جمهوری آن سوی ارس، از خیال تا واقعیت (فرآیند شکل‌گیری جمهوری آذربایجان): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ش' به ' می‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ل های ' به 'ل‌های ')
جز (جایگزینی متن - ' می ش' به ' می‌ش')
خط ۳۷: خط ۳۷:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
ناحیه مسلمان نشین قفقاز جنوبی که تا پیش از اشغال توسط روس ها همواره بخشی از ایران محسوب می شد طی فرآیندی از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم راهی دیگر پیمود. بخشی از روشنفکران این جامعه، مبلغ هویتی تازه شدند که آشکارا ایران گریز و بلکه ایران ستیز بودند و گرایش روشنی به ایدئولوژی نوظهور ترک گرایی و دولت عثمانی داشتند. انقلاب سال‌های 1905 و 1917 روسیه این فرصت را برای این دسته از روشنفکران فراهم آورد تا تحت عنوان جمهوری دموکراتیک آذربایجان اعلام موجودیت کنند. دولت جمهوری آذربایجان درگیر و دار درگیریهای داخلی و اختلاف ها با دو جمهوری ارمنستان و گرجستان در سال 1920 با حمله ارتش سرخ مواجه و عمرش پایان یافت. اما این دوره کوتاه تأثیر عمیقی بر هویت ملی این جمهوری نهاد تا امروز باقی است.
ناحیه مسلمان نشین قفقاز جنوبی که تا پیش از اشغال توسط روس ها همواره بخشی از ایران محسوب می‌شد طی فرآیندی از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم راهی دیگر پیمود. بخشی از روشنفکران این جامعه، مبلغ هویتی تازه شدند که آشکارا ایران گریز و بلکه ایران ستیز بودند و گرایش روشنی به ایدئولوژی نوظهور ترک گرایی و دولت عثمانی داشتند. انقلاب سال‌های 1905 و 1917 روسیه این فرصت را برای این دسته از روشنفکران فراهم آورد تا تحت عنوان جمهوری دموکراتیک آذربایجان اعلام موجودیت کنند. دولت جمهوری آذربایجان درگیر و دار درگیریهای داخلی و اختلاف ها با دو جمهوری ارمنستان و گرجستان در سال 1920 با حمله ارتش سرخ مواجه و عمرش پایان یافت. اما این دوره کوتاه تأثیر عمیقی بر هویت ملی این جمهوری نهاد تا امروز باقی است.


مهمترین پژوهش صورت گرفته در این موضوع اثر تادیوس سه ویتوخوسکی است که با عنوان آذربایجان روسیه، شکل گیری هویت ملی در یک جامعه مسلمان به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است. سیر حوادث بین المللی با ادامه جنگ اول جهانی و وقوع انقلاب 1917 منجر به جنگ داخلی در روسیه می‌شود و ملل قفقاز با تحریک دولتهای درگیر در جنگ جهانی به شکل دولت‌های جدید ترغیب شدند و بدین شکل جمهوری‌های سه گانه قفقاز تشکیل شد. اثر دیگر سه ویتو خوسکی تحت عنوان روسیه و آذربایجان تکمله‌ای بر کتاب پیشین وی است. در نتیجه و پی نوشت کتاب، نویسنده تحولات سیاسی دو قران اخیر آذربایجان ایران و قفقاز را دوباره مرور می‌کند. در کتاب حاضر تلاش شده تا بیش از همه روایت منابع ترکی (آذربایجانی و عثمانی) و تحقیقات صورت گرفته غربی سیر دخالت قدرت‌های خارجی در شکل دهی حوادث، تحولات و هویت نوین مسلمانان این منطقه نشان داده شود. تحولات جمهوری آذربایجان طی در طی یک قرن گذشته نشانگر سردرگمی و بی نتیجه بودن (یافتن و ساختن این نقطه اتصال وجودی) است و با وجود تلاش حاکلمان این سرزمین در زدودن زبان فارسی به عنوان زبان ادبی، اداری و علمی این منطقه قادر بر فائق آمدن بر بحران هویت و غالب کردن وعمق بخشیدن به هویت نوین نبوده اند.
مهمترین پژوهش صورت گرفته در این موضوع اثر تادیوس سه ویتوخوسکی است که با عنوان آذربایجان روسیه، شکل گیری هویت ملی در یک جامعه مسلمان به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است. سیر حوادث بین المللی با ادامه جنگ اول جهانی و وقوع انقلاب 1917 منجر به جنگ داخلی در روسیه می‌شود و ملل قفقاز با تحریک دولتهای درگیر در جنگ جهانی به شکل دولت‌های جدید ترغیب شدند و بدین شکل جمهوری‌های سه گانه قفقاز تشکیل شد. اثر دیگر سه ویتو خوسکی تحت عنوان روسیه و آذربایجان تکمله‌ای بر کتاب پیشین وی است. در نتیجه و پی نوشت کتاب، نویسنده تحولات سیاسی دو قران اخیر آذربایجان ایران و قفقاز را دوباره مرور می‌کند. در کتاب حاضر تلاش شده تا بیش از همه روایت منابع ترکی (آذربایجانی و عثمانی) و تحقیقات صورت گرفته غربی سیر دخالت قدرت‌های خارجی در شکل دهی حوادث، تحولات و هویت نوین مسلمانان این منطقه نشان داده شود. تحولات جمهوری آذربایجان طی در طی یک قرن گذشته نشانگر سردرگمی و بی نتیجه بودن (یافتن و ساختن این نقطه اتصال وجودی) است و با وجود تلاش حاکلمان این سرزمین در زدودن زبان فارسی به عنوان زبان ادبی، اداری و علمی این منطقه قادر بر فائق آمدن بر بحران هویت و غالب کردن وعمق بخشیدن به هویت نوین نبوده اند.