نقد و ارزیابی نظریه‌ی کاریزمایی در تبیین رهبری امام خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیامدهای مهمی را در عرصه‌های نظری و عملی به بار آورد. رهبری بی نظیر [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] دارای ابعاد صرفا داخلی نبود، بلکه بسیاری از حرکت‌ها و نهضت های اسلامی بیرون از مرزهای ایران، از این رهبری ملهم شده بودند و حرکت های اسلامی خویش را به پیش می بردند.

تأثیرات عمیق رهبری [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] به گونه ای بوده است که بسیاری از نظریه پردازان و صاحب نظران داخلی و خارجی به دنبال تبیین تئوریک ماهیت این رهبری و علت تأثیرگذاری عمیق آن بوده اند. یکی از رایج ترین قالب های تئوریکی که این اندیشمندان برای چنین تبیینی انتخاب نموده‌اند، نظریه کاریزمایی بویژه در تشریح چگونگی پیدایش و تحرک جنبش های اجتماعی است و این در حالی است که در نظریه کاریزمایی سلطه ای ضدعقلانی و بسیج گرا است که به جای تکیه بر قانون عقلانیت و مردم سالاری، بر یکه سالاری و دیکتاتوری و ارزش های استثنایی و شخصی رهبر استوار است. کار رهبر کاریزمایی ترغیب و تهییج ابعاد غیرعقلانی یا عاطفی مردم است. اقتدار کاریزمایی به شدت، شخصی و مبتنی بر قدرت های خارق العاده رهبر و رابطه ای عاطفی و غیرعقلانی میان او و پیروان است.

مطالعات دسته سوم مطالعاتی هستند که بین رهبری امام و سنت های دینی، ارتباط برقرار کرده‌اند. موضوع محوری این مطالعات آن است که سنت های دینی در اسلام، الگوهایی از روابط اقتداری مقدس را برجای گذاشته است و امام با تجسم آن سنت ها در خود، هاله ای کاریزمایی یافته است.

1- [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] مظهر انسان کامل و نه رهبری کاریزمایی: یکی از واقعیت های بارز درباره شخصیت امام و شیوه رهبری ایشان به اعتراف بسیاری از صاحب نظران، ناشی از آن بوده که وی مصداق انسان کامل و شخصیتی خودساخته و مهذب بود که تنها در دامن فرهنگ اسلام شیعی امکان پرورش و بروز آن وجود داشته است.

10-نگرش الهی و مدنی و نه توده ای به مردم: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سیاسی عرفان امام، اعتماد و خوش بینی به هدایت کلیه انسان ها و شعور و استعداد آن‌ها در درک و رهروی حق است. ایشان در خلال نهضت، از بلوغ فکری شگفت آور مردم و مجاهدت های آن‌ها در نهضت ستایش کرد و بارها همه تکریم خود را نثار آن‌ها نمود.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص30-32</ref>