کلام در کلام مولوی: درباره اندیشه‌های کلامی جلال‌الدین محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کلام در کلام مولوی: دربارۀ اندیشه‌های کلامی جلال‌الدین محمد''' تألیف [[مشیدی، جلیل|جلیل مشیدی]]، این کتاب، در یک مقدمه و پنج فصل، اندیشه‌های کلامی و عقاید دینی [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را از کتاب [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و دیگر آثارش استخراج نموده و از زوایای مختلف مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. به نظر نگارنده، [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] با آنکه مباحث کلامی و فلسفی کلاسیک را باعث تشویش نفس مطمئنّه می‌داند؛ اما در آثار خود به جز مباحث اخلاق، عرفان، فقه، حدیث و داستان‌های تاریخی و دینی، بسیاری از مسائل فلسفی و کلامی را نیز جای داده است. اما این مسائل را بیشتر به صورت پراکنده و گاه متناقض و غالبا به خاطر اثبات و تحقق بخشیدن به معانی عرفانی مطرح کرده است. لذا وی ترتیب و نظم بخشی به این مسائل پراکنده و به ظاهر متناقض را مهم و کاری درخور توجه دانسته و نسبت به انجام آن مبادرت ورزیده است.

نگارنده که خود آشنا به علم کلام و استاد برجستۀ دانشگاه است، اندیشه‌های کلامی [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را به صورت سنتی و معمول این علم به پنج مقوله کلی: توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد تقسیم کرده و آنگاه جزئیات و زیر مجموعه مربوط به هر یک را در ذیل آن مباحث کلی آورده است.

شیوۀ کار بدین ترتیب است که ابتدا، به عنوان فتح باب، توضیحی دربارۀ هر بحث کلامی ارائه داده و آرای کلامی متکلّمان فرقه‌های اسلامی را نیز به مناسبت مطرح کرده است و سپس آرای [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را بیان و موارد توارد و تشابه یا افتراق سخن او را با دیگر متکلمان مشخص نموده است. گاهی هم مولانا نظری دارد که با هیچ یک از فرقه‌ها مربوط نیست، بلکه نظر شخصی خود او است و مؤلف به آن‌ها هم اشاره کرده است. وی همچنین می‌نویسد که [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] گاهی چنان مسائل کلامی را با اندیشه‌های عرفانی پیوند داده است که جز با غور اندیشه نمی‌توان حقیقت آن را دریافت. در این گونه موارد، از سر ضرورت، بحث‌های عرفانی را هم مطرح نموده است.

مقدمه، دربارۀ بیان روش [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] در طرح مباحث کلامی است.

در فصل نخست. مباحث توحید ذکر شده و مراتب توحید، مانند توحید در ذات، توحید در صفات؛ توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت، توحید در حاکمیت. و توحید در طاعت و عبادت مورد بررسی قرارگرفته و در ادامه به مسأله صفات کمالی و صفات سلبی و صفات خبری پرداخته است. فصل دوم، به مباحث عدل اختصاص دارد و در ذیل آن مسائل حسن و قبح عقلی و شرعی، تفضّل، پاداش تکلیف مالایطاق، جبر و اختیار و قضا و قدر تحلیل و بررسی شده است. فصل‌سوم، درباره نبوّت است و در آن از عصمت انبیا، علم انبیا، معجزات و کرامات و خوارق عادات انبیا سخن گفته است. در فصل چهارم، از امامت بحث کرده و در آن از جمله: اشارۀ [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] به ظهور موعود، پیوند اندیشه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] با ریشه مذهب خواص شیعه و مناقب اهل‌بیت از دیدگاه او مطرح شده است. فصل پنجم با موضوع معاد است و در آن مباحثی چون: معاد، شفاعت، توبه، احباط و تکفیر و موضوعات دیگر آمده است.