تاریخ در قرآن (تفسیر موضوعی آیات اجتماعی و تاریخی): تفاوت میان نسخه‌ها

مسائل و مشکلات مربوط به گزارش ها در باب خاستگاه و منشأ، چیستی، چرایی و چگونگی وقایع گذشته، سرنوشت ملت، فرهنگ، تمدن و بشریت، مورد توجه همه‌ی ادیان الهی، غیر الهی و نیز اندیشه‌ی انسان های بسیاری در طول تاریخ بوده است. نتایج این تلاش‌های در زمینه‌ی فهم و تفسیر وقایع و فراینده‌های تاریخی از سوی رسولان و اندیشمندان هر دین و جامعه ای، نفوذ درخور توجهی میان مردم یافته است. از این رو، بیشتر ادیان بزرگ و زنده‌ی جهان امروز و نیز بسیاری از دانشمندان رشته‌های مختلف، با وقایع تاریخی پیوند نزدیکی داشته و دارد. این مطلب بدین معناست که در ادیان نیز توجه خاصی به پدیده‌های گذشته مرتبط با انسان شده است. هر دگرگونی در دوران توسعه و اصلاح اجتماعی دارای یک سلسله خط مشی‌ها و اصول کلی است که مردم باید از آن ها آگاه باشند و آن ها را رعایت و عمل کنند. این اصول که از سوی رهبران و مصلحان اجتماعی بیان می‌شوند، شامل خداشناسی، انسان شناسی و هستی شناسی (جهان بینی)، قواعد و قوانین فردی و اجتماعی (هنجارهای اجتماعی)، ترسیم آرمان های اجتماعی (آینده‌ی جامعه) و کسب تجربه از گذشته ( عبرت آموزی از تاریخ) هستند. مجموعه‌ی این اصول در واقع اساسنامه‌ی اصلاح یا تغییرات اجتماعی است. در اسلام، قرآن کریم حاوی جهان بینی، هنجارهای اجتماعی، آرمان های اجتماعی، وضعیت جامعه در آینده و به طور کلی قانون اساسی مسلمانان است. قرآن در دوران فردسازی و بعثت، مهم ترین قانون پیامبر خدا (ص ) در برابر تهاجم مشرکان بود. قرآن توجه ویژه‌ای به گذشته و تاریخ دارد. محتوای تعدادی از آیات قرآن کریم به توصیف و روایت وقایع اجتماعی گذشته نسبت به زمان ما متمرکز است. این آیات حاوی کلید واژه‌های اجتماعی و تاریخی، توصیف وقایع تاریخی اقوام و پیامبران گذشته، وقایع اجتماعی زمان ظهور اسلام ( از بعثت تا وفات پیامبر)، و حاوی جواب سوال ها و مسائلی است که در فلسفه‌ی نظری تاریخ مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. افزون بر بحث و بررسی این چهار موضوع تاریخی در قرآن، می توان ویژگی‌های بیانی و نگارشی آیات تاریخی قرآن را (تاریخ نگاری قرآن) از مجموعه آیات تاریخی قرآن استخراج، استنباط و در یک بخش مستقل تدوین کرد. بنابراین تفسیر (موضوعی) آیات تاریخی قرآن در سه بخش تنظیم خواهد شد. بخش اول مربوط به تحلیل و بررسی واژه‌های تاریخی قرآن و مقایسه آن ها با واژه‌های اجتماعی جدید و ویژگی‌های تاریخ نگاری قرآن است. بخش دوم ناظر به وقایع تاریخی قبل از اسلام، و تفسیر آیات اجتماعی دوران ظهور اسلام است. بخش سوم در صدد استخراج جواب سوالات مرسوم در فلسفه‌ی تاریخ است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2237 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>