۱۰۶٬۳۳۱
ویرایش
النور الأبهر في الدفاع عن الشيخ الأکبر: تفاوت میان نسخه‌ها
النور الأبهر في الدفاع عن الشيخ الأکبر (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۰۱
، ۲۸ آوریل ۲۰۲۳جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن ع') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
===منابع کتاب=== | ===منابع کتاب=== | ||
برخی مهم‌ترین منابع و مصادری که مؤلف در تألیف مطالب و شرح‌حال‌ها از آن، بهره برده است، عبارتند از: «[[الوافي بالوفيات|الوافی بالوفیات]]» [[صفدی، خلیل بن ایبک|صلاح‌الدین خلیل بن ابیک صفدی]]، «[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفیات الأعيان و أنباء أبناء الزمان]]» [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، «[[فوات الوفيات و الذيل عليها|فوات الوفیات]]» [[ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر|ابن شاکر کتبی]]، «[[تنبيه الغبي بتبرئة ابن العربي]]» [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، «[[القول المبين في الرد عن الشيخ | برخی مهم‌ترین منابع و مصادری که مؤلف در تألیف مطالب و شرح‌حال‌ها از آن، بهره برده است، عبارتند از: «[[الوافي بالوفيات|الوافی بالوفیات]]» [[صفدی، خلیل بن ایبک|صلاح‌الدین خلیل بن ابیک صفدی]]، «[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفیات الأعيان و أنباء أبناء الزمان]]» [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، «[[فوات الوفيات و الذيل عليها|فوات الوفیات]]» [[ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر|ابن شاکر کتبی]]، «[[تنبيه الغبي بتبرئة ابن العربي]]» [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، «[[القول المبين في الرد عن الشيخ محييالدین]]» [[شعرانی، عبدالوهاب بن احمد|شعرانی]]، «[[الرد المتين في الرد علی منتقصي الشيخ محييالدین]]» [[نابلسی، عبدالغنی بن اسماعیل|عبدالغنی نابلسی]]، «[[تسفية الغبي في تنزية ابن العربي]]» حلبی، «[[العبر في خبر من غبر]]» [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]]، «[[عنوان الدراية فيمن عرف من العلماء في المائة السابعة ببجاية|عنوان الدراية]]» [[غبرینی، احمد بن احمد|غبرینی]]، «[[النجوم الزاهرة في ملوك مصر و القاهرة|النجوم الزاهرة في ملوک مصر و القاهرة]]» [[ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی|ابن تغری بردی]]، «[[مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان|مرآة الجنان و عبرة اليقظان]]» [[یافعی، عبدالله بن اسعد|یافعی]] و «[[لسان الميزان (7 جلد)|لسان الميزان]]» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=14&viewType=html مقدمه، ص14]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
رساله‌های کتاب، به ترتیب عبارتند از: | رساله‌های کتاب، به ترتیب عبارتند از: | ||
# «الدر الثمین في مناقب الشیخ | # «الدر الثمین في مناقب الشیخ محييالدین»: | ||
#:این رساله، نوشته [[ابوالحسن علی بن ابراهیم قاری بغدادی]]، از صوفیان قرن هشتم هجری می‌باشد که متأسفانه شرح‌حال چندانی از وی در منابع ذکر نشده است<ref>متن کتاب، ص19</ref>. مطالب این رساله، در دو باب، به شرح ذیل، سامان‌دهی شده است: | #:این رساله، نوشته [[ابوالحسن علی بن ابراهیم قاری بغدادی]]، از صوفیان قرن هشتم هجری می‌باشد که متأسفانه شرح‌حال چندانی از وی در منابع ذکر نشده است<ref>متن کتاب، ص19</ref>. مطالب این رساله، در دو باب، به شرح ذیل، سامان‌دهی شده است: | ||
##در باب اول، در ابتدا به بیان احوال و خصوصیات ظاهری و اخلاقی [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] پرداخته شده و اطلاعات مختصری شامل زمان و مکان ولادت، تحصیلات و سفرهایی که به منظور کسب علم داشته و نهایتاً وفات وی، در اختیار خواننده قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=23&viewType=html همان، ص23]</ref>. | ##در باب اول، در ابتدا به بیان احوال و خصوصیات ظاهری و اخلاقی [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] پرداخته شده و اطلاعات مختصری شامل زمان و مکان ولادت، تحصیلات و سفرهایی که به منظور کسب علم داشته و نهایتاً وفات وی، در اختیار خواننده قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=23&viewType=html همان، ص23]</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
##باب دوم، به اشاره به برخی از سخنان و معرفی برخی از آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، اختصاص یافته است. در ابتدای این باب، نویسنده پرداختن به تصنفات وی را به دلیل کثرت و فراوانی آنها، به دریایی تشبیه نموده است که ساحلی ندارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=56&viewType=html همان، ص56]</ref>. | ##باب دوم، به اشاره به برخی از سخنان و معرفی برخی از آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، اختصاص یافته است. در ابتدای این باب، نویسنده پرداختن به تصنفات وی را به دلیل کثرت و فراوانی آنها، به دریایی تشبیه نموده است که ساحلی ندارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=56&viewType=html همان، ص56]</ref>. | ||
#:برخی از کتبی که در این باب، از آنها نام برده شده است، عبارتند از: «الجمع و التفصیل في اسرار معاني‌التنزیل»، «الجذوة المقتبسة و الخطرة المختلسة»، «مفتاح السعادة في معرفة المدخل إلی الطریق الإرادة»، «المثلثات الواردة في القرآن»، «المسبعات الواردة في القرآن»، «الأجوبة علی المسائل المنصورية»، «مبايعة القطب بحضرة القرب»، «منهاج الارتقاء إلی افتضاض أبکار البقاء»، «کنه ما لا بد للمريد منه» و «المحکم في المواعظ والحکم وآداب رسول الله(ص)»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=57&viewType=html همان، ص57- 59]</ref>. | #:برخی از کتبی که در این باب، از آنها نام برده شده است، عبارتند از: «الجمع و التفصیل في اسرار معاني‌التنزیل»، «الجذوة المقتبسة و الخطرة المختلسة»، «مفتاح السعادة في معرفة المدخل إلی الطریق الإرادة»، «المثلثات الواردة في القرآن»، «المسبعات الواردة في القرآن»، «الأجوبة علی المسائل المنصورية»، «مبايعة القطب بحضرة القرب»، «منهاج الارتقاء إلی افتضاض أبکار البقاء»، «کنه ما لا بد للمريد منه» و «المحکم في المواعظ والحکم وآداب رسول الله(ص)»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=57&viewType=html همان، ص57- 59]</ref>. | ||
# «ترجمة الشیخ الأکبر سيدي | # «ترجمة الشیخ الأکبر سيدي محييالدین بن عربی»: | ||
#:این رساله، را [[کتانی، محمد بن جعفر|محمد بن جعفر بن ادریس کتانی حسنی فاسی]] نوشته است. وی در سال 1274ق/ 1857م، در فاس دیده به جهان گشود و در همانجا، در 16 رمضان 1345ق/ 1927م، دار فانی را وداع گفت. از جمله آثار وی، عبارتند از: «نظم المتناثر في الحديث المتواتر»، «الدعامة في أحکام العمامة»، «الرسالة المستطرفة»، «المولد النبوي»، «سلوة الأنفاس في تراجم علماء فاس وصلحائها»، «الأزهار العاطرة الأنفاس في سيرة السيد إدریس» و «النبذة اليسيرة النافعة في تراجم رجال الأسرة الکتانية»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=97&viewType=html همان، ص97- 98]</ref>. شیخ کتانی در این رساله، پس از ستودن [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] با الفاظی نظیر «شیخ الأکبر»، «الکبريت الأحمر»، «ذو المحاسن»، «العالم العادل»، «القدوة الکامل»، «إمام الواصلين»، «فخر الاولياء» و...<ref>همان، ص99</ref>، از برخی کرامات وی، به نقل از کتاب‌هایی همچون «القاموس»، «الطبقات» شعرانی، «ذیل تاریخ البغداد» محب‌الدین ابن نجار، «الإرشاد» یافعی و... پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=109&viewType=html همان، ص109- 113]</ref>. | #:این رساله، را [[کتانی، محمد بن جعفر|محمد بن جعفر بن ادریس کتانی حسنی فاسی]] نوشته است. وی در سال 1274ق/ 1857م، در فاس دیده به جهان گشود و در همانجا، در 16 رمضان 1345ق/ 1927م، دار فانی را وداع گفت. از جمله آثار وی، عبارتند از: «نظم المتناثر في الحديث المتواتر»، «الدعامة في أحکام العمامة»، «الرسالة المستطرفة»، «المولد النبوي»، «سلوة الأنفاس في تراجم علماء فاس وصلحائها»، «الأزهار العاطرة الأنفاس في سيرة السيد إدریس» و «النبذة اليسيرة النافعة في تراجم رجال الأسرة الکتانية»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=97&viewType=html همان، ص97- 98]</ref>. شیخ کتانی در این رساله، پس از ستودن [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] با الفاظی نظیر «شیخ الأکبر»، «الکبريت الأحمر»، «ذو المحاسن»، «العالم العادل»، «القدوة الکامل»، «إمام الواصلين»، «فخر الاولياء» و...<ref>همان، ص99</ref>، از برخی کرامات وی، به نقل از کتاب‌هایی همچون «القاموس»، «الطبقات» شعرانی، «ذیل تاریخ البغداد» محب‌الدین ابن نجار، «الإرشاد» یافعی و... پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=109&viewType=html همان، ص109- 113]</ref>. | ||
# «الفتح المبين في رد اعتراض المتعرض علی الشيخ محيي الدين»: | # «الفتح المبين في رد اعتراض المتعرض علی الشيخ محيي الدين»: | ||
#:این رساله، اثر [[عمر بن طه بن شهاب عطار دمشقی شافعی]] می‌باشد. وی در سال 1242ق، در دمشق دیده به جهان گشود و در سال 1307ق و به نقلی سال 1308ق، دار فانی را وداع گفت. از جمله آثار وی، عبارت است از: «أين الإسلام»، «تحقیق معنی الوجود»، «شرح فصوص الحکم»، «شرح إیساغوجي في المنطق»، «مجع الأنوار شرح الإظهار في النحو» و «کشف الأسرار لصلاة المختار»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=135&viewType=html همان، ص135]</ref>. این رساله در اصل به دو قسمت کلی تقسیم می‌شود که قسمت نخست آن، در رد کتاب «أباطيل الفصوص» سعد تفتازانی بوده<ref>همان، ص133</ref> و قسمت دوم، در رد ملاعلی قاری است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=199&viewType=html همان، ص199]</ref>. | #:این رساله، اثر [[عمر بن طه بن شهاب عطار دمشقی شافعی]] می‌باشد. وی در سال 1242ق، در دمشق دیده به جهان گشود و در سال 1307ق و به نقلی سال 1308ق، دار فانی را وداع گفت. از جمله آثار وی، عبارت است از: «أين الإسلام»، «تحقیق معنی الوجود»، «شرح فصوص الحکم»، «شرح إیساغوجي في المنطق»، «مجع الأنوار شرح الإظهار في النحو» و «کشف الأسرار لصلاة المختار»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=135&viewType=html همان، ص135]</ref>. این رساله در اصل به دو قسمت کلی تقسیم می‌شود که قسمت نخست آن، در رد کتاب «أباطيل الفصوص» سعد تفتازانی بوده<ref>همان، ص133</ref> و قسمت دوم، در رد ملاعلی قاری است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=199&viewType=html همان، ص199]</ref>. | ||
# «مناقب الشيخ | # «مناقب الشيخ محييالدین»: | ||
#:این رساله، از نوشته‌های [[مناوی، محمد عبدالرئوف|عبدالرؤف مناوی]] شافعی است. وی در سال 952ق به دنیا آمد و در 23 صفر 1031، به دیار باقی شتافت. از وی، آثار فراوانی ذکر شده است که از جمله آنها، می‌توان از «فيض القدير شرح الجامع الصغير»، «فتح الرؤف القدير شرح الجامع الصغير»، «التيسير شرح الجامع الصغير»، «شرح الشمائل الترمذية»، «شرح الباب الأول من کتاب الشفا لعياض»، «اليواقيت والدرر شرح نخبة ابن حجر»، «کنوز الحقايق في حديث خير الخلائق»، «المجموع الفائق من حديث خير الخلائق» و «الجامع الأزهر في حدیث النبي الأنور» نام برد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=265&viewType=html همان، ص265- 266]</ref>. در این رساله نیز ابتدا به شرح‌حال ابن عربی پرداخته شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=271&viewType=html همان، ص271]</ref> و سپس، به نحوه تعامل و برخورد سایرین با او، اشاره شده است: برخی او را دروغگوی زندیق خوانده‌اند، برخی او را واسطه عقد اولیا و رئیس اصفیا نامیده‌اند و برخی نیز از اظهارنظر درباره او، خودداری کرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=272&viewType=html همان، ص272]</ref>. در ادامه رساله، به بیان اقوال و حکم منسوب به ابن عربی، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=279&viewType=html همان، ص279- 301]</ref>. | #:این رساله، از نوشته‌های [[مناوی، محمد عبدالرئوف|عبدالرؤف مناوی]] شافعی است. وی در سال 952ق به دنیا آمد و در 23 صفر 1031، به دیار باقی شتافت. از وی، آثار فراوانی ذکر شده است که از جمله آنها، می‌توان از «فيض القدير شرح الجامع الصغير»، «فتح الرؤف القدير شرح الجامع الصغير»، «التيسير شرح الجامع الصغير»، «شرح الشمائل الترمذية»، «شرح الباب الأول من کتاب الشفا لعياض»، «اليواقيت والدرر شرح نخبة ابن حجر»، «کنوز الحقايق في حديث خير الخلائق»، «المجموع الفائق من حديث خير الخلائق» و «الجامع الأزهر في حدیث النبي الأنور» نام برد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=265&viewType=html همان، ص265- 266]</ref>. در این رساله نیز ابتدا به شرح‌حال ابن عربی پرداخته شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=271&viewType=html همان، ص271]</ref> و سپس، به نحوه تعامل و برخورد سایرین با او، اشاره شده است: برخی او را دروغگوی زندیق خوانده‌اند، برخی او را واسطه عقد اولیا و رئیس اصفیا نامیده‌اند و برخی نیز از اظهارنظر درباره او، خودداری کرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=272&viewType=html همان، ص272]</ref>. در ادامه رساله، به بیان اقوال و حکم منسوب به ابن عربی، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=279&viewType=html همان، ص279- 301]</ref>. | ||
# «الإنتصار للشیخ الأکبر محيي الدين ابن عربي»: | # «الإنتصار للشیخ الأکبر محيي الدين ابن عربي»: | ||
#:این رساله نوشته [[خضري، يوسف بن عبدالجليل|یوسف بن ملا عبدالجلیل خضری کردی موصلی]] است. وی واعظ حنفی اهل موصل معرفی شده که در سال 1241ق، وفات یافته و کتب زیر، از آثار او شناخته شده است: «الانتصار للأولیاء الأخیار»، «کشف الأسرار وذخائر الأبرار» و «الاستشفا بأحادیث المصطفی»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=305&viewType=html همان، ص305]</ref>. در این رساله کوتاه، به نقل از علما و بزرگانی همچون مجدالدین فیروزآبادی صاحب «القاموس»، عبدالغفار قوصی صاحب کتاب «الوحید»، سراج‌الدین مخزومی، قطب‌الدین حموی، کمال‌الدین زملکانی، صلاح‌الدین صفدی، ابوعبدالله ذهبی، مؤیدالدین جندی، شهاب‌الدین سهروردی، شیخ کمال‌الدین کاشانی، فخرالدین رازی، امام یافعی، شیخ محمد مغربی، جلال‌الدین سیوطی، شیخ عزالدین بن عبدالسلام و...، به ذکر فضایل و کرامات [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=307&viewType=html همان، ص307- 319]</ref>. | #:این رساله نوشته [[خضري، يوسف بن عبدالجليل|یوسف بن ملا عبدالجلیل خضری کردی موصلی]] است. وی واعظ حنفی اهل موصل معرفی شده که در سال 1241ق، وفات یافته و کتب زیر، از آثار او شناخته شده است: «الانتصار للأولیاء الأخیار»، «کشف الأسرار وذخائر الأبرار» و «الاستشفا بأحادیث المصطفی»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=305&viewType=html همان، ص305]</ref>. در این رساله کوتاه، به نقل از علما و بزرگانی همچون مجدالدین فیروزآبادی صاحب «القاموس»، عبدالغفار قوصی صاحب کتاب «الوحید»، سراج‌الدین مخزومی، قطب‌الدین حموی، کمال‌الدین زملکانی، صلاح‌الدین صفدی، ابوعبدالله ذهبی، مؤیدالدین جندی، شهاب‌الدین سهروردی، شیخ کمال‌الدین کاشانی، فخرالدین رازی، امام یافعی، شیخ محمد مغربی، جلال‌الدین سیوطی، شیخ عزالدین بن عبدالسلام و...، به ذکر فضایل و کرامات [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=307&viewType=html همان، ص307- 319]</ref>. | ||
# «الاعتباط بمعالجة ابن الخياط (رد المعترضین علی الشيخ | # «الاعتباط بمعالجة ابن الخياط (رد المعترضین علی الشيخ محييالدین)»: | ||
#:این رساله را [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|مجدالدین فیروزآبادی]] (متوفی 817ق) نوشته است. آثار فراوانی از آن او دانسته شده است که از جمله آنها عبارتند از: «القاموس المحیط»، «المغانم المطابة في معالم طابة»، «الإشارة إلی مذهب أهل الحق»، «سفر السعادة»، «الاحادیث الضعیفة»، «أحاسن اللطائف في محاسن الطائف»، «الإسعاد بالأصفاد إلی درجة الإجتهاد»، «الأسماء السراج»، «أسماء الغادة في أسماء العادة» و «اسماء النکاح»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=323&viewType=html همان، ص323- 324]</ref>. این رساله، پس از پرسش برخی از طلابی که درباره شخصیت [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] از نویسنده سوالاتی پرسیده‌اند، نوشته شده است<ref>همان، ص331</ref>. متن کامل این سوال و پاسخ آن، در انتهای رساله آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=375&viewType=html همان، ص375]</ref>. | #:این رساله را [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|مجدالدین فیروزآبادی]] (متوفی 817ق) نوشته است. آثار فراوانی از آن او دانسته شده است که از جمله آنها عبارتند از: «القاموس المحیط»، «المغانم المطابة في معالم طابة»، «الإشارة إلی مذهب أهل الحق»، «سفر السعادة»، «الاحادیث الضعیفة»، «أحاسن اللطائف في محاسن الطائف»، «الإسعاد بالأصفاد إلی درجة الإجتهاد»، «الأسماء السراج»، «أسماء الغادة في أسماء العادة» و «اسماء النکاح»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=323&viewType=html همان، ص323- 324]</ref>. این رساله، پس از پرسش برخی از طلابی که درباره شخصیت [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] از نویسنده سوالاتی پرسیده‌اند، نوشته شده است<ref>همان، ص331</ref>. متن کامل این سوال و پاسخ آن، در انتهای رساله آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11044?pageNumber=375&viewType=html همان، ص375]</ref>. | ||
# «السر المختبي في ضريح ابن عربي»: | # «السر المختبي في ضريح ابن عربي»: | ||