نظریة وحدة الوجود بین إبن عربي و الجیلي: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب یک جلد دارد و حاوی، اهدائیه، تقدیمیه دکتر [[محمود، حربي عباس عطيتو|حربی عباس عطیتو]]، مقدمه نویسنده، محتوای مطالب در دو بخش کلی _بخش اول درباره ابن‌عربی در 3 فصل و بخش دوم درباره جیلی در 7 فصل_ و خاتمه _در بیان نتایج بحث_ است.

دکتر [[ترجمان، سهيله عبدالباعث|سهیلا (سهیلة) عبدالباعث ترجمان]] در این اثر به موضوعی دشوار و جدید یعنی «مطالعه تحلیلی تطبیقی و انتقادی نظریه وحدت وجود بین ابن‌عربی و جیلی» پرداخته است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?viewType=pdf ر.ک: تقدیمیه دكتر حربى عباس عطيتو بر کتاب، ص1]</ref> هدف نویسنده از انجام این تحقیق _علاوه بر تلاش برای مقابله با ادعاهای خاورشناسان و دیدگاه‌های ناعادلانه آنها نسبت به تصوف و مردان آن_ کشف اصالت اندیشه دو شیخ بزرگوار [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین بن عربی]] و [[عبدالکریم جیلی]]، از طریق خوانش عمیق انتقادی و تحلیلی دکترین و متون آنها _همانطور که در آثار اصلی آنها ذکر شده است_ می‌باشد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>

این پژوهش مستلزم آن بود که پژوهشگر ابتدا برخی از مفروضات یا سؤالات تحقیق خود را مطرح کند که حول محورهای زیر دور می‌زنند: ماهیت وحدت وجود، وجوه اتفاق و اختلاف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] و جیلی در برداشت آنها از این وحدت، نتایجی که از قول آنها به وحدت وجود حاصل شده است، اینکه آیا این دو شیخ در اثر قولشان به وحدت وجود، قائل به وحدت مذاهب و در نتیجه نفی تکثر و تعدد آنها خواهند شد؟ ویژگی تصوف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] و جیلی چیست؟ تصوف فلسفی یا تصوف بر اساس روش صوفیانه؟ و....<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>

این پژوهش در دو باب تنظیم شده است که باب اول آن به بیان آموزه وحدت وجود از نظر ابن‌عربی اختصاص دارد و شامل سه فصل است: فصل اول به زندگی ابن‌عربی، آثار، شاگردان و منابع فلسفه او می‌پردازد که از منابع غیر اسلامی تا سایر منابع اسلامی تنوع دارد. نویسنده در فصل دوم با صحبت از افکار جوهر و اعراض، دایره وجود، ذات الهی و رابطه آن با صفات از یک‌سو و جهان از سوی دیگر، و ارتباط بین خدا و جهان و تمایز بین اصطلاحات قدم و حدوث، به بیان عقاید صوفیانه ابن‌عربی پرداخته است. در فصل سوم، با پرداختن به مفهوم حقیقت و شریعت و اندیشه معراج یا آرامش معنوی، اندیشه عشق الهی و وحدت شهود در عقاید ابن‌عربی را ارائه کرده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?viewType=pdf ر.ک: همان، ص1-2]</ref>

در باب دوم این پژوهش، محقق در چهارفصل به عقاید صوفیانه جیلی پرداخته است: او در فصل چهارم، زندگی، مکتب، شیوخ، شاگردان و ماهیت دوران زندگی وی را ارائه کرده است. [[ترجمان، سهيله عبدالباعث|سهیله عبدالباعث]] همچنین در مورد آموزه وحدتِ وجود و میزان توافق و اختلاف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌عربی]] با جیلی بحث کرده و در مورد اندیشه وجود، موضع جیلی را در ارتباط با خدا و جهان _در فصل پنجم_ بیان نموده است. [[ترجمان، سهيله عبدالباعث|سهیلا (سهیلة) عبدالباعث]] در فصل ششم به صحبت در مورد ایده عشق الهی نزد جیلی پرداخته است که این امر مستلزم تمایز بین ایده فنا نزد صوفیان و ایده نیروانای هندی است؛ این مباحث با بیان اینکه جیلی قائل به وحدت شهود در اثر عشق الهی و تجربه روحی است، پایان می‌پذیرد. فصل هفتم و آخر به مثابه یک بررسی انتقادی تطبیقی بین ابن‌عربی و جیلی مطرح شده که در آن تأثیر آنها بر عرفان اسلامی به‌ویژه در نابلسی، بکری و جزایری توضیح یافته است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?pageNumber=2&viewType=pdf ر.ک: همان، ص2]</ref>

دکتر [[محمود، حربي عباس عطيتو|حربی عباس عطیتو]] در پایان تقدیمیه‌اش بر کتاب می‌نویسد: در نهایت می‌گویم که دکتر [[ترجمان، سهيله عبدالباعث|سهیله ترجمان]]، در این مطالعه تحلیلی تطبیقی بین ابن‌عربی و جیلی تلاش زیادی کرد و بیش از شش سال در سفر بود برای جست‌وجو، اطلاع یافتن، خواندن و تجزیه و تحلیل متون آنان از مصادر اصلی‌شان. این کتاب کوششی روشن است که حکایت از عمق نویسنده و تسلط وی بر موضوع آن و آگاهی عمیق وی از جزئیات فلسفه اسلامی، به‌طور عام، و تصوف، به‌طور خاص، دارد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10419/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%87?pageNumber=2&viewType=pdf ر.ک: همان، ص2-3]</ref>