آموزش و دانش در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '؛ا' به '؛ ا'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - '؛ا' به '؛ ا')
خط ۳۳: خط ۳۳:
بخش دوم. نظرى به سیر دانش در ایران.  
بخش دوم. نظرى به سیر دانش در ایران.  
در این بخش، نخست اطلاعاتى بسیار کوتاه از سیر علوم در ایران پیش از اسلام مى‌آورد و پس از آن از تاریخ علوم عقلى(طبیعى، ریاضى، فلسفه، حکمت)در عهد اسلامى یاد مى‌کند.  
در این بخش، نخست اطلاعاتى بسیار کوتاه از سیر علوم در ایران پیش از اسلام مى‌آورد و پس از آن از تاریخ علوم عقلى(طبیعى، ریاضى، فلسفه، حکمت)در عهد اسلامى یاد مى‌کند.  
دربارۀ ایران پیش از اسلام، اسناد و مدارک آن مایه نیست که بتوان از دوران پیش از ساسانیان ضبط‍‌ منظمى از تاریخ ارائه کرد؛اما از زمان ساسانیان اطلاعات سودمندى در اختیار است. در این دوره به ریاضیات و نجوم، بسیار توجه شده است و زیج‌ها و رصد‌هایى که منجمان مسلمان از آن‌ها تقلید کرده‌اند گواه این سخن است. ایرانیان این دوران به حکمت خسروانى هم عنایت داشته‌اند و دیدگاه‌هاى آن‌ها در اندیشه‌‌هاى شیخ اشراق(مقتول در 587 ق)بازتابش داشته است. در پزشکى و دام‌پزشکى هم پیشرفتشان درخور بوده است و آثار طبى آن‌ها از منابع طب اسلامى به‌شمار است. همچنین در میان زرتشتیان و مانویان و مزدکیان و زروانیان آن روزگار بحث‌هایى در علوم عقلى و حکمى و کلامى رایج بوده است.  
دربارۀ ایران پیش از اسلام، اسناد و مدارک آن مایه نیست که بتوان از دوران پیش از ساسانیان ضبط‍‌ منظمى از تاریخ ارائه کرد؛ اما از زمان ساسانیان اطلاعات سودمندى در اختیار است. در این دوره به ریاضیات و نجوم، بسیار توجه شده است و زیج‌ها و رصد‌هایى که منجمان مسلمان از آن‌ها تقلید کرده‌اند گواه این سخن است. ایرانیان این دوران به حکمت خسروانى هم عنایت داشته‌اند و دیدگاه‌هاى آن‌ها در اندیشه‌‌هاى شیخ اشراق(مقتول در 587 ق)بازتابش داشته است. در پزشکى و دام‌پزشکى هم پیشرفتشان درخور بوده است و آثار طبى آن‌ها از منابع طب اسلامى به‌شمار است. همچنین در میان زرتشتیان و مانویان و مزدکیان و زروانیان آن روزگار بحث‌هایى در علوم عقلى و حکمى و کلامى رایج بوده است.  
پس از این به نهضت علمى عهد انوشیروان مى‌پردازد و یادآور مى‌شود که انوشیروان بنابر نقل آکاثیاس فلسفه آموخته بود به عالمان و حکیمان و مترجمان و ادیبان توجهى خاص داشت و هریک را به کارى گماشت. در روزگار او هفت تن از دانشمندان مشهور نوافلاطونى یونان به دولتش پناهنده شدند و او آن‌ها را بگرمى پذیرفت.  
پس از این به نهضت علمى عهد انوشیروان مى‌پردازد و یادآور مى‌شود که انوشیروان بنابر نقل آکاثیاس فلسفه آموخته بود به عالمان و حکیمان و مترجمان و ادیبان توجهى خاص داشت و هریک را به کارى گماشت. در روزگار او هفت تن از دانشمندان مشهور نوافلاطونى یونان به دولتش پناهنده شدند و او آن‌ها را بگرمى پذیرفت.  
ایرانیان در ترجمه و نقل علوم در تمدن اسلامى نقشى بسزا دارند. در زمان منصور دوانیقى(136-158 هجرى)، ترجمه و نقل آثار علمى به زبان عربى آغاز شد و تا اواخر قرن چ‌هارم و اوایل قرن پنجم ادامه یافت. منابع مهم مترجمان دورۀ اسلامى بیشتر آثار علمى به زبان‌هاى پهلوى، یونانى، هندى و قبطى بوده است. جورجیس پسر بختیشوع، ابن مقفع، نوبخت اهوازى و پسرش ابو سهل خرشاذماه، عمر بن فرّخان طبرى، ابراهیم فزارى و پسرش محمد از مترجمان بزرگ علوم به زبان عربى‌اند.  
ایرانیان در ترجمه و نقل علوم در تمدن اسلامى نقشى بسزا دارند. در زمان منصور دوانیقى(136-158 هجرى)، ترجمه و نقل آثار علمى به زبان عربى آغاز شد و تا اواخر قرن چ‌هارم و اوایل قرن پنجم ادامه یافت. منابع مهم مترجمان دورۀ اسلامى بیشتر آثار علمى به زبان‌هاى پهلوى، یونانى، هندى و قبطى بوده است. جورجیس پسر بختیشوع، ابن مقفع، نوبخت اهوازى و پسرش ابو سهل خرشاذماه، عمر بن فرّخان طبرى، ابراهیم فزارى و پسرش محمد از مترجمان بزرگ علوم به زبان عربى‌اند.