أهداف و خصائص التعليم الإسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۹: خط ۲۹:
در مقدمه پس از اشارتى گذرا بر سیر آموزش از صدر اسلام تا سقوط بغداد در سال 656 ق، نخست به مفهوم تربیت در اسلام پرداخته شده و آمده است که در پژوهش‌هاى دیگران گاه به جاى واژه تربیت از واژگان ارشاد، تهذیب، تأدیب استفاده شده است؛ سپس از مفهوم تعلیم یاد و اشاره شده است که برخى از محققان، تعلیم را اعم از تربیت دانسته‌اند و برخى دیگر تربیت را اعم از تعلیم شمارده‌اند و برخى هم میان این دو مفهوم و اصطلاح تفاوتى قائل نشده‌اند.
در مقدمه پس از اشارتى گذرا بر سیر آموزش از صدر اسلام تا سقوط بغداد در سال 656 ق، نخست به مفهوم تربیت در اسلام پرداخته شده و آمده است که در پژوهش‌هاى دیگران گاه به جاى واژه تربیت از واژگان ارشاد، تهذیب، تأدیب استفاده شده است؛ سپس از مفهوم تعلیم یاد و اشاره شده است که برخى از محققان، تعلیم را اعم از تربیت دانسته‌اند و برخى دیگر تربیت را اعم از تعلیم شمارده‌اند و برخى هم میان این دو مفهوم و اصطلاح تفاوتى قائل نشده‌اند.


عنوان فصل یکم، هدف‌هاى آموزش در اسلام است و در آن پس از اشاره به این‌که در اسلام علم براى علم آموخته نمى‌شود بلکه براى تحقق پرستش بارى یاد گرفته مى‌شود، یادآورى شده است که هدف‌هاى آموزشى در فرد، خانواده، جامعه، نهادهاى آموزشى محقق مى‌شود؛ سپس به تابعیت هدف‌ها از عقاید و مذاهب و تغییر آن‌ها با تغییر عقاید و مذاهب اشاره شده و آمده است که هدف کلى در تربیت اسلامى تحقق پرستش خداوند است و هدف‌هاى دیگر از این هدف برگرفته مى‌شوند. از این‌روست که هدف‌هاى آموزشى در مرحله و دوره مکى و مدنى در صدر اسلام و در زمان حیات رسول خدا (ص) تغییر مى‌کرده اما تابع و در راستاى تحقق هدف کلى یعنى پرستش خداوند بوده‌اند.
عنوان فصل یکم، هدف‌هاى آموزش در اسلام است و در آن پس از اشاره به این‌که در اسلام علم براى علم آموخته نمى‌شود بلکه براى تحقق پرستش بارى یاد گرفته مى‌شود، یادآورى شده است که هدف‌هاى آموزشى در فرد، خانواده، جامعه، نهادهاى آموزشى محقق مى‌شود؛ سپس به تابعیت هدف‌ها از عقاید و مذاهب و تغییر آن‌ها با تغییر عقاید و مذاهب اشاره شده و آمده است که هدف کلى در تربیت اسلامى تحقق پرستش خداوند است و هدف‌هاى دیگر از این هدف برگرفته مى‌شوند. از این‌روست که هدف‌هاى آموزشى در مرحله و دوره مکى و مدنى در صدر اسلام و در زمان حیات رسول خدا(ص) تغییر مى‌کرده اما تابع و در راستاى تحقق هدف کلى یعنى پرستش خداوند بوده‌اند.


نگارنده در ادامه هدف‌هاى کلى آموزش در اسلام را به‌شرح آورده است. این هدف‌ها عبارت‌اند از: تحقق پرستش خداوند، قرب الى‌الله، به‌جا آوردن هرچه بهتر تکالیف شرعى، پرورش انسان صالح و مصلح، تعالى شخصیت و علو منزلت متعلم، جامه عمل پوشاندن به هدف‌هاى اسلام در فرد و جامعه. نویسنده پس از بازشکافت هدف‌ها، از گسترش دین و علوم دینى به عنوان هدف دیگر آموزش در اسلام یاد کرده است آنگاه و در واکاوى بیشتر این هدف، به اهمیت گروه‌هاى اعزامى در روزگار رسول خدا (ص) براى تبلیغ و گسترش دین در خارج از مکه اشاره کرده است و نمونه‌هایى تاریخى از این اعزام‌ها را آورده است.
نگارنده در ادامه هدف‌هاى کلى آموزش در اسلام را به‌شرح آورده است. این هدف‌ها عبارت‌اند از: تحقق پرستش خداوند، قرب الى‌الله، به‌جا آوردن هرچه بهتر تکالیف شرعى، پرورش انسان صالح و مصلح، تعالى شخصیت و علو منزلت متعلم، جامه عمل پوشاندن به هدف‌هاى اسلام در فرد و جامعه. نویسنده پس از بازشکافت هدف‌ها، از گسترش دین و علوم دینى به عنوان هدف دیگر آموزش در اسلام یاد کرده است آنگاه و در واکاوى بیشتر این هدف، به اهمیت گروه‌هاى اعزامى در روزگار رسول خدا(ص) براى تبلیغ و گسترش دین در خارج از مکه اشاره کرده است و نمونه‌هایى تاریخى از این اعزام‌ها را آورده است.


بحث پایانى این فصل دربارۀ هدف‌هاى آموزشى در نهادهاى آموزشى در فرهنگ اسلامى است و در شرح و شکافت آن به مطالب ذیل پرداخته شده است: هدف‌هاى آموزشى در مساجد، هدف‌هاى آموزشى در مکتب‌ها، هدف از ایجاد مدارس، هدف از تأسیس مدارس نظامیه، شبهاتى دربارۀ نظام‌الملک، هدف‌هاى شمارى از دیگر مدارس، هدف‌هاى آموزشى مکتب‌هاى فکرى گوناگون (فقهى، کلامى، صوفیانه، تشیع)، هدف‌هاى مدارس خاص.
بحث پایانى این فصل دربارۀ هدف‌هاى آموزشى در نهادهاى آموزشى در فرهنگ اسلامى است و در شرح و شکافت آن به مطالب ذیل پرداخته شده است: هدف‌هاى آموزشى در مساجد، هدف‌هاى آموزشى در مکتب‌ها، هدف از ایجاد مدارس، هدف از تأسیس مدارس نظامیه، شبهاتى دربارۀ نظام‌الملک، هدف‌هاى شمارى از دیگر مدارس، هدف‌هاى آموزشى مکتب‌هاى فکرى گوناگون (فقهى، کلامى، صوفیانه، تشیع)، هدف‌هاى مدارس خاص.