۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
تاریخ تشیع در ایران به روایت فرهنگ مادی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاریخ تشیع در ایران به روایت فرهنگ مادی''' تألیف گروهی از نویسندگان به کوشش محمدحسین | '''تاریخ تشیع در ایران به روایت فرهنگ مادی''' تألیف گروهی از نویسندگان به کوشش [[افراخته، محمدحسین|محمدحسین افراخته]]، [[آذری‌نیا، حمیدرضا|حمیدرضا آذری‌نیا]]؛ در این کتاب با اصل قراردادن فرهنگ مادی شیعه در ایران پیشاصفوی، تلاش بر آن است که پیشینۀ تاریخی ایران در این دوره مورد بررسی قرار گیرد. آنچه در این روش به عنوان منبع اصلی به شمار می‌آید، اشیایی است که در زمرۀ فرهنگ مادی تشیع در ایران پیشاصفوی به شمار می‌روند و در کنار آنها از گزارش‌های منابع مکتوب تاریخی یاری گرفته می‌شود. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
پس از مقدمه کتاب، عناوین و مقالات نگاشته شده است: | پس از مقدمه کتاب، عناوین و مقالات نگاشته شده است: | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
بازخوانی تشیع سلطان محمد خدابنده به روایت سکه‌های دورۀ حاکمیت وی: تداوم یا عدم تداوم/ حسین محسنی | بازخوانی تشیع سلطان محمد خدابنده به روایت سکه‌های دورۀ حاکمیت وی: تداوم یا عدم تداوم/ حسین محسنی | ||
بررسی مؤلفه‌های غصب مقام خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) در نگارۀ «نسب‌شناسی پیامبر (ص)»/ مرضیه علی‌پور | بررسی مؤلفه‌های غصب مقام خلافت [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی(ع)]] در نگارۀ «نسب‌شناسی پیامبر (ص)»/ مرضیه علی‌پور | ||
چشم‌انداز مذهبی شهر در قرون میانه؛ مردم‌شناسی تاریخی در سفرنامۀ ابن‌بطوطه/ حمیدرضا آذری‌نیا | چشم‌انداز مذهبی شهر در قرون میانه؛ مردم‌شناسی تاریخی در سفرنامۀ ابن‌بطوطه/ حمیدرضا آذری‌نیا | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
صندوق قبر امامان و امامزادگان شیعه از پیش از دورۀ صفویه/ اکرم ارجح | صندوق قبر امامان و امامزادگان شیعه از پیش از دورۀ صفویه/ اکرم ارجح | ||
نمادهای خلیفه و امام در نگاره‌های حضرت علی(ع)/ ارطغرل ارتکین؛ ترجمۀ زهرا کبیری‌پور | نمادهای خلیفه و امام در نگاره‌های [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]/ ارطغرل ارتکین؛ ترجمۀ زهرا کبیری‌پور | ||
نام حضرت خدیجه (س) در کتیبه‌های صلوات کبیره در ابنیه و سنگ قبور ایران پیشاصفوی/ سیدمهدی موسوی | نام حضرت خدیجه (س) در کتیبه‌های صلوات کبیره در ابنیه و سنگ قبور ایران پیشاصفوی/ سیدمهدی موسوی | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
هدف اولین نوشتار این کتاب، بررسی گسترۀ ضرب سکه‌های شیعی در دوران حکومت اولجایتو و همچنین پایبندی او تا پایان عمر بر تشیع است. شواهد فرهنگ مادی نشان می‌دهد که اولجایتو اجازه نداد در ضرابخانه‌های حکومت او، سکه‌های با شعارهای غیرشیعی ضرب شود که این امر مؤیدی بر گزارش‌های منابع تاریخی است. در بخش دوم این مقاله راستی‌آزمایی گزارش‌های تاریخی بر اساس شواهد فرهنگ مادی انجام گرفته است. این شواهد نشان می‌دهد اولجایتو تا پایان عمر بر مذهب تشیع باقی ماند و تا سال 716 قمری به ضرب سکه‌های با شعارهای شیعی در تمامی ضرابخانه‌های حکومت خود ادامه داد. | هدف اولین نوشتار این کتاب، بررسی گسترۀ ضرب سکه‌های شیعی در دوران حکومت اولجایتو و همچنین پایبندی او تا پایان عمر بر تشیع است. شواهد فرهنگ مادی نشان می‌دهد که اولجایتو اجازه نداد در ضرابخانه‌های حکومت او، سکه‌های با شعارهای غیرشیعی ضرب شود که این امر مؤیدی بر گزارش‌های منابع تاریخی است. در بخش دوم این مقاله راستی‌آزمایی گزارش‌های تاریخی بر اساس شواهد فرهنگ مادی انجام گرفته است. این شواهد نشان می‌دهد اولجایتو تا پایان عمر بر مذهب تشیع باقی ماند و تا سال 716 قمری به ضرب سکه‌های با شعارهای شیعی در تمامی ضرابخانه‌های حکومت خود ادامه داد. | ||
دومین نوشتار این کتاب به بررشی شواهد غصب خلافت در نگاره‌های ترسیم‌شده در دورۀ پیشاصفوی پرداخته است. در این نوشتار نویسنده با بررسی نگارۀ نسب‌شناسی پیامبر اکرم (ص) در نسخه‌ای از کتاب تاریخ بلعمی که در اوایل قرن هشتم کتابت شده است، مضامین آن مبنی بر برائت از دشمنان اهل بیت را بررسی کرده است. این نوشتار نشان می‌دهد که نگارگر چگونه غصب خلافت از امیرالمؤمنین(ع) را با نشان‌دادن شمشیر ذوالفقار در دستان عمر بن خطاب ترسیم نموده است. | دومین نوشتار این کتاب به بررشی شواهد غصب خلافت در نگاره‌های ترسیم‌شده در دورۀ پیشاصفوی پرداخته است. در این نوشتار نویسنده با بررسی نگارۀ نسب‌شناسی پیامبر اکرم (ص) در نسخه‌ای از کتاب تاریخ بلعمی که در اوایل قرن هشتم کتابت شده است، مضامین آن مبنی بر برائت از دشمنان اهل بیت را بررسی کرده است. این نوشتار نشان می‌دهد که نگارگر چگونه غصب خلافت از [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] را با نشان‌دادن شمشیر ذوالفقار در دستان عمر بن خطاب ترسیم نموده است. | ||
بناها از جمله مهم‌ترین عناصر فرهنگ مادی هستند؛ چراکه از یک‌سو معمولاً آخرین مرحله در تغییرات اجتماعی به شمار می‌روند و از سوی دیگر ماندگارترین عناصر فرهنگ مادی هستند. بررسی چشم‌انداز مذهبی شهر در بناهای ساخته‌شده در ایران پیشاصفوی که در سفرنامۀ ابن‌بطوطه تجلی یافته، موضوع مقالۀ سوم کتاب است. در این مقاله نویسنده می‌کوشد نسبت اماکن مذهبی شیعه یا اماکن عمومی حاوی شعارهای شیعی در گزارش‌های ابن‌بطوطه را بررسی کند. | بناها از جمله مهم‌ترین عناصر فرهنگ مادی هستند؛ چراکه از یک‌سو معمولاً آخرین مرحله در تغییرات اجتماعی به شمار می‌روند و از سوی دیگر ماندگارترین عناصر فرهنگ مادی هستند. بررسی چشم‌انداز مذهبی شهر در بناهای ساخته‌شده در ایران پیشاصفوی که در سفرنامۀ ابن‌بطوطه تجلی یافته، موضوع مقالۀ سوم کتاب است. در این مقاله نویسنده می‌کوشد نسبت اماکن مذهبی شیعه یا اماکن عمومی حاوی شعارهای شیعی در گزارش‌های ابن‌بطوطه را بررسی کند. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
صندوق قبرها جزء تولیدهای فرهنگی هستند که معمولاً بر قبر شخصیت‌های بزرگ سیاسی و مذهبی ساخته می‌شدند و همچنین به دلیل ابعاد بزرگ‌تری که نسبت به سنگ قبر داشتند، در بیشتر موارد تزئینات فراوانی در ساخت آنها به کار برده می‌شد. در چهارمین مقاله تلاش شده است با بررسی صندوق مزارهای امامان شیعه، حاکمان و عالمان شیعی که در خود آرایه‌های شیعی دارند، به تحلیل محتوایی این‌گونه از فرهنگ مادی پرداخته شد. | صندوق قبرها جزء تولیدهای فرهنگی هستند که معمولاً بر قبر شخصیت‌های بزرگ سیاسی و مذهبی ساخته می‌شدند و همچنین به دلیل ابعاد بزرگ‌تری که نسبت به سنگ قبر داشتند، در بیشتر موارد تزئینات فراوانی در ساخت آنها به کار برده می‌شد. در چهارمین مقاله تلاش شده است با بررسی صندوق مزارهای امامان شیعه، حاکمان و عالمان شیعی که در خود آرایه‌های شیعی دارند، به تحلیل محتوایی این‌گونه از فرهنگ مادی پرداخته شد. | ||
مقالۀ پنجم کتاب بررسی و تحلیل شمایل‌نگاری حضرت علی(ع) در مینیاتورهای اسلامی در دورۀ میانه است و سیر تاریخی شمایل علوی در مینیاتورها را بررسی می‌کند. این پژوهش در تلاش است با تحلیل شمایل‌نگاری تصاویر نمادین خلیفه علی و امام علی نشان دهد که شمایل‌نگاری مشاهده‌شده در مینیاتورها با نگرش اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و فرقه‌ای حامیانی که از این نسخه‌ها پشتیبانی می‌کردند، ارتباط محکمی دارد. | مقالۀ پنجم کتاب بررسی و تحلیل شمایل‌نگاری [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در مینیاتورهای اسلامی در دورۀ میانه است و سیر تاریخی شمایل علوی در مینیاتورها را بررسی می‌کند. این پژوهش در تلاش است با تحلیل شمایل‌نگاری تصاویر نمادین خلیفه علی و امام علی نشان دهد که شمایل‌نگاری مشاهده‌شده در مینیاتورها با نگرش اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و فرقه‌ای حامیانی که از این نسخه‌ها پشتیبانی می‌کردند، ارتباط محکمی دارد. | ||
ششمین نوشتار این کتاب در موضوع کتیبه‌های بناهای شیعی در مساجد، بقعه‌ها و سنگ‌فبرهای ایران پیشاصفوی است. کتیبه‌های با شعارهای شیعی در ایران پیشاصفوی، دلیلی قاطع بر حضور شیعیان در این دوران است. این کتیبه‌ها معمولاً دربرگیرندۀ شعارهایی مانند آیات مرتبط با امامت، عبارت علی ولی الله، صلوات بر چهارده معصوم و امثال آن بودند. در برخی از کتیبه‌های برجای‌مانده از ایران پیشاصفوی، نام حضرت خدیجه (س) نیز وجود دارد که نشان از وجود اعتقاد به مقام این بانوی بزرگ در جامعه است. این مقاله به بررسی نه کتیبه حاوی نام حضرت خدیجه (س) در ایران پیشاصفوی می‌پردازد. | ششمین نوشتار این کتاب در موضوع کتیبه‌های بناهای شیعی در مساجد، بقعه‌ها و سنگ‌فبرهای ایران پیشاصفوی است. کتیبه‌های با شعارهای شیعی در ایران پیشاصفوی، دلیلی قاطع بر حضور شیعیان در این دوران است. این کتیبه‌ها معمولاً دربرگیرندۀ شعارهایی مانند آیات مرتبط با امامت، عبارت علی ولی الله، صلوات بر چهارده معصوم و امثال آن بودند. در برخی از کتیبه‌های برجای‌مانده از ایران پیشاصفوی، نام حضرت خدیجه (س) نیز وجود دارد که نشان از وجود اعتقاد به مقام این بانوی بزرگ در جامعه است. این مقاله به بررسی نه کتیبه حاوی نام حضرت خدیجه (س) در ایران پیشاصفوی می‌پردازد. | ||
آخرین مقاله کتاب به بررسی نقش وزیران شیعه در دوران حکومت ایلخانان، در ترویج تشیع و ضرب سکه‌های شیعه در این دوران اختصاص دارد. این نوشتار پس از بررسی تاریخ گرایش مغولان از آیین شمنی به اسلام و سپس پذیرش تشیع توسط غازان و اولجایتو، به نقش وزیران شیعه و اهل سنت مانند خواجه نصیرالدین | آخرین مقاله کتاب به بررسی نقش وزیران شیعه در دوران حکومت ایلخانان، در ترویج تشیع و ضرب سکه‌های شیعه در این دوران اختصاص دارد. این نوشتار پس از بررسی تاریخ گرایش مغولان از آیین شمنی به اسلام و سپس پذیرش تشیع توسط غازان و اولجایتو، به نقش وزیران شیعه و اهل سنت مانند [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]، [[رشیدالدین فضل‌الله|خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی]]، امیر نوروز، [[سعدالدین ساوجی]] و [[تاج‌الدین آوجحی]] در حوادث این دوران اشاره شده است. در ادامه مبتنی بر گزارش‌های منابع تاریخی و جغرافیایی، پراکنش و جمعیت‌شناسی شیعیان در ایران استخراج و ارتباط آن با ضرابخانه‌های سکه‌های شیعی بررسی شده است.<ref> [https://literaturelib.com/books/7417 ر.ک: کتابخانه تخصصی ادبیات] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||