۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جستارهایی در زمینه‌ی گیلان عصر قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ت های' به 'ت‌های'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ت های' به 'ت‌های') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==معرفی تفصیلی== | ==معرفی تفصیلی== | ||
عصر قاجار برای گیلانیان، دورانی پرتلاطم و همراه با تغییراتی بنیادین در ساختارهای کهن این سرزمین است. وقوع سه رخداد مهم در گیلان این دوره یعنی «نبرد پیله داربن»، «انقلاب مشروطیت»، «جنبش جنگل» که سراسر تاریخ فکری - فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این سرزمین را به خود معطوف داشته و به طور کلی، تاریخ گیلان عصر مدرن را شکل داده است، سه حادثه‌ای هستند که بعدها علاوه بر تأثیرگذاری بر پیکره‌ی پهنه ی گیلان، بر حیات اجتماعی و فکر ایران نیز تأثیر بسزایی نهاد. شروع این دوره ی تاریخی، گویا پایان خواب طولانی ایرانیان بود. این بیداری، جوششی از درون جامعه ایرانی نبود؛ زیرا از دوره ی صفویان، اروپاییان که ایران را به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و شرق دور مورد شناسایی قرار داده بودند، از اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی توانستند با توجه به | عصر قاجار برای گیلانیان، دورانی پرتلاطم و همراه با تغییراتی بنیادین در ساختارهای کهن این سرزمین است. وقوع سه رخداد مهم در گیلان این دوره یعنی «نبرد پیله داربن»، «انقلاب مشروطیت»، «جنبش جنگل» که سراسر تاریخ فکری - فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این سرزمین را به خود معطوف داشته و به طور کلی، تاریخ گیلان عصر مدرن را شکل داده است، سه حادثه‌ای هستند که بعدها علاوه بر تأثیرگذاری بر پیکره‌ی پهنه ی گیلان، بر حیات اجتماعی و فکر ایران نیز تأثیر بسزایی نهاد. شروع این دوره ی تاریخی، گویا پایان خواب طولانی ایرانیان بود. این بیداری، جوششی از درون جامعه ایرانی نبود؛ زیرا از دوره ی صفویان، اروپاییان که ایران را به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و شرق دور مورد شناسایی قرار داده بودند، از اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی توانستند با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه‌ی صنعت و تکنولوژی به دست می آوردند، بخش‌های شمالی و جنوبی این سرزمین کهن را در اختیار خود قرار دهند. | ||
از طرفی روس‌ها، مرزهای شمالی قفقاز و دریای کاسپین را هدف قرار داده بودند و از سوی دیگر، انگلیسی ها بر جنوب ایران تمرکز کرده و عثمانی‌ها نیز از سوی باختر ایران قاجارها و حاکمیت‌شان را تهدید می کردند. در این میان، روس ها از ابتدای تأسیس حکومت قاجار به طور پیوسته با گیلان در ارتباط بودند هرچند ارتباط گیلانیان با روس ها ناخواسته و بیشتر از دریچه‌ی سلطه‌ی سیاسی همسایه ی شمالی صورت می گرفت، اما در زیر پوسته ی فشارهای اقتصادی، سیاسی و نظامی روس ها، این ارتباط موجب تغییرات جدی در جامعه ی گیلان عصر قاجار شد. پس از مرگ آغامحمدخان، روس ها اندک اندک به مرزهای ایران در دربند نزدیک شدند و در پی گسترش قلمرو خود، به قفقاز جنوبی یورش آوردند. روس ها در این جنگ که در سال 1220 ق در «پیله داربن» در اطراف پیربازار روی داد، شکست خورده و عقب نشینی کردند. این نبرد یکی از افتخارات نظامی گیلانیان در تاریخ معاصر این سرزمین است؛ اما بعدها با وقوع انقلاب مشروطیت و جنبش جنگل یاد و خاطره ی این نبرد تاریخی و حماسی کم رنگ شد و از اهمیت آن کاسته شد. | از طرفی روس‌ها، مرزهای شمالی قفقاز و دریای کاسپین را هدف قرار داده بودند و از سوی دیگر، انگلیسی ها بر جنوب ایران تمرکز کرده و عثمانی‌ها نیز از سوی باختر ایران قاجارها و حاکمیت‌شان را تهدید می کردند. در این میان، روس ها از ابتدای تأسیس حکومت قاجار به طور پیوسته با گیلان در ارتباط بودند هرچند ارتباط گیلانیان با روس ها ناخواسته و بیشتر از دریچه‌ی سلطه‌ی سیاسی همسایه ی شمالی صورت می گرفت، اما در زیر پوسته ی فشارهای اقتصادی، سیاسی و نظامی روس ها، این ارتباط موجب تغییرات جدی در جامعه ی گیلان عصر قاجار شد. پس از مرگ آغامحمدخان، روس ها اندک اندک به مرزهای ایران در دربند نزدیک شدند و در پی گسترش قلمرو خود، به قفقاز جنوبی یورش آوردند. روس ها در این جنگ که در سال 1220 ق در «پیله داربن» در اطراف پیربازار روی داد، شکست خورده و عقب نشینی کردند. این نبرد یکی از افتخارات نظامی گیلانیان در تاریخ معاصر این سرزمین است؛ اما بعدها با وقوع انقلاب مشروطیت و جنبش جنگل یاد و خاطره ی این نبرد تاریخی و حماسی کم رنگ شد و از اهمیت آن کاسته شد. | ||