۱۴٬۵۶۷
ویرایش
ابن عامر یحصبی، عبدالله بن عامر بن یزید: تفاوت میان نسخه‌ها
ابن عامر یحصبی، عبدالله بن عامر بن یزید (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۷
، ۲۲ اوت ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | عنوان = ابن عامر، ابوعمران عبدالله بن عامر بن یزید یحصبى؛ | تصویر = NUR00000.jpg | اندازه تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل = ابوعمران عبدالله عامر بن یزید یحصبى؛ | نام‌های دیگر = ابن عامر، ابوعمران عبدالله عامر...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
}} | }} | ||
''' ابن عامر، ابوعمران عبدالله | '''ابن عامر، ابوعمران عبدالله عامر بن یزید یحصبُى''' (د 10 محرم 118ق/29 ژانویه 736م)، قاری شام و یكى از قاریان هفتگانه. | ||
درباره كنیه او اقوال دیگری نیز وجود دارد. | درباره كنیه او اقوال دیگری نیز وجود دارد. | ||
==خاندان== | |||
نسب او به یحصب از قبایل یمن مى‌رسد و گفته شده در میان قاریان هفتگانه تنها وی و ابوعمرو بن علاء نسب عربى داشته‌اند. | نسب او به یحصب از قبایل یمن مى‌رسد و گفته شده در میان قاریان هفتگانه تنها وی و ابوعمرو بن علاء نسب عربى داشته‌اند. | ||
==تولد و زادگاه== | |||
براساس روایتى كه خالد ابن یزید از خود ابن عامر نقل كرده، او در 8ق/629م در بلقاء (در اردن كنونى) به دنیا آمده است. در این صورت خاندان او از مسیحیان عربى بوده‌اند كه از یمن به شام كوچ كرده بودند و اسلام آوردن آنان پس از فتح شام (13-14ق) صورت گرفته است. بنابر روایت مذكور ابن عامر همراه خانواده خود در 17ق/638م به دمشق رفته است. | براساس روایتى كه خالد ابن یزید از خود ابن عامر نقل كرده، او در 8ق/629م در بلقاء (در اردن كنونى) به دنیا آمده است. در این صورت خاندان او از مسیحیان عربى بوده‌اند كه از یمن به شام كوچ كرده بودند و اسلام آوردن آنان پس از فتح شام (13-14ق) صورت گرفته است. بنابر روایت مذكور ابن عامر همراه خانواده خود در 17ق/638م به دمشق رفته است. | ||
روایت دیگری از یحیى ذماری تولد ابن عامر را در 21ق/642م گفته است. | روایت دیگری از یحیى ذماری تولد ابن عامر را در 21ق/642م گفته است. | ||
==آموختن قرائت== | ==آموختن قرائت== | ||
زمانى كه ابن عامر به آموختن قرائت آغاز كرد هنوز برخى از اصحاب پیامبر(ص) در شام در قید حیات بودند. در منابع از اینكه ابن عامر از برخى از آنان چون ابودرداء و واثله بن اسقع قرائت آموخته باشد، سخن به میان، ولى در مورد اینكه تا چه حد این گزارش‌ها صحیح باشد و در صورت صحت، ابن عامر تا چه حد از آنان بهره گرفته است، باید تأمل كرد. | زمانى كه ابن عامر به آموختن قرائت آغاز كرد هنوز برخى از اصحاب پیامبر(ص) در شام در قید حیات بودند. در منابع از اینكه ابن عامر از برخى از آنان چون ابودرداء و واثله بن اسقع قرائت آموخته باشد، سخن به میان، ولى در مورد اینكه تا چه حد این گزارش‌ها صحیح باشد و در صورت صحت، ابن عامر تا چه حد از آنان بهره گرفته است، باید تأمل كرد. | ||
آنچه در منابع مورد تكیه قرار گرفته، این است كه ابن عامر قرائت را از شخصى به نام مغیره بن ابى شهاب مخزومى و او از عثمان فراگرفته است، حتى در برخى روایات شامى از قرائت ابن عامر نزد خود عثمان نیز سخن گفته شده، ولى چندان مورد تأیید قرار نگرفته است. | آنچه در منابع مورد تكیه قرار گرفته، این است كه ابن عامر قرائت را از شخصى به نام مغیره بن ابى شهاب مخزومى و او از عثمان فراگرفته است، حتى در برخى روایات شامى از قرائت ابن عامر نزد خود عثمان نیز سخن گفته شده، ولى چندان مورد تأیید قرار نگرفته است. | ||
==سند قرائت ابن عامر== | ==سند قرائت ابن عامر== | ||
ریشه‌دار بودن گرایش به عثمان در شام در اثر سلطه امویان و وجهه عثمان به عنوان عاملى برای گردآوری مصحف را نمى‌توان با سند قرائت ابن عامر به عنوان قاری نمونه شام بى‌ارتباط تلقى كرد، چنانكه این سند مایه تفاخر شامیان بوده است. | ریشه‌دار بودن گرایش به عثمان در شام در اثر سلطه امویان و وجهه عثمان به عنوان عاملى برای گردآوری مصحف را نمى‌توان با سند قرائت ابن عامر به عنوان قاری نمونه شام بى‌ارتباط تلقى كرد، چنانكه این سند مایه تفاخر شامیان بوده است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۶۶: | ||
به هر حال این سند بدون شک در مقبولیت این قرائت نزد شامیان مؤثر افتاده و حتى برخى قرائت ابن عامر را قرائت عثمان قلمداد كرده‌اند. | به هر حال این سند بدون شک در مقبولیت این قرائت نزد شامیان مؤثر افتاده و حتى برخى قرائت ابن عامر را قرائت عثمان قلمداد كرده‌اند. | ||
==مناصب== | ==مناصب== | ||
آشنایى نزدیک ابن عامر با معاویه، بانى خلافت اموی در شام، موقع ابن عامر در قرائت آن دیار و حساس بودن نقش قاریان شام در جریان‌های سیاسى سده نخست هجری، همگى از عواملى بودند كه به اعتبار ابن عامر در صحنه اجتماعى نیز افزودند. | آشنایى نزدیک ابن عامر با معاویه، بانى خلافت اموی در شام، موقع ابن عامر در قرائت آن دیار و حساس بودن نقش قاریان شام در جریان‌های سیاسى سده نخست هجری، همگى از عواملى بودند كه به اعتبار ابن عامر در صحنه اجتماعى نیز افزودند. | ||
| خط ۹۲: | خط ۸۳: | ||
== ابن عامر و مصحف شام= | == ابن عامر و مصحف شام= | ||
اگرچه قرائت ابن عامر را تابع نقل سلف دانسته‌اند، ولى مطالعه بر روی موارد اختلاف ابن عامر با دیگر قاریان نشان مى‌دهد كه مصحف شام تأثیر عمیقى بر قرائت او داشته. باید گفت به همین جهت، نزدیكى مصحف شام به مصحف مدینه موجب شده تا قرائت ابن عامر تا حد زیادی به قرائت نافع مدنى نزدیک بوده و نام آن دو در بسیاری از موارد اختلاف در كنار هم قرار. | اگرچه قرائت ابن عامر را تابع نقل سلف دانسته‌اند، ولى مطالعه بر روی موارد اختلاف ابن عامر با دیگر قاریان نشان مى‌دهد كه مصحف شام تأثیر عمیقى بر قرائت او داشته. باید گفت به همین جهت، نزدیكى مصحف شام به مصحف مدینه موجب شده تا قرائت ابن عامر تا حد زیادی به قرائت نافع مدنى نزدیک بوده و نام آن دو در بسیاری از موارد اختلاف در كنار هم قرار. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۹۲: | ||
گفته شده برخى از پیشینیان بر ابن عامر در برخى موارد معدود از قرائتش خرده گرفته‌اند، ولى به جزئیات امر اشاره نشده است. | گفته شده برخى از پیشینیان بر ابن عامر در برخى موارد معدود از قرائتش خرده گرفته‌اند، ولى به جزئیات امر اشاره نشده است. | ||
==شاگردان و راویان== | ==شاگردان و راویان== | ||
مهم‌ترین شاگرد ابن عامر كه عامل اصلى انتقال قرائت وی به آیندگان شد، یحیى بن حارث ذماری است. | مهم‌ترین شاگرد ابن عامر كه عامل اصلى انتقال قرائت وی به آیندگان شد، یحیى بن حارث ذماری است. | ||
دو راوی مشهور قرائت ابن عامر یعنى هشام بن عمار و ابن ذكوان هر دو قرائت ابن عامر را با یک واسطه از یحیى فراگرفته‌اند، | دو راوی مشهور قرائت ابن عامر یعنى هشام بن عمار و ابن ذكوان هر دو قرائت ابن عامر را با یک واسطه از یحیى فراگرفته‌اند، | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۰۰: | ||
بین دو روایت مشهور ابن عامر، یعنى روایت هشام و ابن ذكوان اختلافات زیادی دیده مى‌شود كه اغلب نمى‌توان آن را به شخص ابن عامر منسوب دانست. به خصوص در مباحث تجویدی این نكته بیشتر به چشم مى‌خورد. گاه تا حدودی مى‌توان با برخى قراین خارجى چون موافقت مصحف شام یكى از دو روایت را بر دیگری ترجیح داد. | بین دو روایت مشهور ابن عامر، یعنى روایت هشام و ابن ذكوان اختلافات زیادی دیده مى‌شود كه اغلب نمى‌توان آن را به شخص ابن عامر منسوب دانست. به خصوص در مباحث تجویدی این نكته بیشتر به چشم مى‌خورد. گاه تا حدودی مى‌توان با برخى قراین خارجى چون موافقت مصحف شام یكى از دو روایت را بر دیگری ترجیح داد. | ||
==موارد شاذ قرائت== | ==موارد شاذ قرائت== | ||
برخى از موارد شاذ قرائت ابن عامر كه از نظر صحت انتساب قابل تأمل است، توسط ابن خالویه در مختصر گردآمده است كه در برخى از این موارد ابن عامر در كنار ابودرداء كه احتمالاً استاد او بود، قرار گرفته است. | برخى از موارد شاذ قرائت ابن عامر كه از نظر صحت انتساب قابل تأمل است، توسط ابن خالویه در مختصر گردآمده است كه در برخى از این موارد ابن عامر در كنار ابودرداء كه احتمالاً استاد او بود، قرار گرفته است. | ||
در كتب قرائت گاه از ابن عامر به «شامى» و همراه ابن كثیر به اِبنان تعبیر مى‌گردد. | در كتب قرائت گاه از ابن عامر به «شامى» و همراه ابن كثیر به اِبنان تعبیر مى‌گردد. | ||
==رواج قرائت ابن عامر== | ==رواج قرائت ابن عامر== | ||
در سده‌های 3 و 4ق/9 و 10م قرائت ابن عامر به عنوان قرائتى معتبر در بغداد و دیگر نقاط شناخته شده بود. | در سده‌های 3 و 4ق/9 و 10م قرائت ابن عامر به عنوان قرائتى معتبر در بغداد و دیگر نقاط شناخته شده بود. | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۱۵: | ||
این ضعف روزافزون در پایان سده 5ق/11م به اوج خود رسیده بود. | این ضعف روزافزون در پایان سده 5ق/11م به اوج خود رسیده بود. | ||
==ابن عامر در حدیث== | ==ابن عامر در حدیث== | ||
ابن عامر در بُعد محدودی به حدیث نیز پرداخته و چند حدیث او كه از معاویه شنیده، در كتب حدیث از شهرت خاصى برخوردار است. | ابن عامر در بُعد محدودی به حدیث نیز پرداخته و چند حدیث او كه از معاویه شنیده، در كتب حدیث از شهرت خاصى برخوردار است. | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۲۵: | ||
ابن عساكر فهرستى از راویان او در حدیث به دست داده است<ref>پاكتچى، احمد، ج4، ص177-175</ref>. | ابن عساكر فهرستى از راویان او در حدیث به دست داده است<ref>پاكتچى، احمد، ج4، ص177-175</ref>. | ||
==آثار ابن عامر در علوم وابسته به قرائت== | |||
#اختلاف مصاحف الشام و الحجاز و العراق، | |||
# فى مقطوع القرآن وموصوله، | |||
== پانویس== | == پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
پاكتچى، احمد، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | پاكتچى، احمد، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||