۱۹٬۴۵۰
ویرایش
ابن شنبوذ، ابوالحسن محمد بن احمد بن ايوب بن الصلت (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۵
، ۱۴ اوت ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
| سبک نوشتاری = | | سبک نوشتاری = | ||
| آثار = قراءه على علیه السلام، اختلاف القراء؛ | | آثار = قراءه على علیه السلام، اختلاف القراء؛ | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۴: | ||
}} | }} | ||
''' ابن | '''ابن شَنَبوذ، ابوالحسن محمد بن احمد بن ایوب بن الصَلْت''' (د 328ق/939م)، مقری بغدادی. نام وی به شکلهای ابن شنَّبوذ و ابن شَنْبوذ نیز آمده است. | ||
==شیوخ و اساتید== | ==شیوخ و اساتید== | ||
از زندگى وی چیز مهمى دانسته نیست، تنها مىدانیم که به مصر و شام سفر کرده و از شیوخى چون قُنبُل مکى و محمد بن شاذان قرائت آموخته و از ابومسلم کجّى، بشربن موسى، محمد بن حسین حبینى، اسحاق بن ابراهیم دَبَری و عبدالرحمان بن جابر کلاعى حمصى روایت کرده است. | از زندگى وی چیز مهمى دانسته نیست، تنها مىدانیم که به مصر و شام سفر کرده و از شیوخى چون قُنبُل مکى و محمد بن شاذان قرائت آموخته و از ابومسلم کجّى، بشربن موسى، محمد بن حسین حبینى، اسحاق بن ابراهیم دَبَری و عبدالرحمان بن جابر کلاعى حمصى روایت کرده است. | ||
== شیخ القراء== | == شیخ القراء== | ||
او در علم قرائت از شهرت بسزایى برخوردار بود تا آنجا که از او با القابى چون شیخ اقراء در عراق، استاد بزرگ، شیخ المقرئین و شیخ القراء یاد کردهاند، ولى این شهرت بعد از مرگش در میان مورخان و عالمان قرائت حاصل شد، در حالى که وی در عصر خود به سبب اختیار قرائات شاذ و عدول از قرائات مشهور به کثرت خطا و کمى دانش وصف شده است. | او در علم قرائت از شهرت بسزایى برخوردار بود تا آنجا که از او با القابى چون شیخ اقراء در عراق، استاد بزرگ، شیخ المقرئین و شیخ القراء یاد کردهاند، ولى این شهرت بعد از مرگش در میان مورخان و عالمان قرائت حاصل شد، در حالى که وی در عصر خود به سبب اختیار قرائات شاذ و عدول از قرائات مشهور به کثرت خطا و کمى دانش وصف شده است. | ||
او ظاهراً گرایش به سنت شکنى در نحوه قرائت قرآن داشت و هر قرائتى را که دارای سندی معتبر و یا موافق مصحف اُبىبن کعب، و ابن مسعود بود، در نماز و غیر آن جایز مىشمرد و حتى گاهى خود او نیز در نماز آنها را با صدای بلند قرائت مىکرد. به همین سبب مورد اعتراض مقریان هم عصر خود واقع شد و از آن جمله ابوبکر محمد بن قاسم انباری در رد نظرات او کتاب نقض مسائل ابن شنبوذ را نوشت. | او ظاهراً گرایش به سنت شکنى در نحوه قرائت قرآن داشت و هر قرائتى را که دارای سندی معتبر و یا موافق مصحف اُبىبن کعب، و ابن مسعود بود، در نماز و غیر آن جایز مىشمرد و حتى گاهى خود او نیز در نماز آنها را با صدای بلند قرائت مىکرد. به همین سبب مورد اعتراض مقریان هم عصر خود واقع شد و از آن جمله ابوبکر محمد بن قاسم انباری در رد نظرات او کتاب نقض مسائل ابن شنبوذ را نوشت. | ||
== ابن شنبوذ و ابن مجاهد== | == ابن شنبوذ و ابن مجاهد== | ||
ابن شنبوذ از اینکه برای فراگیری علم قرائت به بلاد مختلف سفر کرده بود، بر ابن مجاهد فخر مىفروخت. ذهبى نیز تأیید مىکند که ابن شنبوذ بیش از ابن مجاهد استادان این علم را درک کرده و برخى هم در مقام مقایسه علمى بین آن دو شنبوذ را داناتر از ابن مجاهد و ابن مجاهد را عاقلتر از وی دانستهاند. ابن جزری به نقل از ابوالفرج المعافى، شاگرد ابن شنبوذ، قدرت حافظه و احاطه وی به علوم مختلف را ستوده است. | ابن شنبوذ از اینکه برای فراگیری علم قرائت به بلاد مختلف سفر کرده بود، بر ابن مجاهد فخر مىفروخت. ذهبى نیز تأیید مىکند که ابن شنبوذ بیش از ابن مجاهد استادان این علم را درک کرده و برخى هم در مقام مقایسه علمى بین آن دو شنبوذ را داناتر از ابن مجاهد و ابن مجاهد را عاقلتر از وی دانستهاند. ابن جزری به نقل از ابوالفرج المعافى، شاگرد ابن شنبوذ، قدرت حافظه و احاطه وی به علوم مختلف را ستوده است. | ||
==خشم معاصران== | ==خشم معاصران== | ||
او در اواخر عمر به خشم قاریان عصر خود گرفتار آمد و بنابر نوشته صولى وقتى خبر ترویج قرائات شاذ توسط ابن شنبوذ به خلیفه عباسى، الراضى بالله، و بنابر نوشته برخى به ابن مقله وزیر رسید، او ابن شنبوذ را به خانه خویش احضار کرد. در این مجلس که ابن مجاهد و گروهى از قاضیان و فقیهان بغداد نیز حضور داشتند، وزیر در برابر حاضران و شهود به مناظره با ابن شنبوذ برخاست. ابن شنبوذ اتهامات منتسب به خود را پذیرفت و به دفاع از آنها پرداخت و به ترک قرائات شاذ تن درنداد، اما پس از تحمل 10 ضربه شلاق از کردار خود تبری جست و توبهنامهای به خط خود نوشت. | او در اواخر عمر به خشم قاریان عصر خود گرفتار آمد و بنابر نوشته صولى وقتى خبر ترویج قرائات شاذ توسط ابن شنبوذ به خلیفه عباسى، الراضى بالله، و بنابر نوشته برخى به ابن مقله وزیر رسید، او ابن شنبوذ را به خانه خویش احضار کرد. در این مجلس که ابن مجاهد و گروهى از قاضیان و فقیهان بغداد نیز حضور داشتند، وزیر در برابر حاضران و شهود به مناظره با ابن شنبوذ برخاست. ابن شنبوذ اتهامات منتسب به خود را پذیرفت و به دفاع از آنها پرداخت و به ترک قرائات شاذ تن درنداد، اما پس از تحمل 10 ضربه شلاق از کردار خود تبری جست و توبهنامهای به خط خود نوشت. | ||
| خط ۷۹: | خط ۶۶: | ||
ذهبى ابن شنبوذ را توثیق کرده و گوید که او فردی صالح، متدین و در علم قرائت متبحر بوده است. ابن جزری نیز او را توثیق کرده و درباره وی گفته است که هیچ یک از رجال شناسان روایات شاذ وی را سبب جرح و ضعف در عدالت او ندانستهاند. ابن عماد هم با استناد به اینکه ابن شنبوذ مجتهد بوده، به گونهای دیگر از او دفاع کرده است. | ذهبى ابن شنبوذ را توثیق کرده و گوید که او فردی صالح، متدین و در علم قرائت متبحر بوده است. ابن جزری نیز او را توثیق کرده و درباره وی گفته است که هیچ یک از رجال شناسان روایات شاذ وی را سبب جرح و ضعف در عدالت او ندانستهاند. ابن عماد هم با استناد به اینکه ابن شنبوذ مجتهد بوده، به گونهای دیگر از او دفاع کرده است. | ||
اما شهابالدین قسطلانى ابن شنبوذ را مستحق آن عقوبت دانسته و در توجیه آن گفته است که اجماع اصولیان و فقیهان بر آن است که قرائت شاذ را جزو قرآن نمىتوان به شمار آورد، زیرا فاقد شرط تواتر است و همه علما قرائت شاذ را تحریم کردهاند. | اما شهابالدین قسطلانى ابن شنبوذ را مستحق آن عقوبت دانسته و در توجیه آن گفته است که اجماع اصولیان و فقیهان بر آن است که قرائت شاذ را جزو قرآن نمىتوان به شمار آورد، زیرا فاقد شرط تواتر است و همه علما قرائت شاذ را تحریم کردهاند. | ||
==روایت از ابن شنبوذ== | ==روایت از ابن شنبوذ== | ||
در قرائت کسانى چون ابوبکر بن مقسم، معافى بن زکریا و در حدیث محدثانى چون ابوبکر بن شاذان و عمر بن شاهین از او روایت کردهاند. | در قرائت کسانى چون ابوبکر بن مقسم، معافى بن زکریا و در حدیث محدثانى چون ابوبکر بن شاذان و عمر بن شاهین از او روایت کردهاند. | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
سمعانى زیر عنوان «شنبوذی» دو تن از شاگردان ملازم ابن شنبوذ به نامهای ابوالفرج محمد بن احمد بن ابراهیم شنبوذی و ابوالطیب محمد ابن احمد بن یوسف بن جعفر شنبوذی، معروف به غلام ابن شنبوذ، را آورده است. | سمعانى زیر عنوان «شنبوذی» دو تن از شاگردان ملازم ابن شنبوذ به نامهای ابوالفرج محمد بن احمد بن ابراهیم شنبوذی و ابوالطیب محمد ابن احمد بن یوسف بن جعفر شنبوذی، معروف به غلام ابن شنبوذ، را آورده است. | ||
==محل وفات== | ==محل وفات== | ||
بنابر روایت ابن ندیم ابن شنبوذ در محبس خود در منزل خلیفه عباسى (الراضى بالله) درگذشت. | بنابر روایت ابن ندیم ابن شنبوذ در محبس خود در منزل خلیفه عباسى (الراضى بالله) درگذشت. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از تألیفات او فعلاً اثری در دست نیست، تنها آثاری با این عناوین به وی نسبت دادهاند: | از تألیفات او فعلاً اثری در دست نیست، تنها آثاری با این عناوین به وی نسبت دادهاند: | ||
#ما خالف فیه ابن کثیر اباعمرو، | |||
#قراءه على علیه السلام، اختلاف القراء، | |||
#شواذ القراءات | |||
#کتابى در قرائات شاذی که اختیار کرده بوده است<ref> ضیائى، علىاکبر، ج4، ص88</ref>. | |||
== پانویس== | == پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
ضیائى، علىاکبر ، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377 | ضیائى، علىاکبر ، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377 | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||