الرحلة المکیة (تاریخ سیاسی و اجتماعی مشعشعیان): تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده با پنج واسطه به بنیان‌گذار مشعشعه ([[محمد بن فلاح]]) و مترجم با سه واسطه به [[جزائری، سید نورالدین محمد بن نعمت‌الله|سید نعمت‌الله جزائری]] می‌رسد<ref>ر.ک: دیباچه مصحح، صفحه شانزده و بیست</ref>‏. «الرحله» اثری نفیس و مهم است؛ زیرا یکی از بزرگان و والیان مشعشعی آن را نوشته و از درون به ساختار سیاسی و اجتماعی زمانه مشعشعیان نگاه کرده است. این کتاب در قرن دوازدهم به دستور محمدعلی‌میرزا، شاهزاده قاجاری ترجمه شد. مترجم نیز مجموعه مهمی از تعلیقه‌ها را به اصل کتاب افزوده و آن را تا سرحد یک تألیف جداگانه بالا برده است. البته او شمار فراوانی از مکاتبه‌ها و سندهای مشعشعیان را، که گوشه‌هایی از تاریخ آنان را وامی‌نماید، حذف نموده است؛ ازاین‌رو مصحح (عارف نصر) آن حذفیات را از نسخه اصلی (عربی) گِرد آورده و همراه با مقاله مهم مهندس جهان‌گیر قائم‌مقامی با عنوان «ذیل تاریخ مشعشعیان» که داده‌ها و اسناد ارزشمندی را در بر دارد، به پایان این اثر افزوده است<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحه سیزده</ref>‏.

«الرحلة المكية»، سرشار از صبغه وطن‌دوستی و شناختن رجال، مفاخر، سندها، مکتوب‌های دست اول و جغرافیای تاریخی منطقه و همچنین رجال‌نویسی و گزیده‌آوری از اشعار و نوشته‌های شاعران و عالمان زمانه است. داده‌های کتاب رخدادهایی را از آغاز فرمانروایی شاه عباس صفوی (996ق، به بعد) در بر داشته و ارزش آن‌ها در حوادثی که در زمان والی‌گری خود نویسنده روی داده‌اند، بیشتر می‌شود. همچنین، ثبت کاملی از مکاتبه‌های میان صفویان و مشعشعیان، ویژگی ممتاز این اثر است. متأسفانه، مترجم با اشاره شاهزاده قاجار بسیاری از اشعار و اسناد و مکاتبات را حذف کرده است. البته او مجموعه‌ای بسیار نفیس از معلومات دست اول را که در کتاب‌های دیگر یافت می‌شده و یا خود از معمّرین شنیده، به ترجمه‌اش افزوده است<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌ویک – بیست‌وسه</ref>‏.