پرش به محتوا

اخلاق مسئولان نظام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
نویسنده کتاب در پیشگفتار به لغت اخلاق اشاره دارد و آن را معنا می‌کند. سپس به معنا و جایگاه واژه مسئولان که به جای کارگزاران استفاده میشود می‌پردازد. و بدین ترتیب
نویسنده کتاب در پیشگفتار به لغت اخلاق اشاره دارد و آن را معنا می‌کند. سپس به معنا و جایگاه واژه مسئولان که به جای کارگزاران استفاده میشود می‌پردازد. و بدین ترتیب
عنوان کتاب را تبیین می کند.
عنوان کتاب را تبیین می کند.
اصول بنیادی اخلاق مسئولین که توضیح آن در بخش اول آمده شامل ایمان، تقوا، تزکیه و تهذیب نفس است.
اصول بنیادی اخلاق مسئولین که توضیح آن در بخش اول آمده شامل ایمان، تقوا، تزکیه و تهذیب نفس است.
نویسنده با توجه به سخنان امام خمینی از ضررهای عدم تهذیب نفس که برای مردم ایجاد مشکل کرده و باعث اختلاف، طغیان، سرکشی و هلاکت در دنیا و آخرت میشود نام می‌برد و مفهوم دو اصل دیگر امانتداری و عدل‌گرایی را در اندیشه امام توضیح می‌دهد.
نویسنده با توجه به سخنان امام خمینی از ضررهای عدم تهذیب نفس که برای مردم ایجاد مشکل کرده و باعث اختلاف، طغیان، سرکشی و هلاکت در دنیا و آخرت میشود نام می‌برد و مفهوم دو اصل دیگر امانتداری و عدل‌گرایی را در اندیشه امام توضیح می‌دهد.
فصل دوم به سلوک فردی و اجتماعی مسئولان پرداخته است که از جمله بایسته های آن در فرد، از اخلاص، اعتراف به اشتباه، اعتماد به نفس، و انتقادپذیری بحث شده است. از منظر امام دیگر موارد مطلوب در سلوک فردی انضباط، تواضع، خدمتگزاری، ساده‌زیستی، صبر و استقامت، عفو و احسان است که باید با رأفت، رحمت، رفق و مدارا، صفح و گذشت همراه باشد. مسئولان باید در سلوک فردی قانونگرایی که به دنبال آن تشویق عموم و اصلاح امور می‌آید و دو ویژگی مشورت و نظم را نیز درخود پرورش دهند.
فصل دوم به سلوک فردی و اجتماعی مسئولان پرداخته است که از جمله بایسته های آن در فرد، از اخلاص، اعتراف به اشتباه، اعتماد به نفس، و انتقادپذیری بحث شده است. از منظر امام دیگر موارد مطلوب در سلوک فردی انضباط، تواضع، خدمتگزاری، ساده‌زیستی، صبر و استقامت، عفو و احسان است که باید با رأفت، رحمت، رفق و مدارا، صفح و گذشت همراه باشد. مسئولان باید در سلوک فردی قانونگرایی که به دنبال آن تشویق عموم و اصلاح امور می‌آید و دو ویژگی مشورت و نظم را نیز درخود پرورش دهند.
فصل سوم آسیبهای اخلاقی مسئولان که شامل اختلاف، چاپلوسی، حرص، دشمنی، زورگویی و فساد، قدرت‌طلبی و کم‌کاری می شود را بر می شمرد.
فصل سوم آسیبهای اخلاقی مسئولان که شامل اختلاف، چاپلوسی، حرص، دشمنی، زورگویی و فساد، قدرت‌طلبی و کم‌کاری می شود را بر می شمرد.


صفات و ویژگی هایی که در اخلاق و رفتار مدیران و مسئولان نظام اسلامی نقش بنیادی دارد و در سخنان امام بر آنها تأکید شده عبارتند از:
صفات و ویژگی هایی که در اخلاق و رفتار مدیران و مسئولان نظام اسلامی نقش بنیادی دارد و در سخنان امام بر آنها تأکید شده عبارتند از:
ایمان؛ ایمان به خدا و ارزش های اسلامی، یکی از نکات مهمی است که در سخنان امام بر آن تأکید شده است.
ایمان؛ ایمان به خدا و ارزش های اسلامی، یکی از نکات مهمی است که در سخنان امام بر آن تأکید شده است.
از نظر امام زمانی که ایمان با علم توأم شود، نتیجه  میدهد و به سود مردم و جامعه کار انجام می شود، زیرا در نظر ایشان اگر ایمان نباشد افراد گرفتار فساد و خلاف  میشوند.
از نظر امام زمانی که ایمان با علم توأم شود، نتیجه  میدهد و به سود مردم و جامعه کار انجام می شود، زیرا در نظر ایشان اگر ایمان نباشد افراد گرفتار فساد و خلاف  میشوند.
تقوا؛ از نظر امام، تقوا از مدارج کمال و مقامات نیست ولی مقدمه کمال است و بدون به دست آوردن مقام معنوی امکان ندارد. بی تقوایی مساوی است با نابود کردن کشور و چنانچه مسئولی بی تقوا باشد، به زیردستان وی نیز سرایت  میکند.
تقوا؛ از نظر امام، تقوا از مدارج کمال و مقامات نیست ولی مقدمه کمال است و بدون به دست آوردن مقام معنوی امکان ندارد. بی تقوایی مساوی است با نابود کردن کشور و چنانچه مسئولی بی تقوا باشد، به زیردستان وی نیز سرایت  میکند.
تزکیه و تهذیب نفس؛ ایشان برای جهاد با نفس مشارطه، مراقبه و محاسبه را لازم می شمارد. و تهذیب نفس و مبارزه با هواهای نفس را در رأس همه امور  میداند.
تزکیه و تهذیب نفس؛ ایشان برای جهاد با نفس مشارطه، مراقبه و محاسبه را لازم می شمارد. و تهذیب نفس و مبارزه با هواهای نفس را در رأس همه امور  میداند.
امام مسئولان را متوجه خطرهایی که از  بیتوجهی به تهذیب نفس پیدا می شود می کند و آنها را این گونه بر می شمرد: ایجاد مشکل برای مردم، اختلاف، طغیان، و در پایان هلاکت در دنیا و آخرت.
امام مسئولان را متوجه خطرهایی که از  بیتوجهی به تهذیب نفس پیدا می شود می کند و آنها را این گونه بر می شمرد: ایجاد مشکل برای مردم، اختلاف، طغیان، و در پایان هلاکت در دنیا و آخرت.
امانتداری؛ از  ویژگیهایی است که تمام مسئولان نظام اسلامی باید از آن برخوردار باشند. امام نظام اسلامی را امانتی بزرگ  میداند که باید در حفظ آن کوشید و آن را به  نسلهای آینده منتقل کرد.
امانتداری؛ از  ویژگیهایی است که تمام مسئولان نظام اسلامی باید از آن برخوردار باشند. امام نظام اسلامی را امانتی بزرگ  میداند که باید در حفظ آن کوشید و آن را به  نسلهای آینده منتقل کرد.
عدل گرایی؛ امام اجرای عدالت را در تمام سطوح جامعه لازم دانسته و بر توجه مسئولان به آن توصیه  میکند.
عدل گرایی؛ امام اجرای عدالت را در تمام سطوح جامعه لازم دانسته و بر توجه مسئولان به آن توصیه  میکند.
مسئولان نظام اسلامی باید به اخلاق نیک آراسته باشند و رفتار آنان حکایت از خُلق نیکوی آنها داشته باشد. -برخی  ویژگیهای اخلاقی ، مانند شجاعت و قاطعیت که امام خمینی خود به آن آراسته بودند، به طور مستقل طرح نشده است.- در اینجا به اهمیت و شاخص های برخی از شایستگی های اخلاقی فردی و اجتماعی از نگاه امام می پردازیم:
مسئولان نظام اسلامی باید به اخلاق نیک آراسته باشند و رفتار آنان حکایت از خُلق نیکوی آنها داشته باشد. -برخی  ویژگیهای اخلاقی ، مانند شجاعت و قاطعیت که امام خمینی خود به آن آراسته بودند، به طور مستقل طرح نشده است.- در اینجا به اهمیت و شاخص های برخی از شایستگی های اخلاقی فردی و اجتماعی از نگاه امام می پردازیم:
اخلاص: یعنی اعمال را خالصانه و برای رضای خدا انجام دادن. امام به مسئولان چنین توصیه می کنند: «شما اخلاص داشته باشید و برای خدا به بندگان خدا خدمت کنید و ثنا و اجر را از او طلب کنید، که او جزای شما را و اجر شما را عطا می فرماید.» امام در اهمیت اخلاص به ضربت علی)ع( در جنگ خندق اشاره  میکند که برابری می کند با عبادت جن و انس.
اخلاص: یعنی اعمال را خالصانه و برای رضای خدا انجام دادن. امام به مسئولان چنین توصیه می کنند: «شما اخلاص داشته باشید و برای خدا به بندگان خدا خدمت کنید و ثنا و اجر را از او طلب کنید، که او جزای شما را و اجر شما را عطا می فرماید.» امام در اهمیت اخلاص به ضربت علی)ع( در جنگ خندق اشاره  میکند که برابری می کند با عبادت جن و انس.
انضباط در مصرف بیت المال: امام خمینی برای تبیین مصرف درست بیت المال، در بسیاری از موارد به سیره امیرمؤمنان استناد  میکردند و از حضرت به عنوان الگو برای مسئولان نظام یاد  میکردند و بر این باور بودند که «اموال بیت المال یک درهم آن حساب دارد».
انضباط در مصرف بیت المال: امام خمینی برای تبیین مصرف درست بیت المال، در بسیاری از موارد به سیره امیرمؤمنان استناد  میکردند و از حضرت به عنوان الگو برای مسئولان نظام یاد  میکردند و بر این باور بودند که «اموال بیت المال یک درهم آن حساب دارد».
تواضع: امام خمینی چنین توصیه می نماید: «تو با تواضع دل مردم را فتح کن، دل که پیش تو آمد، آثار خود را ظاهر  میکند.
تواضع: امام خمینی چنین توصیه می نماید: «تو با تواضع دل مردم را فتح کن، دل که پیش تو آمد، آثار خود را ظاهر  میکند.
صبر و استقامت: امام می فرمودند: «راهی که مسئولان نظام اسلامی در پیش رو دارند خدمت به اسلام و مورد حمایت الهی است و چنانچه در این راه استقامت شود «تأییدات الهی» را به همراه دارد. اگر خدا را یاری کنید خدا هم شما را حمایت  میکند».
صبر و استقامت: امام می فرمودند: «راهی که مسئولان نظام اسلامی در پیش رو دارند خدمت به اسلام و مورد حمایت الهی است و چنانچه در این راه استقامت شود «تأییدات الهی» را به همراه دارد. اگر خدا را یاری کنید خدا هم شما را حمایت  میکند».
قانونگرایی: ایشان بارها از حکومت پیامبر و مؤمنان به عنوان بهترین حاکمان قانون مدار یاد  میکند که حضرت علی مانند یک مرد عادی در مجلس قاضی حاضر می شد.
 
قانونگرایی: ایشان بارها از حکومت پیامبر و مؤمنان به عنوان بهترین حاکمان قانون مدار یاد  میکند که حضرت علی مانند یک مرد عادی در مجلس قاضی حاضر می شد.
 
مشورت: امام خمینی خود در بسیاری از موارد با یاران خود مشورت می کردند و نظرات آنها را محترم  میشمردند. اما در مواردی نیز خود تصمیم نهایی را  میگرفتند.
مشورت: امام خمینی خود در بسیاری از موارد با یاران خود مشورت می کردند و نظرات آنها را محترم  میشمردند. اما در مواردی نیز خود تصمیم نهایی را  میگرفتند.
آسیب های اخلاقی مسئولان
آسیب های اخلاقی مسئولان
اختلاف: امام خمینی منشأ اختلاف را هوای نفس  میدانند و آن را ناشی از نفسانیات می شمارند و در این باره فرمودند: «طرح اختلاف از سوی هر کسی که باشد آن )زبان شیطان( است».
اختلاف: امام خمینی منشأ اختلاف را هوای نفس  میدانند و آن را ناشی از نفسانیات می شمارند و در این باره فرمودند: «طرح اختلاف از سوی هر کسی که باشد آن )زبان شیطان( است».
چاپلوسی:  حضرت امام فرمودند: افراد در دوران انقلاب خود را وفادار به اسلام و انقلاب معرفی می کردند، اما به مرور از انقلاب و اسلام جدا شده و داعیه های دیگری پیدا کردند، باید حال فعلی آنان ملاک داوری قرار گیرد.
چاپلوسی:  حضرت امام فرمودند: افراد در دوران انقلاب خود را وفادار به اسلام و انقلاب معرفی می کردند، اما به مرور از انقلاب و اسلام جدا شده و داعیه های دیگری پیدا کردند، باید حال فعلی آنان ملاک داوری قرار گیرد.
حرص: امام در توصیه به فرزند خود به این نکته اشاره  میکند:» ولی هیهات خصوصا از مثل من گرفتار به  دامهای ابلیس و نفس خبیث».
حرص: امام در توصیه به فرزند خود به این نکته اشاره  میکند:» ولی هیهات خصوصا از مثل من گرفتار به  دامهای ابلیس و نفس خبیث».
دشمنی: امام خًمینی نیروهای مسئول در کشور را دعوت به وحدت نموده و از دشمنی و مخاصمه باز می دارد و بارها بر این نکته تأکید  مینماید که دشمنی کار اهل جهنم است.
دشمنی: امام خًمینی نیروهای مسئول در کشور را دعوت به وحدت نموده و از دشمنی و مخاصمه باز می دارد و بارها بر این نکته تأکید  مینماید که دشمنی کار اهل جهنم است.
قدرتطلبی: امام قدرت طلبی را در هر جا که پیدا شود باعث شکست  میدانند.
 
قدرت‌طلبی: امام قدرت طلبی را در هر جا که پیدا شود باعث شکست  میدانند.
 
کم کاری: امام فرمودند: امروز دعوت به بی کاری و دعوت به اعتصاب خیانت به این کشور است و خیانت به جمهوری اسلامی.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص71-72</ref>
کم کاری: امام فرمودند: امروز دعوت به بی کاری و دعوت به اعتصاب خیانت به این کشور است و خیانت به جمهوری اسلامی.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص71-72</ref>