الربا فقهياً و اقتصادياً رسالة البكالوريوس لعام 1969م - 1970م: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' '''' به '''''
({{کاربردهای دیگر| ربا (ابهام زدایی)}})
جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۶۲: خط ۶۲:
در اين‌جا مؤلف به جايگاه ربا نزد عامه پرداخته و ابتدا معناى قرآنى ربا را با بررسى آيات بيان نموده است.
در اين‌جا مؤلف به جايگاه ربا نزد عامه پرداخته و ابتدا معناى قرآنى ربا را با بررسى آيات بيان نموده است.


در آيه 39 سوره روم آمده كه: '''«و ما آتيتم من ربا ليربوا في أموال الناس فلا يربوا عند الله و ما آتيتم من زكاة تريدون وجه الله فأولئك هم المضعفون»'''.
در آيه 39 سوره روم آمده كه:'''«و ما آتيتم من ربا ليربوا في أموال الناس فلا يربوا عند الله و ما آتيتم من زكاة تريدون وجه الله فأولئك هم المضعفون»'''.


در آيه 130 و 131 سوره آل عمران هم دارد: '''«يا أيها الذين آمنوا لا تأكلوا الربوا أضعافا مضاعفة و اتقوا الله لعلكم تفلحون و اتقوا النار التي أعدت للكافرين»'''.
در آيه 130 و 131 سوره آل عمران هم دارد:'''«يا أيها الذين آمنوا لا تأكلوا الربوا أضعافا مضاعفة و اتقوا الله لعلكم تفلحون و اتقوا النار التي أعدت للكافرين»'''.


هم‌چنين در آيه 159 و 160 سوره نساء آمده: '''«فبظلم من الذين هادوا حرمنا عليهم طيبات أحلت لهم و بصدهم عن سبيل الله كثيرا و أخذهم الربوا و قد نهوا عنه و أكلهم أموال الناس بالباطل و أعتدنا للكافرين منهم عذابا أليما»'''.
هم‌چنين در آيه 159 و 160 سوره نساء آمده:'''«فبظلم من الذين هادوا حرمنا عليهم طيبات أحلت لهم و بصدهم عن سبيل الله كثيرا و أخذهم الربوا و قد نهوا عنه و أكلهم أموال الناس بالباطل و أعتدنا للكافرين منهم عذابا أليما»'''.


هم‌چنين است آيات 275 تا 279 سوره بقره.
هم‌چنين است آيات 275 تا 279 سوره بقره.
خط ۷۴: خط ۷۴:
اول اينكه حرام است، چون مى‌فرمايد: «أحل الله البيع و حرم الربا» و... مؤلف به طور خاص در مورد رباى جاهلى و رباى بنى اسرائيل هم توضيحاتى ارائه نموده است.
اول اينكه حرام است، چون مى‌فرمايد: «أحل الله البيع و حرم الربا» و... مؤلف به طور خاص در مورد رباى جاهلى و رباى بنى اسرائيل هم توضيحاتى ارائه نموده است.


رباى عطيه چيزى است كه دليلى بر حرمتش نداريم و آيه 39 سوره روم كه مى‌فرمايد: '''«و ما آتيتم من ربا...»'''، كه قبلا گذشت بر آن دلالت دارد.
رباى عطيه چيزى است كه دليلى بر حرمتش نداريم و آيه 39 سوره روم كه مى‌فرمايد:'''«و ما آتيتم من ربا...»'''، كه قبلا گذشت بر آن دلالت دارد.


اما ربا در سنت به نظر اهل سنت و با توجه به روايات آنها كه داراى تعارض، ترجيح و تأويلاتى هستند موضوع بخش بعدى است. از آن روايات، يك نمونه روايتى است كه از ابى سعيد خدرى در [[صحيح مسلم]] نقل شده كه پيامبر(ص) فرمود: «الذهب بالذهب و الفضة بالفضة و البر بالبر و الشعير بالشعير و التمر بالتمر و الملح بالملح مثلاًبمثل يدا بيد فمن زاد أو استزاد فقد أربى، الآخذ و المعطي فيه سواء». در نقل ديگر آمده «لا تبيعوا الذهب بالذهب إلا مثل بمثل و لا تشفوا بعضها على بعض و لا تبيعوا منها غائبا بناجز». مؤلف در برداشت‌هاى گوناگون از اين روايت و چند روايت ديگر مطالب مفصلى بيان كرده كه در كتاب موجود است.
اما ربا در سنت به نظر اهل سنت و با توجه به روايات آنها كه داراى تعارض، ترجيح و تأويلاتى هستند موضوع بخش بعدى است. از آن روايات، يك نمونه روايتى است كه از ابى سعيد خدرى در [[صحيح مسلم]] نقل شده كه پيامبر(ص) فرمود: «الذهب بالذهب و الفضة بالفضة و البر بالبر و الشعير بالشعير و التمر بالتمر و الملح بالملح مثلاًبمثل يدا بيد فمن زاد أو استزاد فقد أربى، الآخذ و المعطي فيه سواء». در نقل ديگر آمده «لا تبيعوا الذهب بالذهب إلا مثل بمثل و لا تشفوا بعضها على بعض و لا تبيعوا منها غائبا بناجز». مؤلف در برداشت‌هاى گوناگون از اين روايت و چند روايت ديگر مطالب مفصلى بيان كرده كه در كتاب موجود است.
خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:
آنچه از روايات استفاده مى‌شود اين است كه ربا از گناهان كبيره بوده و حرمتش واضح و ضرورى است.
آنچه از روايات استفاده مى‌شود اين است كه ربا از گناهان كبيره بوده و حرمتش واضح و ضرورى است.


با قرار دادن آيه 278 و 279 سوره بقره كه مى‌فرمايد: '''«و ذروا ما بقي من الربا إن كنتم مؤمنين فإن لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله و رسوله و إن تبتم فلكم رئوس أموالكم لا تظلمون و لا تظلمون»'''، در كنار آيه 33 سوره مائده كه مى‌فرمايد: '''«إنما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله و يسعون في الأرض فسادا أن يقتلوا أو يصلبوا أو تقطع أيديهم و أرجلهم من خلاف أو ينفوا من الأرض ذلك لهم خزي في الدنيا و لهم في الآخره عذاب عظيم»'''، اين نتيجه به دست مى‌آيد كه ربا دهنده در حكم محارب بوده و محكوم به قتل خواهد بود.
با قرار دادن آيه 278 و 279 سوره بقره كه مى‌فرمايد:'''«و ذروا ما بقي من الربا إن كنتم مؤمنين فإن لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله و رسوله و إن تبتم فلكم رئوس أموالكم لا تظلمون و لا تظلمون»'''، در كنار آيه 33 سوره مائده كه مى‌فرمايد:'''«إنما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله و يسعون في الأرض فسادا أن يقتلوا أو يصلبوا أو تقطع أيديهم و أرجلهم من خلاف أو ينفوا من الأرض ذلك لهم خزي في الدنيا و لهم في الآخره عذاب عظيم»'''، اين نتيجه به دست مى‌آيد كه ربا دهنده در حكم محارب بوده و محكوم به قتل خواهد بود.


از جمله مباحثى كه مؤلف در مقدمه آورده اين است كه آيا معامله ربوى كلا فاسد است يا فقط مقدار زيادى؟ وى با استدلال به روايات، زياده را به دو نوع تقسيم مى‌كند كه هر كدام حكم خاص خود را دارند.
از جمله مباحثى كه مؤلف در مقدمه آورده اين است كه آيا معامله ربوى كلا فاسد است يا فقط مقدار زيادى؟ وى با استدلال به روايات، زياده را به دو نوع تقسيم مى‌كند كه هر كدام حكم خاص خود را دارند.
خط ۱۲۱: خط ۱۲۱:
در اين فصل هم راجع به مفهوم قرض، ادله حرمت رباى در قرض و قيودى كه در اين‌جا شرط هستند و همين‌طور راه‌هایى كه براى دريافت اين زياده وجود دارد سخن گفته است.
در اين فصل هم راجع به مفهوم قرض، ادله حرمت رباى در قرض و قيودى كه در اين‌جا شرط هستند و همين‌طور راه‌هایى كه براى دريافت اين زياده وجود دارد سخن گفته است.


در ادله حرمت اين نوع ربا به اجماع، آيه '''«أحل الله البيع و حرم الربا»''' و اخبار استدلال شده است.
در ادله حرمت اين نوع ربا به اجماع، آيه'''«أحل الله البيع و حرم الربا»''' و اخبار استدلال شده است.


از ديگر مطالبى كه پيرامون رباى قرضى بيان شده، راجع به فساد عقدى است كه در آن زياده شرط شود.
از ديگر مطالبى كه پيرامون رباى قرضى بيان شده، راجع به فساد عقدى است كه در آن زياده شرط شود.
خط ۱۵۷: خط ۱۵۷:
مضار ربا چيزى است كه در فصل دوم بدان پرداخته است.
مضار ربا چيزى است كه در فصل دوم بدان پرداخته است.


اين مضرات عبارتند از: مضرات اقتصادى، مضرات اجتماعى، مضرات ربا از ناحيه ربا دهنده و... در فصل سوم هم به دو نوع نگاه تأييدى و انكارى به ربا پرداخته و در فصل بعدى‌اش به ذخايرى كه در نظام سرمايه‌دارى مورد بحث قرار مى‌گیرند، پرداخته و بين آن و ربا ارتباط وثيقى را تصوير مى‌نمايد و نهایتا بعد از بيان دو نظريه در اين زمينه، به بيان نظريه اسلام كه در آيه 34 سوره توبه بيان شده، مى‌رسد كه فرمود: '''«و الذين يكنزون الذهب و الفضة و لا ينفقونها في سبيل الله فبشرهم بعذاب أليم»''' مؤلف، در پایان اين فصل بر حرمت رباى اقتصادى تأكيد ورزيده، وارد فصل پنجم مى‌شود كه در آن به بررسى نظام مصرفى و نظام بانكى پرداخته و نمونه اسلامى را بهترين جايگزين براى آن دو مدل معرفى مى‌كند.
اين مضرات عبارتند از: مضرات اقتصادى، مضرات اجتماعى، مضرات ربا از ناحيه ربا دهنده و... در فصل سوم هم به دو نوع نگاه تأييدى و انكارى به ربا پرداخته و در فصل بعدى‌اش به ذخايرى كه در نظام سرمايه‌دارى مورد بحث قرار مى‌گیرند، پرداخته و بين آن و ربا ارتباط وثيقى را تصوير مى‌نمايد و نهایتا بعد از بيان دو نظريه در اين زمينه، به بيان نظريه اسلام كه در آيه 34 سوره توبه بيان شده، مى‌رسد كه فرمود:'''«و الذين يكنزون الذهب و الفضة و لا ينفقونها في سبيل الله فبشرهم بعذاب أليم»''' مؤلف، در پایان اين فصل بر حرمت رباى اقتصادى تأكيد ورزيده، وارد فصل پنجم مى‌شود كه در آن به بررسى نظام مصرفى و نظام بانكى پرداخته و نمونه اسلامى را بهترين جايگزين براى آن دو مدل معرفى مى‌كند.


آخرين فصل كتاب در مورد ربا در قوانين عربى است.
آخرين فصل كتاب در مورد ربا در قوانين عربى است.