ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326: تفاوت میان نسخه‌ها

این تحقیق شامل یازده فصل است. نه فصل نوشتار حکایت حدود سی سال خدمت در وزارت خارجه نظام شاهنشاهی است و فصل دهم روایت دورانی است که در وزارت خارجه‌ی جمهوری اسلامی به سر آمد. صفحات چندی نیز تحت عنوان «پرده‌های آخر» فصل پایانی نوشته را شکل می‌دهد که مربوط به فعالیت های مقطعی زمانی می شود که نویسنده در وزارت خارجه دیگر سمتی نداشته است.

از آنجایی که تاریخ دیپلماسی ایران در سده‌های اخیر تا حدود فراوانی تحت الشعاع سیاست قدرت های بزرگ بوده است بررسی تاریخچه‌ی آن نیز به همان نسبت به بررسی مناسبات ایران و قدرت های مزبور محدود بوده است. به همین دلیل نیز غالب پژوهش‌های موجود از تحولات دوره‌ی مورد بحث به مضامینی چون تاریخ روابط ایران و انگلیس، ایران و ایالات متحده و در کنار آن دو، روابط ایران با کشورهایی چون روسیه و فرانسه منحصر مانده است. یکی از نخستین آثار سنگین این حوزه، نادیده ماندن نقش و عملکرد حوزه‌های دیگری از مناسبات خارجی است که اگرچه شاید در مقاطعی چند از لحاظ اهمیت به پای مباحث مربوط به قدرت های بزرگ نرسد، ولی برای فراهم آمدن تصویر کاملتری از عرصه‌ی سیاست خارجی در ایران، آگاهی بدان ها ضروری است. در واقع اهمیت این حوزه‌های پیرامونی نه فقط در آن است که در پاره‌ای موارد در مقام عرصه‌ی بازتاب بخشی از سیاست قدرت های بزرگ عمل کرده است، بلکه در این نیز می‌تواند باشد که هر از گاه برای کاستن از تأثیر نیرومند و تعیین کننده‌ی آن حوزه نیز مفری به وجود آورده است.