۱٬۱۲۴
ویرایش
بحیره (در حکایت‌نویسی و عجایب‌نگاری): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR92861J1.jpg | عنوان = بحیره (در حکایت‌نویسی و عجایب‌نگاری) | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = فزونی استرآبادی، میر محمدهاشم بیگ (نويسنده) موسوی، مرتضی (مقدمه نويس) موسوی، مرتضی ( مصحح) مساح، رضوا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==قصد تألیف== | ==قصد تألیف== | ||
در دیباچه بحیره، سبب تألیف، چنین آمده است که مؤلف، مى‌خواسته حالات گذشتگان را «از آدم تا خاتم و از خاتم تا این دم»، به رشته نگارش کشد، اما ازآنجاکه مورخان و فضلاى عرب و عجم، نیکوتر از یکدیگر، بدان پرداخته‌اند، تنها به این بسنده کرده که آنچه از قلم ایشان افتاده را گرد آورد. | در دیباچه بحیره، سبب تألیف، چنین آمده است که مؤلف، مى‌خواسته حالات گذشتگان را «از آدم تا خاتم و از خاتم تا این دم»، به رشته نگارش کشد، اما ازآنجاکه مورخان و فضلاى عرب و عجم، نیکوتر از یکدیگر، بدان پرداخته‌اند، تنها به این بسنده کرده که آنچه از قلم ایشان افتاده را گرد آورد. | ||
=تاريخ نگارش= | |||
نویسنده، آگاهى درستى از زمان آغاز و پايان تأليف کتاب به دست نداده، اما نشانه‌هايى در اين اثر، به جا نهاده كه مى‌توانيم تاريخ نگارش آن را كمابيش، برآورد كنيم. متقدم‌ترين تاريخى كه در اين‌باره در بحيره ديده مى‌شود،پنجشنبه دوم صفر 1020 است كه وی در حين تحرير كتاب، ماجراى مرگ عجيب ملا على احمد حكاك را در يكى از مجالس شبانۀ جهانگير پادشاه شنيده است(باب 24،حكايت 59). اين تاريخ، حتما زمان آغاز تأليف بحيره نيست، اما برابر با ايامى است كه فزونى در«سفر پرخطر هند»به‌سر مى‌برده و به گمان او از روزگارى پيش‌تر از اين و حتى شايد قبل از آغاز«سفر پرخطر هند»، در انديشۀ فراهم آوردن مجموعه‌اى از خوانده‌ها، شنيده‌ها و ديده‌هاى خويش بوده است. | |||
==ترتیب تحریر== | ==ترتیب تحریر== | ||
نباید چنان پنداریم که مؤلف، نگارش کتاب را در تاریخى خاص با دیباچه آغاز کرده، در یک توالى زمانى | نباید چنان پنداریم که مؤلف، نگارش کتاب را در تاریخى خاص با دیباچه آغاز کرده، در یک توالى زمانى مشخص، باب‌ها و فصل‌ها را به‌ترتیب، در پى یکدیگر نوشته و در وقتى معلوم، آن را با خاتمه، به پایان برده است؛ بلکه در این اثر، اشارات فراوانى مى‌توان یافت که نشان مى‌دهد نویسنده، ابواب و فصول کتاب را به‌تدریج، سامان مى‌داده، حکایات را اندک‌اندک در ذیل آن‌ها گرد مى‌آورده و در زمان‌هاى مختلف با افزودن یا شاید کاستن حکایاتى به تنظیم و تبویب متن خویش، مشغول بوده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۲: | ||
دسته سوم، حکایاتى‌اند که بر پایه گفته‌هاى ثقات نقل شده‌اند و در واقع از شنیده‌هاى مؤلف است. | دسته سوم، حکایاتى‌اند که بر پایه گفته‌هاى ثقات نقل شده‌اند و در واقع از شنیده‌هاى مؤلف است. | ||
دسته آخر، نیز برآمده از مشاهدات خود نویسنده است. | دسته آخر، نیز برآمده از مشاهدات خود نویسنده است. | ||
دو دستۀ اخير، عموما مربوط به امور عجيبه و غريبه و محلّ شنيده شدن و رؤيت آن‌ها، بيشتر سرزمين هند است. شمار اين سنخ حكايات نسبت به دو دستۀ نخست، بسيار كمتر است؛ با اين حال، به‌سبب بكر بودن و تازگى، از ديگر بخشهاى كتاب، ارزشمندترند. | |||
==ویژگى‌هاى سبکى== | ==ویژگى‌هاى سبکى== | ||