۱۰۶٬۳۳۱
ویرایش
فخرالدین صفی، علی بن الحسین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
فخرالدین علی در شب جمعه بيست ويكم جمادی‌الاولی سال ٨۶٧ق در سبزوار در یک خانوادۀ روحانی و اهل علم و ادب متولد شد.<ref> ر.ک: سیف، عبدالرضا، صفحه یازده</ref> پدرش کمال‌الدین حسین بن علی کاشفی (متوفای ۹۱۰ق) معروف به ملاحسین واعظ از ادبا و واعظان شناختۀ قرن نهم قمری است که در علوم دینی و معارف الھی تبحری کامل داشت، و در علم نجوم و ریاضیات وفصول غريبه مهارت و بصیرتی كامل داشت. | فخرالدین علی در شب جمعه بيست ويكم جمادی‌الاولی سال ٨۶٧ق در سبزوار در یک خانوادۀ روحانی و اهل علم و ادب متولد شد.<ref> ر.ک: سیف، عبدالرضا، صفحه یازده</ref> پدرش کمال‌الدین حسین بن علی کاشفی (متوفای ۹۱۰ق) معروف به ملاحسین واعظ از ادبا و واعظان شناختۀ قرن نهم قمری است که در علوم دینی و معارف الھی تبحری کامل داشت، و در علم نجوم و ریاضیات وفصول غريبه مهارت و بصیرتی كامل داشت.<ref> ر.ک: قاسمی، مسعود، ص15</ref> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
علی‌صفی در هرات بزرگ شد و در همان‌جا تحصیل کرد و از محضر پدر و همچنین عبدالرحمان جامی(۸۱۷ – ۸۹۸ق.) و شاگرد او رضی‌الدین عبدالغفور لاری(متوفای ۹۱۲ق.) بهره‌مند شد. | علی‌صفی در هرات بزرگ شد و در همان‌جا تحصیل کرد و از محضر پدر و همچنین عبدالرحمان جامی(۸۱۷ – ۸۹۸ق.) و شاگرد او رضی‌الدین عبدالغفور لاری(متوفای ۹۱۲ق.) بهره‌مند شد.<ref> ر.ک: سیف، عبدالرضا، صفحه یازده</ref> | ||
علی صفی تا بیست‌ودوسالگی در هرات به سر برد و در اثر مؤانستی که با جامی و عبدالغفور لاری داشت، به عرفان و تصوف و طریقۀ نقشبندیه علاقه‌مند گردید و شوق دیدار پیران این طریقت، خصوصاً خواجه عبیدالله احرار، وی را بر آن داشت که عزم ماوراءالنهر نماید. در راه با خواجۀ کلان، فرزند بزرگ سعدالدین کاشغری همراه شد و با هم به دیدار خواجۀ احرار مشرف شدند. علی صفی از این دیدار بهره‌ها برد و این دوران جزو مؤثرترین و خاطره‌انگیزترین دوران عمر وی است. آشنایی و مصاحبت با خواجۀ کلان سبب شد که چند سال بعد علی صفی، داماد خواجۀ کلان و از جانبی هم‌داماد (باجناق) مولانا جامی شود. علاقه‌مندی و دل‌بستگی به پیر احرار چهار سال بعد از نخستین بار، علی صفی را مجدد به سمرقند و دیدار این پیر کشاند. این سفر و دیدار برای علی صفی پرثمرتر از دیدار نخستین بود. حاصل این سفرها و دیدار خواجۀ احرار، آفرینش کتاب ارزشمند «رشحات عین الحیات» بود که بعد از وفات آن پیر به رشتۀ تحریر کشیده شد. | علی صفی تا بیست‌ودوسالگی در هرات به سر برد و در اثر مؤانستی که با جامی و عبدالغفور لاری داشت، به عرفان و تصوف و طریقۀ نقشبندیه علاقه‌مند گردید و شوق دیدار پیران این طریقت، خصوصاً خواجه عبیدالله احرار، وی را بر آن داشت که عزم ماوراءالنهر نماید. در راه با خواجۀ کلان، فرزند بزرگ سعدالدین کاشغری همراه شد و با هم به دیدار خواجۀ احرار مشرف شدند<ref> ر.ک: صفا، ذبیح‌الله،، ج4، ص535</ref>. علی صفی از این دیدار بهره‌ها برد و این دوران جزو مؤثرترین و خاطره‌انگیزترین دوران عمر وی است. آشنایی و مصاحبت با خواجۀ کلان سبب شد که چند سال بعد علی صفی، داماد خواجۀ کلان و از جانبی هم‌داماد (باجناق) مولانا جامی شود. علاقه‌مندی و دل‌بستگی به پیر احرار چهار سال بعد از نخستین بار، علی صفی را مجدد به سمرقند و دیدار این پیر کشاند. این سفر و دیدار برای علی صفی پرثمرتر از دیدار نخستین بود. حاصل این سفرها و دیدار خواجۀ احرار، آفرینش کتاب ارزشمند «رشحات عین الحیات» بود که بعد از وفات آن پیر به رشتۀ تحریر کشیده شد.<ref> [https://baysunghur.org/?p=1867 ر.ک: فیاض، فهیم، نگاهی به زندگی و آثار فخرالدین علی صفی]</ref> | ||
صفى بعد از طى مدارج تحصيل و کسب معلومات جای پدر را در موعظه گرفت و این شغل را بعد از زوال دولت تیموری در خراسان تا عهد تشکیل دولت صفوی ادامه داد. | صفى بعد از طى مدارج تحصيل و کسب معلومات جای پدر را در موعظه گرفت و این شغل را بعد از زوال دولت تیموری در خراسان تا عهد تشکیل دولت صفوی ادامه داد. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
دورۀ زندگانی او و پدرش یکی از دوره‌های پرآشوب و حساس اجتماعی، سیاسی و عقیدتی در تاریخ ایران است. علی‌صفی هنگام تاخت‌وتازهای عبیدالله خان ازبک در خراسان و محاصرۀ یک‌سالۀ هرات و ناامنی و آشوب آن منطقه، ناگزیر به ناحیۀ کوهستانی گرجستان پناه برد. سیف‌الملوک شاه‌محمد سلطان فرمانروای آنجا او را به گرمی پذیرا شد و علی‌صفی نیز قصیده‌ای در مدح او سرود و کتاب «لطائف الطوایف» خود را که در آن دیار به پایان رسانیده بود، به این حاکم تقدیم کرد. | دورۀ زندگانی او و پدرش یکی از دوره‌های پرآشوب و حساس اجتماعی، سیاسی و عقیدتی در تاریخ ایران است. علی‌صفی هنگام تاخت‌وتازهای عبیدالله خان ازبک در خراسان و محاصرۀ یک‌سالۀ هرات و ناامنی و آشوب آن منطقه، ناگزیر به ناحیۀ کوهستانی گرجستان پناه برد. سیف‌الملوک شاه‌محمد سلطان فرمانروای آنجا او را به گرمی پذیرا شد و علی‌صفی نیز قصیده‌ای در مدح او سرود و کتاب «لطائف الطوایف» خود را که در آن دیار به پایان رسانیده بود، به این حاکم تقدیم کرد. | ||
مدت کوتاهی از اقامت صفی در گرجستان نگذشته بود که سپاهیان شاه‌تهماسب صفوی در همین سال ٩٣٩ق. به گرجستان حمله کردند و او نیز با متشنّج شدن اوضاع مجبور شد تا دوباره به هرات برګردد. | مدت کوتاهی از اقامت صفی در گرجستان نگذشته بود که سپاهیان شاه‌تهماسب صفوی در همین سال ٩٣٩ق. به گرجستان حمله کردند و او نیز با متشنّج شدن اوضاع مجبور شد تا دوباره به هرات برګردد.<ref> ر.ک: سیف، عبدالرضا، صفحه دوازده</ref> <ref> ر.ک: صفا، ذبیح‌الله، ص536</ref> | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
صفی علی براثر سختیهای راه و کهولت سن در میانه راه هرات در سال 939ق ازپا درآمد و پیش از آنکه به آنجا برسد در سنّ هفتاد و دو سالگی درگذشت. پیکرش را به شهر هرات انتقال دادند و در ضلع شرقی ارگ (قلعۀ اختیارالدین) به خاک سپرده شد. | صفی علی براثر سختیهای راه و کهولت سن در میانه راه هرات در سال 939ق ازپا درآمد و پیش از آنکه به آنجا برسد در سنّ هفتاد و دو سالگی درگذشت. پیکرش را به شهر هرات انتقال دادند و در ضلع شرقی ارگ (قلعۀ اختیارالدین) به خاک سپرده شد.<ref> [https://baysunghur.org/?p=1867 ر.ک: فیاض، فهیم، نگاهی به زندگی و آثار فخرالدین علی صفی]</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
#لطائف الطوایف، انیس العارفین | #لطائف الطوایف، انیس العارفین | ||
#حرز الامان من فتن الزمان | #حرز الامان من فتن الزمان | ||
#منظومۀ محمود و ایاز | #منظومۀ محمود و ایاز<ref> ر.ک: سیف، عبدالرضا، صفحه سیزده</ref> | ||
#کشف الاسرار؛ تلخیص و شرح کتاب اسرار قاسمی (تألیف پدرش ملاحسین کاشفی) است. | #کشف الاسرار؛ تلخیص و شرح کتاب اسرار قاسمی (تألیف پدرش ملاحسین کاشفی) است. | ||
#فرهنگ علی صفی. | #فرهنگ علی صفی. | ||
#آداب الاصحاب | #آداب الاصحاب | ||
#تحفۀ خانی | #تحفۀ خانی | ||
#سرالمصون من العلم المکنون | #سرالمصون من العلم المکنون<ref> [https://baysunghur.org/?p=1867 ر.ک: فیاض، فهیم، نگاهی به زندگی و آثار فخرالدین علی صفی]</ref> | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
#سیف، عبدالرضا، مقدمه کتاب انیس العارفین، تألیف صفی کاشفی؛ تهران، دانشگا‌ه تهران، مؤسسه انتشارات و چا‌پ، ۱۳۸۸ش | #سیف، عبدالرضا، مقدمه کتاب انیس العارفین، تألیف صفی کاشفی؛ تهران، دانشگا‌ه تهران، مؤسسه انتشارات و چا‌پ، ۱۳۸۸ش | ||
#قاسمی، مسعود، مقدمه کتاب فرهنگ علی صفی، تألیف فخرالدین علی بن حسین واعظ کاشفی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر افشار با همکاری نشر سخن، 1399ش | #قاسمی، مسعود، مقدمه کتاب فرهنگ علی صفی، تألیف فخرالدین علی بن حسین واعظ کاشفی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر افشار با همکاری نشر سخن، 1399ش | ||
#صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی از پایان قرن هشتم تا اوایل قرن دهم هجری، تهران، انتشارات فردوس، 1366 | #صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی از پایان قرن هشتم تا اوایل قرن دهم هجری، جلد4، تهران، انتشارات فردوس، 1366 | ||
#[https://baysunghur.org/?p=1867 فیاض، فهیم، نگاهی به زندگی و آثار فخرالدین علی صفی، پایگاه مؤسسه پژوهشی بایسنغر پاسدار فرهنگ، ۱۴۰۰/۰۳/۰۱] | #[https://baysunghur.org/?p=1867 فیاض، فهیم، نگاهی به زندگی و آثار فخرالدین علی صفی، پایگاه مؤسسه پژوهشی بایسنغر پاسدار فرهنگ، ۱۴۰۰/۰۳/۰۱] | ||