۱۰۶٬۴۱۶
ویرایش
جستارهایی در زمینه‌ی گیلان عصر قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'س ها ' به 'س‌ها '
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ش های ' به 'ش‌های ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'س ها ' به 'س‌ها ') |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
عصر قاجار برای گیلانیان، دورانی پرتلاطم و همراه با تغییراتی بنیادین در ساختارهای کهن این سرزمین است. وقوع سه رخداد مهم در گیلان این دوره یعنی «نبرد پیله داربن»، «انقلاب مشروطیت»، «جنبش جنگل» که سراسر تاریخ فکری - فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این سرزمین را به خود معطوف داشته و به طور کلی، تاریخ گیلان عصر مدرن را شکل داده است، سه حادثه‌ای هستند که بعدها علاوه بر تأثیرگذاری بر پیکره‌ی پهنه‌ی گیلان، بر حیات اجتماعی و فکر ایران نیز تأثیر بسزایی نهاد. شروع این دوره‌ی تاریخی، گویا پایان خواب طولانی ایرانیان بود. این بیداری، جوششی از درون جامعه ایرانی نبود؛ زیرا از دوره‌ی صفویان، اروپاییان که ایران را به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و شرق دور مورد شناسایی قرار داده بودند، از اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی توانستند با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه‌ی صنعت و تکنولوژی به دست می‌آوردند، بخش‌های شمالی و جنوبی این سرزمین کهن را در اختیار خود قرار دهند. | عصر قاجار برای گیلانیان، دورانی پرتلاطم و همراه با تغییراتی بنیادین در ساختارهای کهن این سرزمین است. وقوع سه رخداد مهم در گیلان این دوره یعنی «نبرد پیله داربن»، «انقلاب مشروطیت»، «جنبش جنگل» که سراسر تاریخ فکری - فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این سرزمین را به خود معطوف داشته و به طور کلی، تاریخ گیلان عصر مدرن را شکل داده است، سه حادثه‌ای هستند که بعدها علاوه بر تأثیرگذاری بر پیکره‌ی پهنه‌ی گیلان، بر حیات اجتماعی و فکر ایران نیز تأثیر بسزایی نهاد. شروع این دوره‌ی تاریخی، گویا پایان خواب طولانی ایرانیان بود. این بیداری، جوششی از درون جامعه ایرانی نبود؛ زیرا از دوره‌ی صفویان، اروپاییان که ایران را به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و شرق دور مورد شناسایی قرار داده بودند، از اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی توانستند با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه‌ی صنعت و تکنولوژی به دست می‌آوردند، بخش‌های شمالی و جنوبی این سرزمین کهن را در اختیار خود قرار دهند. | ||
از طرفی روس‌ها، مرزهای شمالی قفقاز و دریای کاسپین را هدف قرار داده بودند و از سوی دیگر، انگلیسی‌ها بر جنوب ایران تمرکز کرده و عثمانی‌ها نیز از سوی باختر ایران قاجارها و حاکمیت‌شان را تهدید می‌کردند. در این میان، | از طرفی روس‌ها، مرزهای شمالی قفقاز و دریای کاسپین را هدف قرار داده بودند و از سوی دیگر، انگلیسی‌ها بر جنوب ایران تمرکز کرده و عثمانی‌ها نیز از سوی باختر ایران قاجارها و حاکمیت‌شان را تهدید می‌کردند. در این میان، روس‌ها از ابتدای تأسیس حکومت قاجار به طور پیوسته با گیلان در ارتباط بودند هرچند ارتباط گیلانیان با روس‌ها ناخواسته و بیشتر از دریچه‌ی سلطه‌ی سیاسی همسایه‌ی شمالی صورت می گرفت، اما در زیر پوسته‌ی فشارهای اقتصادی، سیاسی و نظامی روس ها، این ارتباط موجب تغییرات جدی در جامعه‌ی گیلان عصر قاجار شد. پس از مرگ آغامحمدخان، روس‌ها اندک اندک به مرزهای ایران در دربند نزدیک شدند و در پی گسترش قلمرو خود، به قفقاز جنوبی یورش آوردند. روس‌ها در این جنگ که در سال 1220 ق در «پیله داربن» در اطراف پیربازار روی داد، شکست خورده و عقب نشینی کردند. این نبرد یکی از افتخارات نظامی گیلانیان در تاریخ معاصر این سرزمین است؛ اما بعدها با وقوع انقلاب مشروطیت و جنبش جنگل یاد و خاطره‌ی این نبرد تاریخی و حماسی کم رنگ شد و از اهمیت آن کاسته شد. | ||
از نظر اقتصادی نیز، گیلان عصر قاجار شاهد تحولات زیادی بود. در این زمان، به جهت روابط گسترده‌ی ایرانیان با اروپا و همین طور اروپاییان با ایران از مسیر گیلان، سیاحان اروپایی گزارش‌های ارزنده‌ای از مناسبات اقتصادی ارائه داده‌اند. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که از نظر اقتصادی، گیلان علاوه بر اینکه از موقعیت ارزشمندی در زمینه‌ی تولید و تجارت ابریشم برخودار بود، به جهت ارتباط گسترده با روسیه، مازاد محصولات کشاورزی و دامی خود نظیر انواع دام‌ها و ماکیان، برنج، کنف، نیشکر، مرکبات، خاویار، ماهی و سایر محصولات را به این کشور صادر و در نتیجه‌ی داد و ستد با روسیه موجب رونق اقتصاد این پهنه می‌گردید. | از نظر اقتصادی نیز، گیلان عصر قاجار شاهد تحولات زیادی بود. در این زمان، به جهت روابط گسترده‌ی ایرانیان با اروپا و همین طور اروپاییان با ایران از مسیر گیلان، سیاحان اروپایی گزارش‌های ارزنده‌ای از مناسبات اقتصادی ارائه داده‌اند. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که از نظر اقتصادی، گیلان علاوه بر اینکه از موقعیت ارزشمندی در زمینه‌ی تولید و تجارت ابریشم برخودار بود، به جهت ارتباط گسترده با روسیه، مازاد محصولات کشاورزی و دامی خود نظیر انواع دام‌ها و ماکیان، برنج، کنف، نیشکر، مرکبات، خاویار، ماهی و سایر محصولات را به این کشور صادر و در نتیجه‌ی داد و ستد با روسیه موجب رونق اقتصاد این پهنه می‌گردید. | ||