۱۰۶٬۲۸۴
ویرایش
تاريخ التمدن الإسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'می گردد' به 'می‌گردد'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' :' به ': ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'می گردد' به 'می‌گردد') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
به‌راستی اگر بخواهیم شیوه «تاریخ‌نگاری اسلامی» را نیز به داوری بگذاریم باید بگوییم که تاریخ تمدن اسلامی زیدان، تاریخ‌نگاری کهن را به تاریخ‌نگاری جدید متصل کرد، و او با شیوه علمی خود چنان اثری آفرید که در میان آثار پیش و پس از خود یگانه و ممتاز است. به گفته حسین مؤنس، او حلقه وصل میان نهضت علمی عرب و نهضت استشراق در اروپا و امریکا بود. او با اندیشه پویا و منطق واقع‌گرا، و نگرش نوین خود توانست در روایات کهن اسلامی روحی دوباره بدمد و آن را در قالبی علمی ارائه دهد. زیدان سنّت تاریخ‌نگاری اسلامی را متحوّل ساخت و تاریخی را که پیش از آن تنها ویژگی سیاسی و نظامی داشت، برمبنای تمدن و فرهنگ به نگارش در آورد، چرا که معتقد بود: تاریخ یک ملت، تاریخ جنگها و پیروزیها و شکستهای آن ملّت نیست، بلکه تاریخ واقعی هر ملتی، تاریخ تمدن و فرهنگ آن می‌باشد. | به‌راستی اگر بخواهیم شیوه «تاریخ‌نگاری اسلامی» را نیز به داوری بگذاریم باید بگوییم که تاریخ تمدن اسلامی زیدان، تاریخ‌نگاری کهن را به تاریخ‌نگاری جدید متصل کرد، و او با شیوه علمی خود چنان اثری آفرید که در میان آثار پیش و پس از خود یگانه و ممتاز است. به گفته حسین مؤنس، او حلقه وصل میان نهضت علمی عرب و نهضت استشراق در اروپا و امریکا بود. او با اندیشه پویا و منطق واقع‌گرا، و نگرش نوین خود توانست در روایات کهن اسلامی روحی دوباره بدمد و آن را در قالبی علمی ارائه دهد. زیدان سنّت تاریخ‌نگاری اسلامی را متحوّل ساخت و تاریخی را که پیش از آن تنها ویژگی سیاسی و نظامی داشت، برمبنای تمدن و فرهنگ به نگارش در آورد، چرا که معتقد بود: تاریخ یک ملت، تاریخ جنگها و پیروزیها و شکستهای آن ملّت نیست، بلکه تاریخ واقعی هر ملتی، تاریخ تمدن و فرهنگ آن می‌باشد. | ||
پیش از [[زیدان، جرجی|زیدان]]، تاریخ‌نگار اسلامی در اشکال «تاریخ خبر»، «صورت وقایع نگاشتی» و اشکال فرعی، یعنی «تاریخ‌نگاری دودمانی»، «تقسیم برحسب طبقات» و «تنظیم تبارشناختی» خلاصه می‌شد و آثار تاریخی در قالب «تواریخ عالم»، «تواریخ محلی یا ناحیه‌ای» و «تواریخ معاصر و خاطرات» ارائه می‌گردید، اما [[زیدان، جرجی|زیدان]] نه یک مورخ روایتی، نه یک وقایع‌نگار و نه یک سالنامه‌نگار است، بلکه او را باید فیلسوف و جامعه‌شناس تاریخ خواند که یکی از دوره‌های مهم تاریخی جهان، یعنی دوره تمدن اسلامی را با شیوه‌ای علمی به نگارش در آورده است. وی همچون ابن خلدون، فیلسوف بزرگ تاریخ اسلامی، در پی یافتن علل حوادث است، نه نقل وقایع. او می‌نویسد: مورخان در نگارش تاریخ اسلام تنها به نقل وقایع مهم می‌پردازند، اما به اسباب ارتباط دهنده آن‌ها با یکدیگر کم‌تر اشاره می‌کنند و بهگونهای نیست که علت‌یابی و دقت در آن‌ها موجب آسودگی خرد | پیش از [[زیدان، جرجی|زیدان]]، تاریخ‌نگار اسلامی در اشکال «تاریخ خبر»، «صورت وقایع نگاشتی» و اشکال فرعی، یعنی «تاریخ‌نگاری دودمانی»، «تقسیم برحسب طبقات» و «تنظیم تبارشناختی» خلاصه می‌شد و آثار تاریخی در قالب «تواریخ عالم»، «تواریخ محلی یا ناحیه‌ای» و «تواریخ معاصر و خاطرات» ارائه می‌گردید، اما [[زیدان، جرجی|زیدان]] نه یک مورخ روایتی، نه یک وقایع‌نگار و نه یک سالنامه‌نگار است، بلکه او را باید فیلسوف و جامعه‌شناس تاریخ خواند که یکی از دوره‌های مهم تاریخی جهان، یعنی دوره تمدن اسلامی را با شیوه‌ای علمی به نگارش در آورده است. وی همچون ابن خلدون، فیلسوف بزرگ تاریخ اسلامی، در پی یافتن علل حوادث است، نه نقل وقایع. او می‌نویسد: مورخان در نگارش تاریخ اسلام تنها به نقل وقایع مهم می‌پردازند، اما به اسباب ارتباط دهنده آن‌ها با یکدیگر کم‌تر اشاره می‌کنند و بهگونهای نیست که علت‌یابی و دقت در آن‌ها موجب آسودگی خرد آدمی‌گردد و یا ذهن خواننده به حقیقت حال آن امّت پی ببرد. با وجود این ما آنان را در این کار معذور می‌پنداریم؛ چرا که اوضاع زمانه، آن‌ها را از پرداختن به علل حوادث باز می‌داشته است؛ زیرا رویدادها بهگونهای هستند که مورخ باید یکی از دو سوی آن‌ها را پیروز بداند، و آنان از همین مطلب پرهیز داشته‌اند. شاید عذرهای دیگری نیز در کار بوده است، اما امروزه دیگر چنین موانعی وجود ندارد. | ||
[[زیدان، جرجی|زیدان]]، سنّتی را در تاریخ‌نگاری بنیاد نهاد که پیش از وی در میان مورخان سابقه نداشت؛ و انجام این کار هر چند با دشواری روبه‌رو بود، اما او تا رسیدن به هدف، آن را دنبال کرد. او خود می‌نویسد: ما با پشتکار هر چه تمام، درصدد برآمدیم تا عوامل سازنده تمدن اسلامی را بکاویم و اسرار آن را تا جای ممکن آشکار سازیم، و این‌کار را به شیوه‌ای که تاکنون تاریخ‌نگاران عرب بدان دست نیازیده بودند، به انجام رساندیم. ما کوشیده‌ایم تا رویدادها را به اسباب و علل آن‌ها ارجاع دهیم و روابط میان آن‌ها را بیان کنیم و آن‌ها را با احکام عقلی و نوامیس عمران تطبیق دهیم. | [[زیدان، جرجی|زیدان]]، سنّتی را در تاریخ‌نگاری بنیاد نهاد که پیش از وی در میان مورخان سابقه نداشت؛ و انجام این کار هر چند با دشواری روبه‌رو بود، اما او تا رسیدن به هدف، آن را دنبال کرد. او خود می‌نویسد: ما با پشتکار هر چه تمام، درصدد برآمدیم تا عوامل سازنده تمدن اسلامی را بکاویم و اسرار آن را تا جای ممکن آشکار سازیم، و این‌کار را به شیوه‌ای که تاکنون تاریخ‌نگاران عرب بدان دست نیازیده بودند، به انجام رساندیم. ما کوشیده‌ایم تا رویدادها را به اسباب و علل آن‌ها ارجاع دهیم و روابط میان آن‌ها را بیان کنیم و آن‌ها را با احکام عقلی و نوامیس عمران تطبیق دهیم. | ||