | ||
نامهها به ملاحظۀ آنکه رعایت با هم بودن نسبت به دورۀ تحریر آنها شده باشد و ارتباط قضایا و وقایع از هم گسسته نشود، به سه بخش تقسیم شده و نامهها در هر دوره به نظم الفبایی نام نویسندگان مرتب شده است. | نامهها به ملاحظۀ آنکه رعایت با هم بودن نسبت به دورۀ تحریر آنها شده باشد و ارتباط قضایا و وقایع از هم گسسته نشود، به سه بخش تقسیم شده و نامهها در هر دوره به نظم الفبایی نام نویسندگان مرتب شده است. | ||
افرادی که از آنها نامه نقل شده، اغلب در متن سیاست و در مقامها و مشاغل مهم مملکتی بودهاند؛ مانند مستوفی الممالک، مشیرالدوله، قوام السلطنه، حکیم الملک، سردار سپه، حسین علاء، محمد | افرادی که از آنها نامه نقل شده، اغلب در متن سیاست و در مقامها و مشاغل مهم مملکتی بودهاند؛ مانند مستوفی الممالک، مشیرالدوله، قوام السلطنه، حکیم الملک، سردار سپه، حسین علاء، [[ساعدی، محمد|محمد ساعد]]، عبدالحسین هژیر و دیگران. | ||
همچنین نامههایی از ابراهیم | همچنین نامههایی از [[پورداود، ابراهیم|ابراهیم پورداود]]، [[جمالزاده، سید محمدعلی|سید محمدعلی جمالزاده]]، [[احمد فرامرزی]]، [[سید حسین عدالت]] و ... آورده شده که همگی آنها دوستان نزدیک و مأنوس با تقیزاده بودهاند. متن نامهها گویای فعالیت و تفکرات سیاسی آنها در دورۀ خاصی از زندگی هر یک است و طبعاً برای اطلاع پژوهندگان تاریخ معاصر حاوی اطلاعات مفیدی است. | ||
نامههای بخش اول مربوط به دورۀ احمدشاه (1288 ـ 1304) همه از تهران به برلن و مسکو فرستاده شهد است. تقیزاده در آن سالها در برلن زندگی میکرد. حدود یک سال از طرف دولت مأمور عقد قرارداد تجارتی با دولت سویت روسیه و مقیم مسکو شده بود. نامههای مهم این دوره دربارۀ روابط سیاسی میان ایران و روسیه و نحوۀ قرارداد با دولت جدید بلشویکی از رجال و مصادر امور همه واجد اهمیت است. بخشی از نامههای این دوره مرتبط با فعالیت حزب دمکرات است؛ مانند نامههای سلیمان محسن اسکندری و سیدمحمدرضا مساوات و شیخ ابراهیم زنجانی که این هر سه از اعضای مؤثر در آن حزب و از وکلای مجلس شورای ملی بودهاند و تقیزاده از را جریان فعالیت حزب و اخبار مملکتی مطلع میکردهاند. همچنین متضمن جوابهایی است به استفسارهای تقیزاده از اینکه نمایندگی مجلس را بپذیرد و به ایران بیاید یا در همان اروپا بماند. | نامههای بخش اول مربوط به دورۀ احمدشاه (1288 ـ 1304) همه از تهران به برلن و مسکو فرستاده شهد است. [[تقیزاده، حسن|تقیزاده]] در آن سالها در برلن زندگی میکرد. حدود یک سال از طرف دولت مأمور عقد قرارداد تجارتی با دولت سویت روسیه و مقیم مسکو شده بود. نامههای مهم این دوره دربارۀ روابط سیاسی میان ایران و روسیه و نحوۀ قرارداد با دولت جدید بلشویکی از رجال و مصادر امور همه واجد اهمیت است. بخشی از نامههای این دوره مرتبط با فعالیت حزب دمکرات است؛ مانند نامههای سلیمان محسن اسکندری و سیدمحمدرضا مساوات و شیخ ابراهیم زنجانی که این هر سه از اعضای مؤثر در آن حزب و از وکلای مجلس شورای ملی بودهاند و [[تقیزاده، حسن|تقیزاده]] از را جریان فعالیت حزب و اخبار مملکتی مطلع میکردهاند. همچنین متضمن جوابهایی است به استفسارهای تقیزاده از اینکه نمایندگی مجلس را بپذیرد و به ایران بیاید یا در همان اروپا بماند. | ||
در بخش دوم که مربوط به دوران پادشاهی رضاشاه پهلوی است، نامهها دو جنبه دارد؛ قسمتی مربوط به ایامی است که تقیزاده در مناصب دولتی بوده و قسمتی دیگر مربوط به اوقاتی است که تقیزاده مغضوب شده و در خارج میزیسته است و منحصراً افرادی که دلبستۀ دوستی دیرین او بودهاند با او مکاتبه داشتهاند مانند حسینقلیخان نواب و سیدحسین عدالت. از نامههای مهم این سالها، نوشتهای از تیمورتاش است زمانی که تقیزاده والی خراسان بود و تیمورتاش به او پیشنهاد میکند که به مأموریت لندن برود، برای آنکه در آن وقت حزب کارگر انگلیس انتخابات را برده بود و شاه و تیمورتاش ضروری میدیدند که با حزب مذکور طرح موافقت و ارتباط بریزند. | در بخش دوم که مربوط به دوران پادشاهی رضاشاه پهلوی است، نامهها دو جنبه دارد؛ قسمتی مربوط به ایامی است که [[تقیزاده، حسن|تقیزاده]] در مناصب دولتی بوده و قسمتی دیگر مربوط به اوقاتی است که تقیزاده مغضوب شده و در خارج میزیسته است و منحصراً افرادی که دلبستۀ دوستی دیرین او بودهاند با او مکاتبه داشتهاند مانند حسینقلیخان نواب و سیدحسین عدالت. از نامههای مهم این سالها، نوشتهای از تیمورتاش است زمانی که تقیزاده والی خراسان بود و تیمورتاش به او پیشنهاد میکند که به مأموریت لندن برود، برای آنکه در آن وقت حزب کارگر انگلیس انتخابات را برده بود و شاه و تیمورتاش ضروری میدیدند که با حزب مذکور طرح موافقت و ارتباط بریزند. | ||
نامههای بخش سوم مربوط به سالهایی پس از شهریور 1320 است که تقیزاده سفیر ایران در لندن شد و دوستانش نامههایی به او دربارۀ اوضاع و احوال ایران مینوشتهاند. دوران سفارت او به سال 1325 ختم میشود و پس از آن تقیزاده به تهران بازمیگردد و در مجلس دورۀ پانزدهم سمت نمایندگی مییابد. جز آن نامهها، چند نامه هم از حسین علاء و مصطفی فاتح و علیاصغر فروزان مربوط به سالهای 1326 تا 1328 درج شده است. در نامههای این دوره، عمدۀ مطالب مربوط به مشکلات سیاسی و اجتماعی ایران است که از بر اثر اشغال نظامی پیدا کرد و دولت دورۀ ضعف سیاسی را میگذرانید.<ref> [https://literaturelib.com/books/5608 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | نامههای بخش سوم مربوط به سالهایی پس از شهریور 1320 است که تقیزاده سفیر ایران در لندن شد و دوستانش نامههایی به او دربارۀ اوضاع و احوال ایران مینوشتهاند. دوران سفارت او به سال 1325 ختم میشود و پس از آن تقیزاده به تهران بازمیگردد و در مجلس دورۀ پانزدهم سمت نمایندگی مییابد. جز آن نامهها، چند نامه هم از حسین علاء و مصطفی فاتح و علیاصغر فروزان مربوط به سالهای 1326 تا 1328 درج شده است. در نامههای این دوره، عمدۀ مطالب مربوط به مشکلات سیاسی و اجتماعی ایران است که از بر اثر اشغال نظامی پیدا کرد و دولت دورۀ ضعف سیاسی را میگذرانید.<ref> [https://literaturelib.com/books/5608 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||