۱۱۰٬۳۷۱
ویرایش
دیوان مجیرالدین بیلقانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==تمثیل‌های مجیر== | ==تمثیل‌های مجیر== | ||
او برای ایجاد ارتباط مؤثر و تفهیم مطالب | او برای ایجاد ارتباط مؤثر و تفهیم مطالب اجتماعی، عرفانی و توصیفی خود از تمثیل بهره می‌گیرد تا دارویی برای درمان آلام درونی خود و جامعه تجویز کند. برخی از "تمثیلات" مجیر ساخته طبع و قریحه شاعر و برخی دیگر، از فکر [[خاقانی شروانی|خاقانی]] و یا [[فرخی سیستانی، علی بن جولوق|فرخی]] و [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری]] تاثیر می‌گیرد. در دیوان او سه نوع «تمثیل» دیده می‌شود: نخست، مثل‌هایی که امروز هم رواج دارد، دوم، مثل‌هایی که در عصر شاعر بر سر زبان‌ها بوده و سوم، مثل‌های مرده و غیر متداول.<ref>ر.ک: مالملی، امیدوار، ص8 و33</ref>ضرب‌المثل‌های دیوان مجیرالدین دارای استعاره‌های مفهومی، با بار معنایی عمیق است.<ref>ر.ک: قویطاسی، ادریس، ص38</ref>مجموعه‌ای از این ضرب‌المثل‌ها در این دیوان گردآوردی شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص771-762</ref> | ||
==هَجوگویی‌های مجیر== | ==هَجوگویی‌های مجیر== | ||
زبان مجیر در هجویات، زبانی عفیف و غالباً به‌دور از پرده‌دری‌های مرسوم با الفاظ تابو است . هجویات او بیشتر متوجه رقیبان شعری و حاسدان است و در این میان، تشبیه مهمترین عنصر خیال‌آفرین و شاعرانه مجیر به شمار می‌آید. ذهن تصویرساز مجیر برای هجو دیگران، به آوردن یک تصویر اکتفا نمی‌کند و تشبیهات او آمیخته به تصاویر دیگر و دربرگیرنده تناسب‌های لفظی و معنوی گوناگون است. این آمیختگی بر ارزش ادبی هجویات وی می‌افزاید و جنبه تخیلی آن را تقویت می‌نماید. همچنین، این امر از زشتی و کراهیتی که مختص سخن هجوگونه است، می‌کاهد و بر ویژگی بلاغی سخن می‌افزاید. مجیر با تمثیلها و اسلوب معادله‌هایی که بر پایه منطق عقلی و هنری ساخته است، می‌کوشد با بیانی | زبان مجیر در هجویات، زبانی عفیف و غالباً به‌دور از پرده‌دری‌های مرسوم با الفاظ تابو است . هجویات او بیشتر متوجه رقیبان شعری و حاسدان است و در این میان، تشبیه مهمترین عنصر خیال‌آفرین و شاعرانه مجیر به شمار می‌آید. ذهن تصویرساز مجیر برای هجو دیگران، به آوردن یک تصویر اکتفا نمی‌کند و تشبیهات او آمیخته به تصاویر دیگر و دربرگیرنده تناسب‌های لفظی و معنوی گوناگون است. این آمیختگی بر ارزش ادبی هجویات وی می‌افزاید و جنبه تخیلی آن را تقویت می‌نماید. همچنین، این امر از زشتی و کراهیتی که مختص سخن هجوگونه است، می‌کاهد و بر ویژگی بلاغی سخن می‌افزاید. مجیر با تمثیلها و اسلوب معادله‌هایی که بر پایه منطق عقلی و هنری ساخته است، می‌کوشد با بیانی مستدل، ضمن برکشیدن مقام خود، دیگران را در جایگاهی فروتر نشاند. از این‌رو، می‌توان گفت که مجیر در تشبیهات هجوآمیز خود بین عناصر به ظاهر بی‌ارتباط و دور از هم، پیوندی شاعرانه برقرار نموده است و ذهن مخاطب را برای کشف ارتباط دو سوی تشبیه، به تکاپو انداخته است. از نظر معنایی نیز هجویات او بازنمود اوضاع اجتماعی مردم و اخلاق حاکم بر جامعه است و افزون بر وجاهت هنری، از نظر معنایی نیز درخور توجه است.<ref>ر.ک: سعیدی مقدم، محمد، صفحه چکیده</ref> | ||
==موسیقی شعر مجیر== | ==موسیقی شعر مجیر== | ||
او به‌سان شاعران مکتب «اران» با آگاهی از ظرفیت موسیقیایی زبان شعر، از آن در غنای اشعار خویش بهترین بهره را برده است. تنوع اوزان و بحور شعر او، غنای موسیقی بیرونی دیوانش را نشان می‌دهد. مجیر بیشتر اشعارش را در وزن «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن» سروده است و از دوازده بحر دیوانش، بحر «رمل» بیشترین فراوانی را دارد. بهره‌گیری مجیر از ساخت‌های مختلف قافیه و تمایل او به سرودن اشعار مردف با ردیف‌‌های طولانی و متنوع بر غنای موسیقی کناری دیوانش افزوده است.<ref>ر.ک: اسدی ولیلو، رشید؛ آرمال، مهدیه، ص 183</ref> | او به‌سان شاعران مکتب «اران» با آگاهی از ظرفیت موسیقیایی زبان شعر، از آن در غنای اشعار خویش بهترین بهره را برده است. تنوع اوزان و بحور شعر او، غنای موسیقی بیرونی دیوانش را نشان می‌دهد. مجیر بیشتر اشعارش را در وزن «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن» سروده است و از دوازده بحر دیوانش، بحر «رمل» بیشترین فراوانی را دارد. بهره‌گیری مجیر از ساخت‌های مختلف قافیه و تمایل او به سرودن اشعار مردف با ردیف‌‌های طولانی و متنوع بر غنای موسیقی کناری دیوانش افزوده است.<ref>ر.ک: اسدی ولیلو، رشید؛ آرمال، مهدیه، ص 183</ref> | ||
از توصیفات مجیر در قصایدش در وصف آل خجند و حسین بن | از توصیفات مجیر در قصایدش در وصف آل خجند و حسین بن علی، معلوم می شود که وی مذهب شافعی داشته است. بهترین معرّف مجیر، قدرت شاعر در علوم قرآن، حدیث، علوم عقلی، بلاغت و امثال و حکم و تمثیل است. قصیده‌های مجیر با انقلاب درونی که در وی رخ داد، از [[خاقانی شروانی|خاقانی]] تأثیر پذیرفت و بوی تصوف و زهد به خود گرفت. او علت اختلافات موجود در جامعه را از بی‌توجهی به عالم درون می‌بیند.<ref>ر.ک: مالملی، امیدوار، ص33</ref> | ||
آبادی (محقق) ، ضمن شرح حال و زندگی ادبی [[مجیرالدین بیلقانی|بیلقانی]]، برخی اختصاصات سبک مجیر را برمی‌شمرد؛ او بیست‌و‌هشت ویژگی در اشعار او را با درج نمونه‌هایی آورده است؛ برخی از آن‌ها عبارتند از: | آبادی (محقق)، ضمن شرح حال و زندگی ادبی [[مجیرالدین بیلقانی|بیلقانی]]، برخی اختصاصات سبک مجیر را برمی‌شمرد؛ او بیست‌و‌هشت ویژگی در اشعار او را با درج نمونه‌هایی آورده است؛ برخی از آن‌ها عبارتند از: | ||
==آوردن یای شرطی== | ==آوردن یای شرطی== | ||