پرش به محتوا

کتاب‌شناسی توصیفی رمان‌های تاریخی فارسی (1390-1350)؛ بررسی و خلاصه یکصد و سه رمان تاریخی فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ک' به ' می‌ک'
جز (جایگزینی متن - ' می رود' به ' می‌رود')
جز (جایگزینی متن - ' می ک' به ' می‌ک')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''کتاب‌شناسی توصیفی رمان‌های تاریخی فارسی (1390-1350)؛ بررسی و خلاصه یکصد و سه رمان تاریخی فارسی''' تألیف [[بهرامی، پرستو|پرستو بهرامی]]، [[نصر اصفهانی، زهرا|زهرا نصر اصفهانی]]؛ رمان مانند قصه محصول تخیل نویسنده یا آمیزه ای از واقعیت و خیالبافی هاست. حوادث، ماده‌ی اصلی رمان هستند و رمان نویس باید حوادثی را بیافریند که خواننده را به خود مشغول سازد. از پیدایش نوع ادبی رمان در مغرب زمین حدود چهار قرن می گذرد اما عمر این پدیده در کشور ما کمتر از یک قرن است. رمان تاریخی اصطلاحی است برای رمان هایی که نسبت به زمان نگارش، رویدادهای آن در زمان تاریخی می گذرد. [[محمدباقر خسروی کرمانشاهی]] اولین رمان تاریخی فارسی را در سال 1284 شمسی تألیف کرد. نوشتار پیش رو تعداد یکصد و سه رمان تاریخی را که بر اساس اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات کتابخانه ملی در فاصله سال‌های 1350 تا 1390 منتشر شده، مورد بررسی قرار داده و معرفی می کند.
'''کتاب‌شناسی توصیفی رمان‌های تاریخی فارسی (1390-1350)؛ بررسی و خلاصه یکصد و سه رمان تاریخی فارسی''' تألیف [[بهرامی، پرستو|پرستو بهرامی]]، [[نصر اصفهانی، زهرا|زهرا نصر اصفهانی]]؛ رمان مانند قصه محصول تخیل نویسنده یا آمیزه ای از واقعیت و خیالبافی هاست. حوادث، ماده‌ی اصلی رمان هستند و رمان نویس باید حوادثی را بیافریند که خواننده را به خود مشغول سازد. از پیدایش نوع ادبی رمان در مغرب زمین حدود چهار قرن می گذرد اما عمر این پدیده در کشور ما کمتر از یک قرن است. رمان تاریخی اصطلاحی است برای رمان هایی که نسبت به زمان نگارش، رویدادهای آن در زمان تاریخی می گذرد. [[محمدباقر خسروی کرمانشاهی]] اولین رمان تاریخی فارسی را در سال 1284 شمسی تألیف کرد. نوشتار پیش رو تعداد یکصد و سه رمان تاریخی را که بر اساس اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات کتابخانه ملی در فاصله سال‌های 1350 تا 1390 منتشر شده، مورد بررسی قرار داده و معرفی می‌کند.


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
از پیدایش نوع ادبی رمان در مغرب زمین حدود چهار قرن می گذرد اما عمر این پدیده در کشورما کمتر از یک قرن است. اغلب پژوهشگران معتقدند که رمان به مفهوم واقعی آن در نیمه‌ی اول قرن هفدهم توسط یک نویسنده‌ی اسپانیایی پای به عرصه‌ی وجود گذاشت. اما شاید برای رمان نتوان تاریخ تولد مشخصی را تعیین کرد چون از دوره‌ی باستان تا قرن هفدهم میلادی، داستان‌های بسیاری در گنجینه‌ی ادبیات جهان پدید آمده و صدها حماسه، تراژدی، کمدی و داستان در سرزمین‌ها و کشورهای مختلف جهان موجودیت یافته بود. اما به عقیده‌ی صاحب نظران رمان جدید، نوع ادبی ممتاز جامعه‌ی فرانسه بعد از انقلاب کبیر است که به گونه‌ی مهم ادبی قرن هجدهم تبدیل شد و در مدتی نه چندان طولانی آن چنان گسترش و منزلت یافت که نظر بسیاری از فلاسفه، جامعه شناسان، روان شناسان، ادیبان و صاحب نظران را به خود جلب کرد. به این ترتیب رمان به آرامی روند تکاملی خود را پیمود به طوری که بر اثر گردهمایی گروه های فکری و فلسفی به خصوص در فرانسه و پاریس و صدور بیانیه توسط آنان، مکتب های مختلفی در حیطه‌ی آن به وجود آمد. این مکاتب به مرور بر آثار داستانی و رمان اثر گذاشتند و انواع مختلفی رمان را به وجود آوردند. برای شناخت کلی این نوع ادبی، ارائه‌ی تعریفی از رمان و تبیین ویژگی های آن ضروری به نظر می رسد. رمان مانند قصه محصول تخیل نویسنده یا آمیزه ای از واقعیت و خیالبافی هاست. حوادث ماده‌ی اصلی رمان هستند و رمان نویس باید حوادثی بیافریند که خواننده را به خود مشغول سازد. با این وجود ارائه‌ی تعریفی جامع و مانع از رمان، کار دشواری است. ولی براساس تعاریف مختلفی که از رمان ارائه شده می‌توان گفت رمان‌ها دارای ویژگی های مشترکی هستند:
از پیدایش نوع ادبی رمان در مغرب زمین حدود چهار قرن می گذرد اما عمر این پدیده در کشورما کمتر از یک قرن است. اغلب پژوهشگران معتقدند که رمان به مفهوم واقعی آن در نیمه‌ی اول قرن هفدهم توسط یک نویسنده‌ی اسپانیایی پای به عرصه‌ی وجود گذاشت. اما شاید برای رمان نتوان تاریخ تولد مشخصی را تعیین کرد چون از دوره‌ی باستان تا قرن هفدهم میلادی، داستان‌های بسیاری در گنجینه‌ی ادبیات جهان پدید آمده و صدها حماسه، تراژدی، کمدی و داستان در سرزمین‌ها و کشورهای مختلف جهان موجودیت یافته بود. اما به عقیده‌ی صاحب نظران رمان جدید، نوع ادبی ممتاز جامعه‌ی فرانسه بعد از انقلاب کبیر است که به گونه‌ی مهم ادبی قرن هجدهم تبدیل شد و در مدتی نه چندان طولانی آن چنان گسترش و منزلت یافت که نظر بسیاری از فلاسفه، جامعه شناسان، روان شناسان، ادیبان و صاحب نظران را به خود جلب کرد. به این ترتیب رمان به آرامی روند تکاملی خود را پیمود به طوری که بر اثر گردهمایی گروه های فکری و فلسفی به خصوص در فرانسه و پاریس و صدور بیانیه توسط آنان، مکتب های مختلفی در حیطه‌ی آن به وجود آمد. این مکاتب به مرور بر آثار داستانی و رمان اثر گذاشتند و انواع مختلفی رمان را به وجود آوردند. برای شناخت کلی این نوع ادبی، ارائه‌ی تعریفی از رمان و تبیین ویژگی های آن ضروری به نظر می رسد. رمان مانند قصه محصول تخیل نویسنده یا آمیزه ای از واقعیت و خیالبافی هاست. حوادث ماده‌ی اصلی رمان هستند و رمان نویس باید حوادثی بیافریند که خواننده را به خود مشغول سازد. با این وجود ارائه‌ی تعریفی جامع و مانع از رمان، کار دشواری است. ولی براساس تعاریف مختلفی که از رمان ارائه شده می‌توان گفت رمان‌ها دارای ویژگی های مشترکی هستند:


به نثر نوشته می شوند، طولانی هستند، از شخصیت ها، حوادث و عمل‌های متعدد و نیز از صحنه و طرح داستانی تشکیل می شوند، حوادث رمان از توالی زمانی و منطق علی و معلولی تبعیت می کند. در رمان عنصر تخیل، در خدمت بازسازی واقعیت است نه در گریز از آن. وظیفه‌ی رمان، کاوش درباره‌ی چند و چون زندگی بشر است.
به نثر نوشته می شوند، طولانی هستند، از شخصیت ها، حوادث و عمل‌های متعدد و نیز از صحنه و طرح داستانی تشکیل می شوند، حوادث رمان از توالی زمانی و منطق علی و معلولی تبعیت می‌کند. در رمان عنصر تخیل، در خدمت بازسازی واقعیت است نه در گریز از آن. وظیفه‌ی رمان، کاوش درباره‌ی چند و چون زندگی بشر است.


ظهور اولین نمونه های رمان در ادبیات فارسی را باید در گونه‌ی «رمان تاریخی» جستجو کرد که در عصر مشروطه پا به عرصه‌ی وجود نهاد. در رمان تاریخی؛ حوادث، اشخاص و محیط تاریخی اهمیت محوری داشته، چون گزینش و به مدد تخیل نویسنده بازآفرینی می شوند. پس رمان تاریخی بر واقعیات و حقایق تاریخی مبتنی است. در این نوع رمان علاوه بر اشخاص تاریخی، اشخاص داستانی نیز ایفای نقش می کنند. همچنین نویسنده‌ی رمان تاریخی نیازمند مطالعه جدی و گسترده در وقایع و حقایق تاریخی است. رمان تاریخی به شیوه ای هنری در مسیر تحلیل و نوسازی دوره های تاریخی گام بر می‌دارد.
ظهور اولین نمونه های رمان در ادبیات فارسی را باید در گونه‌ی «رمان تاریخی» جستجو کرد که در عصر مشروطه پا به عرصه‌ی وجود نهاد. در رمان تاریخی؛ حوادث، اشخاص و محیط تاریخی اهمیت محوری داشته، چون گزینش و به مدد تخیل نویسنده بازآفرینی می شوند. پس رمان تاریخی بر واقعیات و حقایق تاریخی مبتنی است. در این نوع رمان علاوه بر اشخاص تاریخی، اشخاص داستانی نیز ایفای نقش می‌کنند. همچنین نویسنده‌ی رمان تاریخی نیازمند مطالعه جدی و گسترده در وقایع و حقایق تاریخی است. رمان تاریخی به شیوه ای هنری در مسیر تحلیل و نوسازی دوره های تاریخی گام بر می‌دارد.


ایرانیان برای نخستین بار به واسطه‌ی ترجمه‌ی رمان‌های تاریخی اروپا با این نوع ادبی آشنا شدند. اولین رمان‌های تاریخی فارسی تحت تأثیر این آثار و تا حدی به تقلید از ان نوشته شده است. در گذشته ایرانیان اصولا به رمان‌های تاریخی به چشم کتاب آموزشی می نگریستند و با ترجمه‌ی آن‌ها مقاصد آموزشی خود را دنبال می کردند. جنبه‌ی تربیتی و اخلاقی این نوع رمان به سهولت می توانست مخاطب ایرانی را به خود جلب کند. شخصیت های این رمان‌ها عموما مظهر فضیلت و شجاعت و جلوه ای ایده آل از انسان‌های آزاده ای بودند که با قدرت های خودکامه و بیدادگر مبارزه می کردند.
ایرانیان برای نخستین بار به واسطه‌ی ترجمه‌ی رمان‌های تاریخی اروپا با این نوع ادبی آشنا شدند. اولین رمان‌های تاریخی فارسی تحت تأثیر این آثار و تا حدی به تقلید از ان نوشته شده است. در گذشته ایرانیان اصولا به رمان‌های تاریخی به چشم کتاب آموزشی می نگریستند و با ترجمه‌ی آن‌ها مقاصد آموزشی خود را دنبال می‌کردند. جنبه‌ی تربیتی و اخلاقی این نوع رمان به سهولت می توانست مخاطب ایرانی را به خود جلب کند. شخصیت های این رمان‌ها عموما مظهر فضیلت و شجاعت و جلوه ای ایده آل از انسان‌های آزاده ای بودند که با قدرت های خودکامه و بیدادگر مبارزه می‌کردند.


ترجمه‌ی رمان‌های تاریخی اروپایی در ساده شدن نثر فارسی نیز دخالت داشت و همین سادگی نثر تا حدی زمینه‌ی مناسب تحولات ادبی عمیق تر را در سال‌های بعد فراهم کرد. محمدباقر خسروی کرمانشاهی اولین رمان تاریخی فارسی را در سال 1284 شمسی تألیف کرد. با ظهور این رمان تا سال 1300 رمان‌های دیگری نیز نوشته شد که اگرچه از جهت تعداد بسیار نیست و به لحاظ ارزش و اعتبار هنری نیز جزء کارهای اولیه به شمار می‌رود، با این حال به عنوان اولین رمان‌های تاریخی و آغازگر این جریان فرهنگی شایان توجه و بررسی است.
ترجمه‌ی رمان‌های تاریخی اروپایی در ساده شدن نثر فارسی نیز دخالت داشت و همین سادگی نثر تا حدی زمینه‌ی مناسب تحولات ادبی عمیق تر را در سال‌های بعد فراهم کرد. محمدباقر خسروی کرمانشاهی اولین رمان تاریخی فارسی را در سال 1284 شمسی تألیف کرد. با ظهور این رمان تا سال 1300 رمان‌های دیگری نیز نوشته شد که اگرچه از جهت تعداد بسیار نیست و به لحاظ ارزش و اعتبار هنری نیز جزء کارهای اولیه به شمار می‌رود، با این حال به عنوان اولین رمان‌های تاریخی و آغازگر این جریان فرهنگی شایان توجه و بررسی است.