پرش به محتوا

ابن شهید، احمد بن‌ عبدالملک‌: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:
==آثار==
==آثار==


1-دیوان‌ ابن‌ شهید:
#دیوان‌ ابن‌ شهید:
 
#:دیوان‌ ابن‌ شهید تاکنون‌ دوبار به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌: نخست‌ به‌ کوشش‌ [[شارل‌ پلا]] در بیروت‌ (1963م‌) و بار دیگر به‌ کوشش‌ [[یعقوب‌ زکی‌]] در قاهره‌ با مقدمه‌ای‌ تحقیقی‌ در احوال‌ و آراء ابن‌ شهید. روایت‌ انگلیسی‌ این‌ مقدمه‌ پیش‌ از آن‌ به‌ صورت‌ مقاله‌ای‌ مستقل‌ در مجله الاندلس‌، به‌ چاپ‌ رسیده‌ بود.
دیوان‌ ابن‌ شهید تاکنون‌ دوبار به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌: نخست‌ به‌ کوشش‌ [[شارل‌ پلا]] در بیروت‌ (1963م‌) و بار دیگر به‌ کوشش‌ [[یعقوب‌ زکی‌]] در قاهره‌ با مقدمه‌ای‌ تحقیقی‌ در احوال‌ و آراء ابن‌ شهید. روایت‌ انگلیسی‌ این‌ مقدمه‌ پیش‌ از آن‌ به‌ صورت‌ مقاله‌ای‌ مستقل‌ در مجله الاندلس‌، به‌ چاپ‌ رسیده‌ بود.
#رساله التوابع‌ و الزوابع(شجره الفکاهه)‌:
 
#:اما مهم‌ترین‌ بخش‌ از میراث‌ ادبی‌ ابن‌ شهید همانا نثر وی‌، خاصه‌ رساله التوابع‌ و الزوابع‌ است‌. نثر ابن‌ شهید را که‌ نثری‌ است‌ مسجع‌ و وصف‌ در آن‌ جایگاهی‌ ممتاز دارد، متأثر از نثر جاحظ و ابن‌ عمید و بدیع‌الزمان‌ (ه م‌ م‌) دانسته‌اند. شاید بتوان‌ گفت‌ که‌ در دوره «فتنه‌» نثر در اندلس‌ رونقی‌ خاص‌ یافت‌ و بر شعر پیشی‌ گرفت‌ و انبوهی‌ کتاب‌ در شرح‌ احوال‌ بزرگان‌، حاوی‌ خطبه‌‌ها و رساله‌‌ها و دیگر نوشته‌‌های‌ آنان‌ فراهم‌ آمد، اما می‌توان‌ گفت‌ که‌ اساس‌ این‌ مجموعه عظیم‌ را عشق‌ به‌ لفّاظی‌ و سجع‌پردازی‌ و تقلید بی‌حساب‌ از ادیبان‌ شرق‌ چنان‌ یکنواخت‌ ساخته‌ که‌ کمتر می‌توان‌ کسی‌ را صاحب‌ سبکی‌ خاص‌ معرفی‌ کرد.
2-رساله التوابع‌ و الزوابع(شجره الفکاهه)‌:
 
اما مهم‌ترین‌ بخش‌ از میراث‌ ادبی‌ ابن‌ شهید همانا نثر وی‌، خاصه‌ رساله التوابع‌ و الزوابع‌ است‌. نثر ابن‌ شهید را که‌ نثری‌ است‌ مسجع‌ و وصف‌ در آن‌ جایگاهی‌ ممتاز دارد، متأثر از نثر جاحظ و ابن‌ عمید و بدیع‌الزمان‌ (ه م‌ م‌) دانسته‌اند. شاید بتوان‌ گفت‌ که‌ در دوره «فتنه‌» نثر در اندلس‌ رونقی‌ خاص‌ یافت‌ و بر شعر پیشی‌ گرفت‌ و انبوهی‌ کتاب‌ در شرح‌ احوال‌ بزرگان‌، حاوی‌ خطبه‌‌ها و رساله‌‌ها و دیگر نوشته‌‌های‌ آنان‌ فراهم‌ آمد، اما می‌توان‌ گفت‌ که‌ اساس‌ این‌ مجموعه عظیم‌ را عشق‌ به‌ لفّاظی‌ و سجع‌پردازی‌ و تقلید بی‌حساب‌ از ادیبان‌ شرق‌ چنان‌ یکنواخت‌ ساخته‌ که‌ کمتر می‌توان‌ کسی‌ را صاحب‌ سبکی‌ خاص‌ معرفی‌ کرد.
شیوه نگارش‌ ابن‌ شهید و همچنین‌ ابن‌ حزم‌ (در طوق‌ الحمامه) نیز در صنعت‌ گرایی‌، از آن‌ مجموعه‌ چندان‌ متفاوت‌ نیست‌، اما اهداف‌ و موضوع‌هایی‌ که‌ این‌ دو در آثار خویش‌ برگزیدند، موجب‌ خلق‌ دو اثر شد که‌ در ادبیات‌ عرب‌ کم‌نظیر است‌. ابن‌ شهید در رساله التوابع‌ و الزوابع‌ که‌ خود آن‌ را شجره الفکاهه نام‌ نهاده، به‌ جهان‌ ماوراء طبیعت‌ می‌رود و با جنیان‌ و شیاطین‌ ملاقات‌ می‌کند. به‌ درستی‌ نمی‌دانیم‌ که‌ وی‌ مضمون‌ روایت‌ خویش‌ را از کجا الهام‌ گرفته‌ است‌: از برخی‌ داستان‌‌های‌ مذهبی‌ که‌ در آن‌ روزگار میان‌ مردم‌ شایع‌ بوده‌ است‌ یا از «شیاطین‌ الشعراء» که‌ در ادب‌ عربی‌ خاصه‌ در میان‌ شاعران‌ جاهلی‌ شهرت‌ داشته‌ و یا از «مقامه ابلیسیه» بدیع‌ الزمان‌. هر چه‌ هست‌، رساله التوابع‌، از بدیع‌ترین‌ آثار نثر عربی‌ به‌ شمار رفته‌ است.
شیوه نگارش‌ ابن‌ شهید و همچنین‌ ابن‌ حزم‌ (در طوق‌ الحمامه) نیز در صنعت‌ گرایی‌، از آن‌ مجموعه‌ چندان‌ متفاوت‌ نیست‌، اما اهداف‌ و موضوع‌هایی‌ که‌ این‌ دو در آثار خویش‌ برگزیدند، موجب‌ خلق‌ دو اثر شد که‌ در ادبیات‌ عرب‌ کم‌نظیر است‌. ابن‌ شهید در رساله التوابع‌ و الزوابع‌ که‌ خود آن‌ را شجره الفکاهه نام‌ نهاده، به‌ جهان‌ ماوراء طبیعت‌ می‌رود و با جنیان‌ و شیاطین‌ ملاقات‌ می‌کند. به‌ درستی‌ نمی‌دانیم‌ که‌ وی‌ مضمون‌ روایت‌ خویش‌ را از کجا الهام‌ گرفته‌ است‌: از برخی‌ داستان‌‌های‌ مذهبی‌ که‌ در آن‌ روزگار میان‌ مردم‌ شایع‌ بوده‌ است‌ یا از «شیاطین‌ الشعراء» که‌ در ادب‌ عربی‌ خاصه‌ در میان‌ شاعران‌ جاهلی‌ شهرت‌ داشته‌ و یا از «مقامه ابلیسیه» بدیع‌ الزمان‌. هر چه‌ هست‌، رساله التوابع‌، از بدیع‌ترین‌ آثار نثر عربی‌ به‌ شمار رفته‌ است.
 
#:ابن‌ شهید رسایل‌ متعدد دیگری‌ نیز که‌ اغلب‌ طنزآمیز بود‌ه‌اند، تألیف‌ کرده‌ که‌ بخش‌هایی‌ از آن‌‌ها را ابن‌ بسام‌ نقل‌ کرده‌ است‌.
ابن‌ شهید رسایل‌ متعدد دیگری‌ نیز که‌ اغلب‌ طنزآمیز بود‌ه‌اند، تألیف‌ کرده‌ که‌ بخش‌هایی‌ از آن‌‌ها را ابن‌ بسام‌ نقل‌ کرده‌ است‌.
دو اثر دیگر نیز به‌ نام‌های:
دو اثر دیگر نیز به‌ نام‌های:
 
#کشف‌ الدک‌ و ایضاح‌ الشک‌
‌3- کشف‌ الدک‌ و ایضاح‌ الشک‌
#حانوت‌ عطار
و
#:به‌ وی‌ نسبت‌ داده‌ شده‌ که‌ هیچ‌ یک‌ امروزه‌ در دست‌ نیست‌. آنچه‌ نیز عمر فروخ‌ درباره چاپ‌ حانوت‌ عطار نوشته‌، ظاهراً خلط و اشتباهی‌ بیش‌ نیست‌. گزیده‌‌هایی‌ که‌ ثعالبی‌ از ابن‌ شهید در یتیمه آورده‌، حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ آوازه شاعر بسیار زود و در زمان‌ حیات‌ وی‌ به‌ شرق‌ رسیده‌ بوده‌ است‌<ref>آذرنوش‌، آذرتاش، ارزنده‌، مهران، ج4، ص99-94</ref>.
4- حانوت‌ عطار
به‌ وی‌ نسبت‌ داده‌ شده‌ که‌ هیچ‌ یک‌ امروزه‌ در دست‌ نیست‌. آنچه‌ نیز عمر فروخ‌ درباره چاپ‌ حانوت‌ عطار نوشته‌، ظاهراً خلط و اشتباهی‌ بیش‌ نیست‌. گزیده‌‌هایی‌ که‌ ثعالبی‌ از ابن‌ شهید در یتیمه آورده‌، حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ آوازه شاعر بسیار زود و در زمان‌ حیات‌ وی‌ به‌ شرق‌ رسیده‌ بوده‌ است‌<ref>آذرنوش‌، آذرتاش، ارزنده‌، مهران، ج4، ص99-94</ref>.
 


== پانویس==
== پانویس==