دو رساله درباره‌ی فتوت و تصوف در طریقت‌های صفویه و رفاعیه: تفاوت میان نسخه‌ها

دو رساله درباره‌ی فتوت و تصوف در طریقت‌های صفویه و رفاعیه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۵۹

۲ بایت اضافه‌شده ، ۱۰ آوریل

جز

جایگزینی متن - ' می د' به ' می‌د'

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۰۶٬۱۲۱

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 به عقیده‌ی پژوهشگر این رساله هرچه زمان بیش تر می‌گذرد و آشنایی با منابع دست نوشته‌ی ناشناخته درباره‌ی تصوف بیش تر می‌شود، درستی این نظریه که همانا تصوف از سده‌های دهم و یازدهم به بعد سخت از آیین قلندری و به تبع آن از فتوت متأثر شده است، بیش از پیش به ثبوت می‌رسد. به گونه‌ای که باید گفت بیش تر طریقت‌های صوفیان، امروزه از فتوت و قلندری تأثیر پذیرفته‌اند.  درباره‌ی اینکه فتوت و ارتباط آن با تصوف چیست و آیین قلندری چگونه از فتوت پدید آمده است؛ در آثار پیشین نویسنده بارها سخن به میان آمده است.
-به هر تقدیر کتابچه‌ی حاضر در راستای همان چاپ و نشر رساله‌های فتوت و قلندری است که تاکنون نویسنده انجام داده است و تأثیرپذریری دو طریقت صفویه و رفاعیه را از فتوت و قلندری به روشنی نشان می‌دهد. طرفه آنکه هردو رساله با بحث درباره‌ی هشت مقام آغاز گردیده است که نمونه‌های آن را در فتوت نامه‌ها و رسائل خاکساریه می‌توان ملاحظه کرد. رساله‌ی نخست که درباره‌ی صفویه است، به صراحت تشیع را مذهب برحق می داند و ماجرای غدیرخم را به همان صورت افسانه  آمیز که در فتوت نامه‌های آمده است، شرح می‌دهد و آن ماجرای تاریخی را به افسانه‌ی کمر بستن پیامبر(ص) [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی(ع)]] را، و کمربستن [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] هفده تن را که نخستین آنان سلمان فارسی است، پیوند می‌دهد. نویسنده‌ی رساله، دوازده امام شیعیان را نام می برد و می‌کوشد بین مشایخ تصوف و ائمه‌ی اطهار(ع) ارتباط و پیوند برقرار کند. رساله حال و هوای دوران صفویه را دارد و قویا پادشاهان و سادات صفوی را تکریم می‌کند.
+به هر تقدیر کتابچه‌ی حاضر در راستای همان چاپ و نشر رساله‌های فتوت و قلندری است که تاکنون نویسنده انجام داده است و تأثیرپذریری دو طریقت صفویه و رفاعیه را از فتوت و قلندری به روشنی نشان می‌دهد. طرفه آنکه هردو رساله با بحث درباره‌ی هشت مقام آغاز گردیده است که نمونه‌های آن را در فتوت نامه‌ها و رسائل خاکساریه می‌توان ملاحظه کرد. رساله‌ی نخست که درباره‌ی صفویه است، به صراحت تشیع را مذهب برحق می‌داند و ماجرای غدیرخم را به همان صورت افسانه  آمیز که در فتوت نامه‌های آمده است، شرح می‌دهد و آن ماجرای تاریخی را به افسانه‌ی کمر بستن پیامبر(ص) [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی(ع)]] را، و کمربستن [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] هفده تن را که نخستین آنان سلمان فارسی است، پیوند می‌دهد. نویسنده‌ی رساله، دوازده امام شیعیان را نام می برد و می‌کوشد بین مشایخ تصوف و ائمه‌ی اطهار(ع) ارتباط و پیوند برقرار کند. رساله حال و هوای دوران صفویه را دارد و قویا پادشاهان و سادات صفوی را تکریم می‌کند.
 رساله‌ی دوم به صراحت می گوید که درباره‌ی طریقت رفاعیه است که برخلاف صفویه در ایران به سر نمی برده‌اند، بلکه در سرزمین‌های مجاور ایران از جمله عراق و ترکیه فعال بوده‌اند و هنوز هم هستند. در این رساله به جای سادات صفوی با سادات رفاعی سروکار داریم. بیش تر مباحث این رساله همان سخنان مندرج در فتوت نامه‌ها و رساله‌های قلندری است و مشحون از اصطلاحات اهل فتوت و قلندریه. بر اساس تأثیر پذیری رفاعیه از فتوت و قلندری، تمایل به تشیع در این رساله هم بیش و کم  نمودار است. اما تردیدی نیست که نویسنده‌ی رساله خود سنی مذهب بوده است، زیرا برای [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی(ع)]] تعبیرات رضی‌الله‌عنه و یا کرم‌الله‌وجهه را به جای علیه‌السلام به کار برده است. به هر تقدیر، این هردو رساله منابعی هستند ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ اجتماعی و مطالعات درباره‌ی تصوف و طریقت‌های صوفیان.<ref> [https://historylib.com/books/2677 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>