نامه دانشوران ناصری: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب، ترتیبی الفبایی دارد و فقط مشتمل است بر شرح احوال و آثار اشخاص نامدار حوزه‌های مختلف علوم. مفاهیم در این کتاب مدخل نشده، هرچند در ضمن بیان احوال اشخاص، درباره پاره‌ای موضوعات و مفاهیم علمی و ادبی و دینی بحث شده است. ترتیب الفبایی در حرف اول اسم اشخاص رعایت گردیده، اما در حرف دوم چندان به آن توجه نشده است. اسامی اشخاص بر رسم معمول و به پیروی از کتاب‌هایی مانند «تذكرة الحفاظ» ذهبی و «فوات الوفيات» صلاح‌الدین کتبی آورده شده است<ref>ر.ک: باغستانی، اسماعیل</ref>.

کتاب در صورت چاپ‌شده‌اش تا حرف «ش» بیشتر در دسترس نیست؛ هرچند محمدتقی بهار در «سبک‌شناسی» نوشته است که گویند قسمت‌های دیگر آن هم تألیف شده و به‌صورت دست‌نویس در کتابخانه‌های خصوصی موجود است. این مقدار چاپ‌شده مجموعاً 539 شرح ‌حال را در بر دارد و از این تعداد، بیشتر شرح ‌حال‌ها راجع به صوفیه و عرفا و سپس، به‌ترتیب، پزشکان، فقها، ادبا و شعرا و در مرحله بعد به‌ترتیب راویان، محدثان، فلاسفه، منجمان، مفسران، مورخان و متکلمان است و اندکی هم به ریاضی‌دانان و قضات اختصاص داده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

در این اثر، در ضمن شرح‌ حال‌ها، فواید علمی و ادبی و تاریخی و انتقادی بسیاری، به‌مناسبت و بی‌مناسبت، آمده است که غالباً ارزشمند و درخور توجه هستند؛ از جمله تفکیک اسامی مشترک، تصحیح عناوین کتاب‌ها، برخی نقدها و نکات ادبی و لغوی، مطالبی مستقل در حد یک مقاله در موضوعاتی مانند بحث درباره ظهور یک مجدد در آغاز هر قرن، اصول اعمال فرقه ملامتیه، ابن ‌قبه و تعبد به خبر واحد، مناظرات ابن‌ قبه با زیدیه، تحقیق درباره اینکه روز عاشورا مطابق با چه روزی از هفته بوده است، بحثی درباره انواع خطوط و پیدایش و تکامل آنها، برخی فواید جغرافیایی و بالاخره بیان نکاتی در مقایسه دستاوردهای علم جدید با یافته‌های دانشمندان اسلامی نظیر ابوریحان بیرونی<ref>ر.ک: همان</ref>.