پرش به محتوا

تاریخ سروده‌های حماسی زیر سایه‌ی شاهنامه‌ی فردوسی (تاریخ‌نامه‌های منظوم عصر مغول): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ن های ' به 'ن‌های '
جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ن های ' به 'ن‌های ')
خط ۳۵: خط ۳۵:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
[[شاهنامه فردوسی (نشر قطره)|شاهنامه‌ی فردوسی]] محصول شرایط خاص دورانی است که آن دوران یکی از بزنگاه های تاریخ ایران بوده است؛ عصری که رقابت نژادی ایرانیان و اعراب به اوج خود رسیده بود. ایرانیان با عقبه‌ی فرهنگی خود در برابر هجمه های همه جانبه‌ی اعراب، به دفاع از تمدن کهن خود برخاستند. این جدال که به نهضت شعوبیه در تاریخ مشهور است، در واقع رویارویی ناسیونالیستی ایرانیان و اعراب در زمینه های مختلف است. به دنبال نهضت شعوبیه و اوج گیری تمایلات ملی در عصر حکومت های ایرانی پس از اسلام، شاهنامه سرایی که حاوی اسطوره ها و حماسه های ایرانی بود، رواج گرفت. فردوسی با آفرینش شاهنامه، شاهنامه سرایی را به اوج رساند. او که در اثر خود، داستان های افسانه ای و حماسه ای اسطوره ای ایران را به نظم کشید، به دوره های تاریخی نیز توجه کرد و تاریخ ایران را تا ورود اسلام به ایران به رشته‌ی نظم درآورد. نبوغ فردوسی باعث شد شاهنامه، به عنوان یک شاهکار، برگ برنده‌ی ایرانیان در رقابت فرهنگی با اعراب تلقی شود. این اثر شگرف توجه همگان را به خود جلب کرد و حماسه سرایان در عرصه‌ی نظم حماسه های ملی، به عنوان یک الگو، آن را پذیرفتند.
[[شاهنامه فردوسی (نشر قطره)|شاهنامه‌ی فردوسی]] محصول شرایط خاص دورانی است که آن دوران یکی از بزنگاه های تاریخ ایران بوده است؛ عصری که رقابت نژادی ایرانیان و اعراب به اوج خود رسیده بود. ایرانیان با عقبه‌ی فرهنگی خود در برابر هجمه های همه جانبه‌ی اعراب، به دفاع از تمدن کهن خود برخاستند. این جدال که به نهضت شعوبیه در تاریخ مشهور است، در واقع رویارویی ناسیونالیستی ایرانیان و اعراب در زمینه های مختلف است. به دنبال نهضت شعوبیه و اوج گیری تمایلات ملی در عصر حکومت های ایرانی پس از اسلام، شاهنامه سرایی که حاوی اسطوره ها و حماسه های ایرانی بود، رواج گرفت. فردوسی با آفرینش شاهنامه، شاهنامه سرایی را به اوج رساند. او که در اثر خود، داستان‌های افسانه ای و حماسه ای اسطوره ای ایران را به نظم کشید، به دوره های تاریخی نیز توجه کرد و تاریخ ایران را تا ورود اسلام به ایران به رشته‌ی نظم درآورد. نبوغ فردوسی باعث شد شاهنامه، به عنوان یک شاهکار، برگ برنده‌ی ایرانیان در رقابت فرهنگی با اعراب تلقی شود. این اثر شگرف توجه همگان را به خود جلب کرد و حماسه سرایان در عرصه‌ی نظم حماسه های ملی، به عنوان یک الگو، آن را پذیرفتند.


در دوره های پس از سقوط حکومت های ایرانی تبار و روی کار آمدن ترکان در ایران، رفته رفته روح حماسه به افول گرایید. از قرن ششم به بعد، نظم تاریخ در عرصه‌ی شاهنامه سرایی شروع شد و در دوره‌ی مغول، حماسه‌سرایی تاریخی رونق یافت. شاهنامه های تاریخی برخلاف شاهنامه های ملی - حماسی، که شخصیت ها و رویدادها در آن‌ها اسطوه ای باشند، به شخصیت های تاریخی و رویدادهای واقعی پرداخته و ثبت وقایع و رویدادها را در قالب نظم بیان داشته اند؛ بنابراین در بازسازی گذشته‌ی تاریخی، منابعی در خور توجه می باشند. شایان ذکر است، با وجود تغییرات محتوایی ایجاد شده در متون حماسی، همچنان نقش الگویی شاهنامه پابرجا بوده و در تمام دوران تطور شاهنامه سرایی، سرمشق بی بدیل حماسه سرایان بوده است.
در دوره های پس از سقوط حکومت های ایرانی تبار و روی کار آمدن ترکان در ایران، رفته رفته روح حماسه به افول گرایید. از قرن ششم به بعد، نظم تاریخ در عرصه‌ی شاهنامه سرایی شروع شد و در دوره‌ی مغول، حماسه‌سرایی تاریخی رونق یافت. شاهنامه های تاریخی برخلاف شاهنامه های ملی - حماسی، که شخصیت ها و رویدادها در آن‌ها اسطوه ای باشند، به شخصیت های تاریخی و رویدادهای واقعی پرداخته و ثبت وقایع و رویدادها را در قالب نظم بیان داشته اند؛ بنابراین در بازسازی گذشته‌ی تاریخی، منابعی در خور توجه می باشند. شایان ذکر است، با وجود تغییرات محتوایی ایجاد شده در متون حماسی، همچنان نقش الگویی شاهنامه پابرجا بوده و در تمام دوران تطور شاهنامه سرایی، سرمشق بی بدیل حماسه سرایان بوده است.