النوادر و الزيادات علي ما في المدونة من غيرها من الأمهات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''النوادر و الزيادات علی ما في المدونة من غيرها من الأمهات'''، اثر ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمن ابی‌زید قیروانی (310-386ق)، بزرگ‌ترین موسوعه در فقه مالکی است که با تحقیق عبدالفتاح محمد حلو، منتشر شده است.

ابن ندیم از این کتاب، با عنوان «كتاب النوادر في الفقه» یاد کرده و قاضی عیاض، آن را «النوادر و الزيادات علی المدونة» نامیده است. ابن خیر، دباغ، ذهبی، ابن فرحون، بغدادی و ثعالبی، این کتاب را جزو آثار قیروانی دانسته و آن را ستوده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص33-34</ref>.

این اثر، مهم‌ترین کتاب در فروع مذهب مالکیه، دانسته شده و در میان پیروان این مذهب، همانند مسند احمد در نزد اهل حدیث می‌باشد. اگر مسئله‌ای در آن یافت نشود، به احتمال زیاد نصی درباره آن مسئله، وجود ندارد. بروکلمان، مخلوف، سزکین و محمد محفوظ نیز از این اثر، یاد کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.

با وجود طولانی بودن این کتاب، به‌حدی که طبق تقسیمات پیشینیان، قطعات آن به صد جزء می‌رسد، برخی از علما، به حفظ آن پرداخته‌اند که این امر، نشان از اهمیت و ارزش والای آن دارد. از جمله این افراد، عبارتند از ابوعبدالله محمد بن عمر بن یوسف بشکوال، معروف به ابن فخار (متوفی 419ق) که نوادر را حفظ کرده و آن را نقل و خلاصه نموده بود. ابوالربیع سلیمان بن عبدالواحد بن عیسی همدانی (متوفی 599ق)، از اهالی غرناطه، نیز آن را حفظ نموده بود<ref>ر.ک: همان</ref>.

«المدونة»، کتابی است فراهم‌آمده از آرای فقهی ابوعبدالله مالک بن انس اصبحی (۹۳-۱۷۹ق)، دومین فقیه از فقهای چهارگانه اهل سنت، در عبادات و معاملات که توسط سحنون، از میان اقوال و گفتار ابوعبدالله عبدالرحمان بن قاسم (متوفی صفر 191ق) از شاگردان مالک، گردآوری شده است<ref>[[المدونة الكبری]]</ref>.