۱۴۴٬۷۷۳
ویرایش
الأساليب التربوية عند ائمة اهلالبيت عليهمالسلام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۴۶
، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
گذشته از آنچه آمد، پدیدآورنده بر این باور است که آنچه دیگران دربارۀ تربیت اسلامى نگاشتهاند، گرچه بىتردید خدمتى بزرگ به شمار مىرود، اما پرکاستى است و به همه ابعاد نظام تربیتى اسلام نپرداخته است؛ از اینرو خوانندگان از مطالعه آن آثار به مفهوم و تصویرى روشن از ویژگىهاى این نظام الهى دست نمىیابند. اما کار او نظام تربیتى اسلام را در قالب ساختار تربیتى مطلوب تجسم بخشیده است. فکر این کار بیش از 30 سال است ذهن او را به خود مشغول داشته است (ص 11). | گذشته از آنچه آمد، پدیدآورنده بر این باور است که آنچه دیگران دربارۀ تربیت اسلامى نگاشتهاند، گرچه بىتردید خدمتى بزرگ به شمار مىرود، اما پرکاستى است و به همه ابعاد نظام تربیتى اسلام نپرداخته است؛ از اینرو خوانندگان از مطالعه آن آثار به مفهوم و تصویرى روشن از ویژگىهاى این نظام الهى دست نمىیابند. اما کار او نظام تربیتى اسلام را در قالب ساختار تربیتى مطلوب تجسم بخشیده است. فکر این کار بیش از 30 سال است ذهن او را به خود مشغول داشته است (ص 11). | ||
با این همه اثر یادشده را نمىتوان کار تحقیقى دانست چه بیشتر مطالب آن گردآورى وبازگفت سخنان دیگران است (مثلاً کل بخش اول)، وانگهى کاستىهاى فراوان این اثرخواننده را از مطالعه آن بازمىدارد؛ از آنهاست: در فصل اول از بخش دوم بهفراوانى ازروشهاى تربیتى قرآنى که از قضا فراوان به آنها پرداخته شده یاد نشده است مثلاً: تربیت ازراه سرمشق، تربیت با تمثیل، تربیت با سیر و سیاحت در آفاق و انفس، تربیت با استفاده ازداستان و... از آنجا که نگارنده مفاهیم را تعریف نکرده است، نمىتوان فهمید از نگاه وى تقیه که عملى تدافعى براى حفظ مصالح اسلامو مؤمنان است، چگونه روش تربیت است. آنچه به عنوان روشهاى تربیتى معصومان (ع) بیان شده است بهراستى موجب وهن تربیت از نگاه معصومان است، مثلاًدر ذیل روشهاى تربیتى امام زمان (ع) (ص 225 به بعد) از اقوال معصومان (ع) دربارۀوجود و ظهور امام زمان (ع)، غیبت و سفیران آن حضرت، دلایل غیبت و چگونگى بهرهمندى مردم از امام در زمان غیبت، امام (ع) و اهل غلو سخن رفته است، نه چیزىدیگر! | با این همه اثر یادشده را نمىتوان کار تحقیقى دانست چه بیشتر مطالب آن گردآورى وبازگفت سخنان دیگران است (مثلاً کل بخش اول)، وانگهى کاستىهاى فراوان این اثرخواننده را از مطالعه آن بازمىدارد؛ از آنهاست: در فصل اول از بخش دوم بهفراوانى ازروشهاى تربیتى قرآنى که از قضا فراوان به آنها پرداخته شده یاد نشده است مثلاً: تربیت ازراه سرمشق، تربیت با تمثیل، تربیت با سیر و سیاحت در آفاق و انفس، تربیت با استفاده ازداستان و... از آنجا که نگارنده مفاهیم را تعریف نکرده است، نمىتوان فهمید از نگاه وى تقیه که عملى تدافعى براى حفظ مصالح اسلامو مؤمنان است، چگونه روش تربیت است. آنچه به عنوان روشهاى تربیتى معصومان(ع) بیان شده است بهراستى موجب وهن تربیت از نگاه معصومان است، مثلاًدر ذیل روشهاى تربیتى امام زمان(ع) (ص 225 به بعد) از اقوال معصومان(ع) دربارۀوجود و ظهور امام زمان(ع)، غیبت و سفیران آن حضرت، دلایل غیبت و چگونگى بهرهمندى مردم از امام در زمان غیبت، امام(ع) و اهل غلو سخن رفته است، نه چیزىدیگر! | ||
در فصل اول بخش سوم منطقى بود ابتدا از تحلیه یاد شود؛ سپس از تخلیه، درضمننمىتوان ناگفته نهاد که در بخش سوم بههیچوجه حق مطلب دربارۀ هدفهاى تربیت اسلامىبهجا آورده نشده است. اى کاش مؤلف محترم براى کتابش نامى غیر از آنچه برگزیدهاست، برگزیده بود. پدیدآورنده، کتاب را در مقدمه و سه بخش تنظیم و قلمى ساختهاست. | در فصل اول بخش سوم منطقى بود ابتدا از تحلیه یاد شود؛ سپس از تخلیه، درضمننمىتوان ناگفته نهاد که در بخش سوم بههیچوجه حق مطلب دربارۀ هدفهاى تربیت اسلامىبهجا آورده نشده است. اى کاش مؤلف محترم براى کتابش نامى غیر از آنچه برگزیدهاست، برگزیده بود. پدیدآورنده، کتاب را در مقدمه و سه بخش تنظیم و قلمى ساختهاست. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
در بخش یکم که کوتاه افتاده و عنوان آن رکن اساسى است، نخست از تأثیر تربیت بر انسان و مفهوم تربیت و اینکه تربیت اساس تعالى انسان است یاد شده است و پس از آن اشاره شده است که عقیده اسلامى، پىنهاد تربیت اسلامى است؛ سپس ایمان حقیقى به خداوند و پیامبران و کتابهاى آسمانى و فرشتگان و روز رستاخیز به عنوان عناصر و مؤلفههاى عقیده اسلامى و تربیت اسلامى معرفى شدهاند. | در بخش یکم که کوتاه افتاده و عنوان آن رکن اساسى است، نخست از تأثیر تربیت بر انسان و مفهوم تربیت و اینکه تربیت اساس تعالى انسان است یاد شده است و پس از آن اشاره شده است که عقیده اسلامى، پىنهاد تربیت اسلامى است؛ سپس ایمان حقیقى به خداوند و پیامبران و کتابهاى آسمانى و فرشتگان و روز رستاخیز به عنوان عناصر و مؤلفههاى عقیده اسلامى و تربیت اسلامى معرفى شدهاند. | ||
عنوان بخش دوم، روشهاى تربیتى است. این بخش که بیش از نیمى از حجم کتاب را بهخود اختصاص داده داراى سه فصل است و در فصول آن بهترتیب از روشهاى تربیتى درقرآن کریم، روشهاى تربیتى پیامبر (ص)، روشهاى تربیتى امامان معصوم (ع) سخن رفتهاست. علت این تفکیک آن است که نگارنده معتقد است برخى از روشهاى الهى تربیت، در قرآن آمده است، پارهاى از این روشها از زبان رسول خدا (ص) بیان شده است، شمارى از آنها را امامان (ع) بیان داشتهاند و بعضى از آنها هم در سخنان عالمان مؤمن آمده است (ص 42). | عنوان بخش دوم، روشهاى تربیتى است. این بخش که بیش از نیمى از حجم کتاب را بهخود اختصاص داده داراى سه فصل است و در فصول آن بهترتیب از روشهاى تربیتى درقرآن کریم، روشهاى تربیتى پیامبر (ص)، روشهاى تربیتى امامان معصوم(ع) سخن رفتهاست. علت این تفکیک آن است که نگارنده معتقد است برخى از روشهاى الهى تربیت، در قرآن آمده است، پارهاى از این روشها از زبان رسول خدا (ص) بیان شده است، شمارى از آنها را امامان(ع) بیان داشتهاند و بعضى از آنها هم در سخنان عالمان مؤمن آمده است (ص 42). | ||
در فصل یکم این بخش از روشهاى تربیتى قرآنى ذیل یاد شده است: توبه، تقیه، امر به معروف و نهى از منکر، جهاد فى سبیلالله، تفقه در دین، تغییر اجتماعى و روحى، تشویق و تهدید، دفع بدى با نیکى. | در فصل یکم این بخش از روشهاى تربیتى قرآنى ذیل یاد شده است: توبه، تقیه، امر به معروف و نهى از منکر، جهاد فى سبیلالله، تفقه در دین، تغییر اجتماعى و روحى، تشویق و تهدید، دفع بدى با نیکى. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
فصل دوم دربارۀ روشهاى تربیتى پیامبر اکرم (ص) است. زندگى رسول خدا (ص) آکنده از روشهایى بوده است که با استفاده از آنها مردم را به اسلام دعوت و جلب مىکرده است (ص 95). در این فصل از روشهاى تربیتى رسول خدا (ص) در دو قالب یاد شده است: یکى روشهاى تبلیغ اسلام و ابلاغ رسالت، و دیگرى روشهاى هدایت و ارشاد مسلمانان. در شرح قالب نخست به اندکى از زندگى و رفتار رسول اکرم (ص) با مشرکان اشاره شده است و در شرح قالب دوم به برخى از رهنمودهاى تربیتى آن حضرت به مسلمانان پرداخته شده است. | فصل دوم دربارۀ روشهاى تربیتى پیامبر اکرم (ص) است. زندگى رسول خدا (ص) آکنده از روشهایى بوده است که با استفاده از آنها مردم را به اسلام دعوت و جلب مىکرده است (ص 95). در این فصل از روشهاى تربیتى رسول خدا (ص) در دو قالب یاد شده است: یکى روشهاى تبلیغ اسلام و ابلاغ رسالت، و دیگرى روشهاى هدایت و ارشاد مسلمانان. در شرح قالب نخست به اندکى از زندگى و رفتار رسول اکرم (ص) با مشرکان اشاره شده است و در شرح قالب دوم به برخى از رهنمودهاى تربیتى آن حضرت به مسلمانان پرداخته شده است. | ||
موضوع فصل سوم، بررسى روشهاى تربیتى امامان معصوم (ع) است. نگارنده ضمن اشاره به اینکه روشهاى تربیتى امامان (ع) امتداد روشهاى تربیتى قرآن کریم و رسول اکرم (ص) است، این سه مجموعه روش را واحد متکاملى دانسته است که اجزاى آن کاملکننده یکدیگرند (ص 140). در ادامه این بحث به شمارى از روشهاى تربیتىاى که مؤلف از سیره امامان معصوم (ع) برگرفته به ترتیب تاریخى، یعنى از [[امام علی علیهالسلام|حضرت على(ع)]] تا امام زمان (ع) پرداخته شده است. | موضوع فصل سوم، بررسى روشهاى تربیتى امامان معصوم(ع) است. نگارنده ضمن اشاره به اینکه روشهاى تربیتى امامان(ع) امتداد روشهاى تربیتى قرآن کریم و رسول اکرم (ص) است، این سه مجموعه روش را واحد متکاملى دانسته است که اجزاى آن کاملکننده یکدیگرند (ص 140). در ادامه این بحث به شمارى از روشهاى تربیتىاى که مؤلف از سیره امامان معصوم(ع) برگرفته به ترتیب تاریخى، یعنى از [[امام علی علیهالسلام|حضرت على(ع)]] تا امام زمان(ع) پرداخته شده است. | ||
عنوان بخش سوم، هدفهاى تربیتى است. در مقدمه این بخش به اختلاف نظر محققان علوم تربیتى و روانشناسان بر سر تعیین هدفهاى تربیتى اشاره شده و آمده است که مىتوان مهمترین هدفهاى تربیت را شامل هدفهاى روحى، اخلاقى، مادى، اجتماعى، رشد فردى دانست و از قضا تربیت اسلامى هم این هدفها را معتبر مىداند (ص 233). | عنوان بخش سوم، هدفهاى تربیتى است. در مقدمه این بخش به اختلاف نظر محققان علوم تربیتى و روانشناسان بر سر تعیین هدفهاى تربیتى اشاره شده و آمده است که مىتوان مهمترین هدفهاى تربیت را شامل هدفهاى روحى، اخلاقى، مادى، اجتماعى، رشد فردى دانست و از قضا تربیت اسلامى هم این هدفها را معتبر مىداند (ص 233). | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
* منابع ذیل براى مطالعه بیشتر مناسب است: | * منابع ذیل براى مطالعه بیشتر مناسب است: | ||
محمدحسین ادیب، راه و روش تربیت از دیدگاه [[امام علی علیهالسلام|امام على(ع)]]، ترجمه سید محمد رادمنش (چاپ سوم: تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1363)؛ سید محمد بحرالعلوم، المنهج التربوى عند الامام الکاظم (ع) (چاپ اول: بیروت، دارالزهراء، 1412 ق/ 1991 م)؛ محمد داوودى، سیره تربیتى پیامبر (ع) و اهلبیت (ع): تربیت دینى (قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389، ص 159-241)؛ محسن عطرى و توفیق مقداد، دروس تربویه و جهادیه من حیاه السیده فاطمه الزهراء (بیروت، دارالمرتضى، [بىتا])؛ رجبعلى مظلومى، تربیت از دیدگاه معصومین (ع) (تهران، کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان، 1364).<ref> رفیعی، بهروز، ص 49-52</ref> | محمدحسین ادیب، راه و روش تربیت از دیدگاه [[امام علی علیهالسلام|امام على(ع)]]، ترجمه سید محمد رادمنش (چاپ سوم: تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1363)؛ سید محمد بحرالعلوم، المنهج التربوى عند الامام الکاظم(ع) (چاپ اول: بیروت، دارالزهراء، 1412 ق/ 1991 م)؛ محمد داوودى، سیره تربیتى پیامبر(ع) و اهلبیت(ع): تربیت دینى (قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389، ص 159-241)؛ محسن عطرى و توفیق مقداد، دروس تربویه و جهادیه من حیاه السیده فاطمه الزهراء (بیروت، دارالمرتضى، [بىتا])؛ رجبعلى مظلومى، تربیت از دیدگاه معصومین(ع) (تهران، کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان، 1364).<ref> رفیعی، بهروز، ص 49-52</ref> | ||