نقد و ارزیابی نظریه‌ی کاریزمایی در تبیین رهبری امام خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

تأثیرات عمیق رهبری [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] به گونه‌ای بوده است که بسیاری از نظریه پردازان و صاحب نظران داخلی و خارجی به دنبال تبیین تئوریک ماهیت این رهبری و علت تأثیرگذاری عمیق آن بوده‌اند.  یکی از رایج ترین قالب‌های تئوریکی که این اندیشمندان برای چنین تبیینی انتخاب نموده‌اند، نظریه کاریزمایی بویژه در تشریح چگونگی پیدایش و تحرک جنبش‌های اجتماعی است و این در حالی است که در نظریه کاریزمایی سلطه ای ضدعقلانی و بسیج گرا است که به جای تکیه بر قانون عقلانیت و مردم سالاری، بر یکه سالاری و دیکتاتوری و ارزش‌های استثنایی و شخصی رهبر استوار است. کار رهبر کاریزمایی ترغیب و تهییج ابعاد غیرعقلانی یا عاطفی مردم است. اقتدار کاریزمایی به شدت، شخصی و مبتنی بر قدرت‌های خارق العاده رهبر و رابطه ای عاطفی و غیرعقلانی میان او و پیروان است.

مطالعات دسته سوم مطالعاتی هستند که بین رهبری امام و سنت‌های دینی، ارتباط برقرار کرده‌اند. موضوع محوری این مطالعات آن است که سنت‌های دینی در اسلام، الگوهایی از روابط اقتداری مقدس را برجای گذاشته است و امام با تجسم آن سنت ها در خود، هاله ای کاریزمایی یافته است.

در اینجا، به دنبال اثبات نکته ای هستیم که نظریه کاریزمایی وبر از جوانب مختلف دارای ضعف ها و ابهامات فراوانی است و درحقیقت نظریه ای بی اصل و بنیان است.

3-سلطه کاریزمایی، نمونه ای آرمانی و انتزاعی و تطبیق ناپذیر با مصادیق خارجی:  

10-نگرش الهی و مدنی و نه توده ای به مردم: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سیاسی عرفان امام، اعتماد و خوش بینی به هدایت کلیه انسان ها و شعور و استعداد آن‌ها در درک و رهروی حق است. ایشان در خلال نهضت، از بلوغ فکری شگفت آور مردم و مجاهدت‌های آن‌ها در نهضت ستایش کرد و بارها همه تکریم خود را نثار آن‌ها نمود.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص30-32</ref>