پرش به محتوا

ابن دباس، مبارک بن فاخر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
}}
}}


''' ابن‌ فاخر، ابوالکرم‌ مبارک‌ بن‌ فاخر بن‌ محمد '''
''' اِبْن‌ِ فاخِر، ابوالکرم‌ مبارک‌ بن‌ فاخر بن‌ محمد''' (431 يا 448- 15 ذيقعده 500ق‌/1040 يا 1056- 8 ژوئيه 1107م‌)، نحوی و لغوی بزرگ‌ بغداد.
 
==معرفی اجمالی==
 
 
 
اِبْن‌ِ فاخِر، ابوالکرم‌ مبارک‌ بن‌ فاخر بن‌ محمد (431 يا 448- 15 ذيقعده 500ق‌/1040 يا 1056- 8 ژوئيه 1107م‌)، نحوی و لغوی بزرگ‌ بغداد.


در برخى‌ از منابع‌ شهرت‌ وی ابن‌ دبّاس‌ يا دبّاس‌ آمده‌ است‌.
در برخى‌ از منابع‌ شهرت‌ وی ابن‌ دبّاس‌ يا دبّاس‌ آمده‌ است‌.
خط ۵۸: خط ۵۱:
در مورد حرفه پدرِ او و اينکه‌ آيا حقيقتاً دبّاس‌ (شيره‌ گير يا شيره‌ فروش‌) بوده‌ يا نه‌، اطلاعى‌ نداريم‌، اما اين‌ را مى‌دانيم‌ که‌ برادر مادری او - ابوعبدالله‌ حسين‌ - نيز به‌ بارع‌ بن‌ دباس‌ يا ابن‌ دباس‌ معروف‌ بوده‌ است‌ و با توجه‌ به‌ وجوه‌ اشتراکى‌ که‌ دو برادر در زمينه‌های علمى‌ و ادبى‌ داشته‌اند، بعيد نيست‌ که‌ مؤلفان‌ در ناميدن‌ ابن‌ فاخر به‌ ابن‌ دباس‌، دچار اشتباه‌ شده‌ باشند.
در مورد حرفه پدرِ او و اينکه‌ آيا حقيقتاً دبّاس‌ (شيره‌ گير يا شيره‌ فروش‌) بوده‌ يا نه‌، اطلاعى‌ نداريم‌، اما اين‌ را مى‌دانيم‌ که‌ برادر مادری او - ابوعبدالله‌ حسين‌ - نيز به‌ بارع‌ بن‌ دباس‌ يا ابن‌ دباس‌ معروف‌ بوده‌ است‌ و با توجه‌ به‌ وجوه‌ اشتراکى‌ که‌ دو برادر در زمينه‌های علمى‌ و ادبى‌ داشته‌اند، بعيد نيست‌ که‌ مؤلفان‌ در ناميدن‌ ابن‌ فاخر به‌ ابن‌ دباس‌، دچار اشتباه‌ شده‌ باشند.


ابن‌ فاخر در بغداد زاده‌ شد و ظاهراً تا آخر عمر در همان‌ شهر زيست‌، ليکن‌ گاه‌ سفرهايى‌ به‌ حجاز و يمن‌ مى‌کرد و گمان‌ مى‌رود که‌ هدف‌ او از اين‌ مسافرت‌ها اخذ لغت‌ از اعراب‌ پاک‌ زبان‌ آن‌ ديار بوده‌ است‌، ولى‌ اهل‌ يمن‌ نيز از او استفاده‌ مى‌کرده‌اند.
== ولادت ==
 
ابن‌ فاخر در سال 431 یا 448ق بغداد زاده‌ شد و ظاهراً تا آخر عمر در همان‌ شهر زيست‌، ليکن‌ گاه‌ سفرهايى‌ به‌ حجاز و يمن‌ مى‌کرد و گمان‌ مى‌رود که‌ هدف‌ او از اين‌ مسافرت‌ها اخذ لغت‌ از اعراب‌ پاک‌ زبان‌ آن‌ ديار بوده‌ است‌، ولى‌ اهل‌ يمن‌ نيز از او استفاده‌ مى‌کرده‌اند.


==تحصیلات، اساتید==
==تحصیلات، اساتید==
خط ۶۶: خط ۵۹:


وی در نحو و لغت‌ شهرت‌ بسيار داشت‌ و از جمله استادان‌ به‌ شمارمى‌آمد.
وی در نحو و لغت‌ شهرت‌ بسيار داشت‌ و از جمله استادان‌ به‌ شمارمى‌آمد.
در نحو پيرو مکتب‌ بصره‌، به‌ ويژه‌ ابوعلى‌ فارسى‌ بود و الکتاب‌ سيبويه‌ و شرح‌ ابوسعيد سيرافى‌ بر آن‌ را تدريس‌ مى‌کرد.


استاد بزرگ‌ ابن‌ فاخر در علم‌ نحو عبدالواحد ابن‌ برهان‌ عُکبری بوده‌ است‌.
در نحو پيرو مکتب‌ بصره‌، به‌ ويژه‌ [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى‌ فارسى‌]] بود و [[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب‌]] [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه‌]] و [[شرح كتاب سيبويه|شرح‌ ابوسعيد سيرافى‌]] بر آن‌ را تدريس‌ مى‌کرد.
 
استاد بزرگ‌ ابن‌ فاخر در علم‌ نحو [[عبدالواحد ابن‌ برهان‌ عُکبری]] بوده‌ است‌.


وی همچنين‌ در طلب‌ اين‌ علم‌ در مجلس‌ درس‌ استادانى‌ چون‌ ابوالقاسم‌ رقى‌، عيسى‌ بن‌ عمر بن‌ اصغر، ابوالحسين‌ بن‌ شاهويه‌، هلال‌ صابى‌، ابوالقاسم‌ تنوخى‌ حضور مى‌يافت.
وی همچنين‌ در طلب‌ اين‌ علم‌ در مجلس‌ درس‌ استادانى‌ چون‌ [[ابوالقاسم‌ رقى‌]]، [[عيسى‌ بن‌ عمر بن‌ اصغر]]، [[ابوالحسين‌ بن‌ شاهويه‌]]، [[صابی، هلال بن محسن|هلال‌ صابى‌]]، [[تنوخی، علی بن محسن|ابوالقاسم‌ تنوخى‌]] حضور مى‌يافت.
 
ابن‌ فاخر حديث‌ را در محضر قاضى‌ [[ابوطيب‌ طاهر بن‌ عبدالله‌ طبری]] و ابومحمد حسين‌ بن‌ على‌ جوهری شنيده‌ و از ابوطيب‌ روايت‌ کرده‌ است‌، ليکن‌ در اين‌ زمينه‌ برخى‌ از مشايخ‌ چون‌ شيخ‌ ابوالفضل‌ ابن‌ ناصر - از مشايخ‌ ابن‌ جوزی - و ابومنصور ابن‌ خيرون‌، او را به‌ تزوير و کذب‌ و دروغ‌ پردازی در روايت‌ متهم‌ کرده‌ و گفته‌اند که‌ وی ادعای شنيدن‌ مطالبى‌ را از تنوخى‌ و ابوطيب‌ و ديگران‌ مى‌کرده‌ که‌ هرگز نشنيده‌ بوده‌ است.


ابن‌ فاخر حديث‌ را در محضر قاضى‌ ابوطيب‌ طاهر بن‌ عبدالله‌ طبری و ابومحمد حسين‌ بن‌ على‌ جوهری شنيده‌ و از ابوطيب‌ روايت‌ کرده‌ است‌، ليکن‌ در اين‌ زمينه‌ برخى‌ از مشايخ‌ چون‌ شيخ‌ ابوالفضل‌ ابن‌ ناصر - از مشايخ‌ ابن‌ جوزی - و ابومنصور ابن‌ خيرون‌، او را به‌ تزوير و کذب‌ و دروغ‌ پردازی در روايت‌ متهم‌ کرده‌ و گفته‌اند که‌ وی ادعای شنيدن‌ مطالبى‌ را از تنوخى‌ و ابوطيب‌ و ديگران‌ مى‌کرده‌ که‌ هرگز نشنيده‌ بوده‌ است.




خط ۷۸: خط ۷۳:


شاگرد برجسته ابن‌ فاخر، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ على‌، مشهور به‌ ابن‌ بنت‌ الشيخ‌ ابومنصور خياط يا سبط الخياط بوده‌ است‌.
شاگرد برجسته ابن‌ فاخر، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ على‌، مشهور به‌ ابن‌ بنت‌ الشيخ‌ ابومنصور خياط يا سبط الخياط بوده‌ است‌.
کسان‌ ديگری نيز چون‌ پدر سمعانى‌، ابوطاهر سلفى‌، ابومعمّر انصاری، ابوطالب‌ محمد بن‌ على‌ کتانى در مجلس‌ درس‌ او حاضر شده‌ و کسب‌ علم‌ کرده‌اند.


کسان‌ ديگری نيز چون‌ پدر [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|سمعانى‌]]، ابوطاهر سلفى‌، ابومعمّر انصاری، ابوطالب‌ محمد بن‌ على‌ کتانى در مجلس‌ درس‌ او حاضر شده‌ و کسب‌ علم‌ کرده‌اند.
==مجالس درس، شیوه نگارش==
==مجالس درس، شیوه نگارش==


خط ۸۸: خط ۸۲:


وی از خطى‌ خوش‌ و خوانا نيز برخوردار بود که‌ اهل‌ علم‌ به‌ سبب‌ آن‌ وی را ارج‌ مى‌نهادند.
وی از خطى‌ خوش‌ و خوانا نيز برخوردار بود که‌ اهل‌ علم‌ به‌ سبب‌ آن‌ وی را ارج‌ مى‌نهادند.
==وفات==
==وفات==