۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ')ر' به ') ر'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '؛ا' به '؛ ا') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ')ر' به ') ر') |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
'''آموزش و دانش در ایران'''، تألیف ذبیحالله صفا(1290-1378ش)، گذرى است کوتاه بر تاریخ آموزش و دانش در ایران. نگارنده از دانش، تنها علوم عقلى را خواسته و آنها را شرح کرده است. | '''آموزش و دانش در ایران'''، تألیف ذبیحالله صفا(1290-1378ش)، گذرى است کوتاه بر تاریخ آموزش و دانش در ایران. نگارنده از دانش، تنها علوم عقلى را خواسته و آنها را شرح کرده است. | ||
مطالب کتاب در دو بخش کلى گرد آمده است. در بخش نخست به اختصار از تاریخ آموزشگاهها و آموزشها در ایران سخن رفته است و در بخش دوم که کوتاهتر افتاده است، نظرى شده بر سیر دانش در ایران. | مطالب کتاب در دو بخش کلى گرد آمده است. در بخش نخست به اختصار از تاریخ آموزشگاهها و آموزشها در ایران سخن رفته است و در بخش دوم که کوتاهتر افتاده است، نظرى شده بر سیر دانش در ایران. | ||
بخش نخست:در این بخش، سیر تعلیم و تربیت را در ایران به اجمال تمام بررسى مىکند و نخست مراکز آموزشى در ایران پیش از اسلام را مىکاود و از رهگذر آن به مراکز مهم آموزشى در ایران ساسانى اشاره مىکند و از شیراز و«ریشهر»مىگوید و رواج فلسفه یونانى را در ریشهر یا«بیت اردشیر»یادآور مىشود و با اشارتى کوتاه به مرکزیت علمى گندى شاپور در خوزستان و رواج جدى دانش پزشکى در آن، به مراکز تعلیم در ایران دورۀ اسلامى مىرسد و از مسجدها و شیوۀ آموزش در آنها یاد مىکند و از نقش مسجد در گسترش آموزش و پرورش مىگوید و یادآور مىشود که در برخى از مساجد بسیار کهن چون مسجد آدینۀ سیستان، آموزش هم رایج بوده است. از کتابخانههاى مساجد و شمار کتابهاى برخى از آنها مىگوید و علوم رایج در مسجدها و چگونگى برگذارى جلسه درس(حلقه)را مىآورد و روش املا را گوشزد مىکند و نیمنگاهى دارد به محل تأمین هزینۀ زندگى طلبهها و استادان آنها. | بخش نخست:در این بخش، سیر تعلیم و تربیت را در ایران به اجمال تمام بررسى مىکند و نخست مراکز آموزشى در ایران پیش از اسلام را مىکاود و از رهگذر آن به مراکز مهم آموزشى در ایران ساسانى اشاره مىکند و از شیراز و«ریشهر»مىگوید و رواج فلسفه یونانى را در ریشهر یا«بیت اردشیر»یادآور مىشود و با اشارتى کوتاه به مرکزیت علمى گندى شاپور در خوزستان و رواج جدى دانش پزشکى در آن، به مراکز تعلیم در ایران دورۀ اسلامى مىرسد و از مسجدها و شیوۀ آموزش در آنها یاد مىکند و از نقش مسجد در گسترش آموزش و پرورش مىگوید و یادآور مىشود که در برخى از مساجد بسیار کهن چون مسجد آدینۀ سیستان، آموزش هم رایج بوده است. از کتابخانههاى مساجد و شمار کتابهاى برخى از آنها مىگوید و علوم رایج در مسجدها و چگونگى برگذارى جلسه درس(حلقه) را مىآورد و روش املا را گوشزد مىکند و نیمنگاهى دارد به محل تأمین هزینۀ زندگى طلبهها و استادان آنها. | ||
پس از این به مدارس ایران از آغاز تا پایان عهد قاجار مىپردازد و یادآور مىشود که در میان ملل مسلمان، ایرانیان پیش از همه مدرسه ساختند؛بمثل، در خراسان(قرن چهارم)مدارسى بوده است. نیز از مدرسههایى در طابران، توس و نیشابور یاد مىکند و برخى از آنها را نام مىبرد و بانیان ساخت آنها را معرفى مىکند و نتیجه مىگیرد که پیش از نظامیهسازى، در ایران مدرسهها وجود داشته است. آنگاه به نظامیهها مىپردازد و از بانى، برخى از مدارس و شاگردان بنام، سال ساخت و چگونگى ادارۀ نظامیه بغداد مىگوید و یادآور مىشود که با ایجاد نظامیه در بغداد نهضت مدرسهسازى در جهان اسلام جان گرفت و تا حمله مغول(616 هجرى)ادامه داشت. با حمله مغول بازار دانش از رونق افتاد با این حال در اوایل عهد مغول که هنوز انحطاط بخوبى آشکار نشده بود برخى مدارس به کار خود ادامه دادند و حتى مدارس تازهاى ساخته شد که برخى از آنها را نام مىبرد و اشاره مىکند که ویرانى و کشتنها و سوختنهاى مغولان با خونریزیهاى تیمور لنگ به اوج رسید و این موضع تا تشکیل دولت صفوى همچنان باقى بود. سپس مىافزاید در عهد صفویان و افشاریان و زندیان، مدارس بسیار ساخته شد و برخى از آنها را نام مىبرد و اندکى به شرح آنها مىپردازد. آنگاه به مکتبها نظر مىکند و مىگوید:از مکتب، در کتب ادب و تاریخ اطلاعات فراوان در دست است و مکتبها با حمله مغول از میان نرفتند. گونهاى از مکتب، گذشته از محل آموزش، مهدکودک نیز بوده است و مربیانى داشته است که از فرزندان یتیم پرستارى مىکردند. | پس از این به مدارس ایران از آغاز تا پایان عهد قاجار مىپردازد و یادآور مىشود که در میان ملل مسلمان، ایرانیان پیش از همه مدرسه ساختند؛بمثل، در خراسان(قرن چهارم)مدارسى بوده است. نیز از مدرسههایى در طابران، توس و نیشابور یاد مىکند و برخى از آنها را نام مىبرد و بانیان ساخت آنها را معرفى مىکند و نتیجه مىگیرد که پیش از نظامیهسازى، در ایران مدرسهها وجود داشته است. آنگاه به نظامیهها مىپردازد و از بانى، برخى از مدارس و شاگردان بنام، سال ساخت و چگونگى ادارۀ نظامیه بغداد مىگوید و یادآور مىشود که با ایجاد نظامیه در بغداد نهضت مدرسهسازى در جهان اسلام جان گرفت و تا حمله مغول(616 هجرى)ادامه داشت. با حمله مغول بازار دانش از رونق افتاد با این حال در اوایل عهد مغول که هنوز انحطاط بخوبى آشکار نشده بود برخى مدارس به کار خود ادامه دادند و حتى مدارس تازهاى ساخته شد که برخى از آنها را نام مىبرد و اشاره مىکند که ویرانى و کشتنها و سوختنهاى مغولان با خونریزیهاى تیمور لنگ به اوج رسید و این موضع تا تشکیل دولت صفوى همچنان باقى بود. سپس مىافزاید در عهد صفویان و افشاریان و زندیان، مدارس بسیار ساخته شد و برخى از آنها را نام مىبرد و اندکى به شرح آنها مىپردازد. آنگاه به مکتبها نظر مىکند و مىگوید:از مکتب، در کتب ادب و تاریخ اطلاعات فراوان در دست است و مکتبها با حمله مغول از میان نرفتند. گونهاى از مکتب، گذشته از محل آموزش، مهدکودک نیز بوده است و مربیانى داشته است که از فرزندان یتیم پرستارى مىکردند. | ||
فراز بعدى سخن، دربارۀ سازمان آموزشى و شیوۀ آموزش است و در آن، ابتدا از تربیت کودک و طرز تدریس در مکتبها مىگوید و مواد آموزشى مکتبها را یاد مىکند. | فراز بعدى سخن، دربارۀ سازمان آموزشى و شیوۀ آموزش است و در آن، ابتدا از تربیت کودک و طرز تدریس در مکتبها مىگوید و مواد آموزشى مکتبها را یاد مىکند. | ||