رسالة في تاثير الزمان و المكان علی استنباط الأحكام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '(صلى الله عليه و آله)' به '(ص)'
جز (جایگزینی متن - '(صلى الله عليه و آله)' به '(ص)')
خط ۶۵: خط ۶۵:
1- از مراتب توحيد، توحيد در قانون گذارى و تشريع است به طورى كه معتقد شويم قانون گذار و تشريع كننده‌اى غير از خداى سبحان نيست. در سوره‌ى يوسف آيه‌ى 40 مى‌فرمايد: '''إن الحكم إلا لله أمَرَ ألا تعبدوا إلا إياه ذلك الدين القيم و لكن أكثر الناس لا يعلمون'''، مراد از حكم، حكم تشريعى مى‌باشد كه به قرينه‌ى«أمر ألا تعبدوا إلا إياه»، فهميده مى‌شود.
1- از مراتب توحيد، توحيد در قانون گذارى و تشريع است به طورى كه معتقد شويم قانون گذار و تشريع كننده‌اى غير از خداى سبحان نيست. در سوره‌ى يوسف آيه‌ى 40 مى‌فرمايد: '''إن الحكم إلا لله أمَرَ ألا تعبدوا إلا إياه ذلك الدين القيم و لكن أكثر الناس لا يعلمون'''، مراد از حكم، حكم تشريعى مى‌باشد كه به قرينه‌ى«أمر ألا تعبدوا إلا إياه»، فهميده مى‌شود.


2- اينكه پيامبر(صلى الله عليه و آله)، خاتم پيامبران بوده و كتابش خاتم كتب و شريعتش خاتم شرايع است، پس حلالش حلال است تا روز قيامت و حرامش حرام است تا روز قيامت.
2- اينكه پيامبر(ص)، خاتم پيامبران بوده و كتابش خاتم كتب و شريعتش خاتم شرايع است، پس حلالش حلال است تا روز قيامت و حرامش حرام است تا روز قيامت.


اين مطلب، در روايت زراره نيز قابل ملاحظه است كه مى‌گويد: پرسيدم از امام صادق(عليه السلام) در باره‌ى حلال و حرام، حضرت، در جواب فرمود: «حلال محمّد حلال أبداً إلى يوم القيامة لا يكون غيره و لا يجيء غيره و حرامه حرام أبدا إلى يوم القيامة لا يكون غيره و لا يجيء غيره».
اين مطلب، در روايت زراره نيز قابل ملاحظه است كه مى‌گويد: پرسيدم از امام صادق(عليه السلام) در باره‌ى حلال و حرام، حضرت، در جواب فرمود: «حلال محمّد حلال أبداً إلى يوم القيامة لا يكون غيره و لا يجيء غيره و حرامه حرام أبدا إلى يوم القيامة لا يكون غيره و لا يجيء غيره».
خط ۸۱: خط ۸۱:
ايشان در ادامه ضمن بيان فروعاتى راجع به استطاعت، اجناس مثلى و قيمى، مكيل و موزن و... مسئله را روشن‌تر مى‌سازد.
ايشان در ادامه ضمن بيان فروعاتى راجع به استطاعت، اجناس مثلى و قيمى، مكيل و موزن و... مسئله را روشن‌تر مى‌سازد.


تأثير زمان و مكان در ملاكات احكام، بخش ديگر بحث است كه مى‌فرمايد: شكى نيست كه احكام شرعى تابع مصالح و مفاسد مى‌باشند كه البته اين ملاكات گاهى مجهول و گاهى با اعلام شارع روشن مى‌باشد كه قسم اول، از محل بحث خارج بوده و در قسم دوم حكم داير مدار مناط و ملاك است؛ در اين صورت اگر مناط باقى باشد، حكم ثابت بوده و اگر مناط تغيير كند بر حسب ظروف و ملابسات، حكم نيز به طور قطع تغيير خواهد كرد؛ براى مثال تا به امروز در مورد خريد و فروش خون، به حرمت قائل بوديم ولى امروزه در صورتى كه حيات يك انسان بستگى به خريد خون داشته باشد، ناگزير حكم فرق كرده و به گونه‌ى ديگرى برخورد خواهد شد يا در مورد قطع اعضا مناهى شديدى وارد شده بود؛ براى مثال در حديثى از پيامبر(صلى الله عليه و آله) آمده كه از اين كار برحذر باشيد حتى در مورد سگ هار، امّا امروزه قطع عضو شخصى كه دچار مرگ مغزى شده و ديگر اميدى به ادامه‌ى حياتش نيست و پيوند آن در يك بيمار ديگر كه باعث حيات دوباره‌اش مى‌شود، مسلماً از امور مباحه خواهد بود.
تأثير زمان و مكان در ملاكات احكام، بخش ديگر بحث است كه مى‌فرمايد: شكى نيست كه احكام شرعى تابع مصالح و مفاسد مى‌باشند كه البته اين ملاكات گاهى مجهول و گاهى با اعلام شارع روشن مى‌باشد كه قسم اول، از محل بحث خارج بوده و در قسم دوم حكم داير مدار مناط و ملاك است؛ در اين صورت اگر مناط باقى باشد، حكم ثابت بوده و اگر مناط تغيير كند بر حسب ظروف و ملابسات، حكم نيز به طور قطع تغيير خواهد كرد؛ براى مثال تا به امروز در مورد خريد و فروش خون، به حرمت قائل بوديم ولى امروزه در صورتى كه حيات يك انسان بستگى به خريد خون داشته باشد، ناگزير حكم فرق كرده و به گونه‌ى ديگرى برخورد خواهد شد يا در مورد قطع اعضا مناهى شديدى وارد شده بود؛ براى مثال در حديثى از پيامبر(ص) آمده كه از اين كار برحذر باشيد حتى در مورد سگ هار، امّا امروزه قطع عضو شخصى كه دچار مرگ مغزى شده و ديگر اميدى به ادامه‌ى حياتش نيست و پيوند آن در يك بيمار ديگر كه باعث حيات دوباره‌اش مى‌شود، مسلماً از امور مباحه خواهد بود.


سومين تأثير متصور براى زمان و مكان، تأثير آنها در كيفيت تنفيذ حكم است كه مؤلف با ذكر مثال‌هايى در مورد حلال بودن انفال بر شيعيان، تقسيم غنايم جنگى ميان رزمندگان و... مسئله را روشن ساخته است؛ براى مثال طبق عادت، فقها فتوا مى‌داده‌اند كه قربانى و رمى جمرات بايد در منى انجام بگيرد ولى با به وجود آمدن حرج شديد در منى براى حجاج، به هنگام انجام اين اعمال، مجتهد در فتواى خود تجديد نظر كرده و راه حل ديگرى را براى مسئله برمى‌گزيند.
سومين تأثير متصور براى زمان و مكان، تأثير آنها در كيفيت تنفيذ حكم است كه مؤلف با ذكر مثال‌هايى در مورد حلال بودن انفال بر شيعيان، تقسيم غنايم جنگى ميان رزمندگان و... مسئله را روشن ساخته است؛ براى مثال طبق عادت، فقها فتوا مى‌داده‌اند كه قربانى و رمى جمرات بايد در منى انجام بگيرد ولى با به وجود آمدن حرج شديد در منى براى حجاج، به هنگام انجام اين اعمال، مجتهد در فتواى خود تجديد نظر كرده و راه حل ديگرى را براى مسئله برمى‌گزيند.
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۶۱٬۱۸۹

ویرایش