تمهیدی بر تصحیح متن: تفاوت میان نسخه‌ها

''' تمهیدی بر تصحیح متن''' با عنوان فرعی مدخلی بر تصحیح مثنوی معنوی نوشته‌ی استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] است که در سال 1399 به انتشار رسیده است. این کتاب ظاهراً پیش از تصحیح استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] بر مثنوی او نوشته شده، زیرا عنوان «تمهیدی بر تصحیح متن» و نیز با توجّه به عنوان ثانویه «مدخلی بر مثنوی معنوی» نشان از آن دارد باید یا به همراه [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]] منتشر می‌شد و یا قبل از او، منتها بعد از انتشار [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]] به چاپ رسیده است. به هر حال نکاتی که در این کتاب وجود دارد برای فهم بهتر تصحیح و هم فهم بهتر مثنوی لازم است.

[[مثنوی معنوی]] تا کنون به طور مکرّر چاپ و منتشر شده است و ده ها چاپ از آن وجود دارد ولی آنچه که مربوط به تصحیح مثنوی است چندان زیاد نیست و در زمان ما نیز تعداد تصحیح مثنوی واقعاً کم است. بعد از پروفسور [[نیکلسون، رینولد الین|نیکلسون]] تصحیح استاد [[استعلامی، محمد|محمّد استعلامی]] تصحیح استاد [[سروش، عبدالکریم|عبدالکریم سروش]] تصحیح استاد [[موحد، محمدعلی|محمدعلی موحد]] که اخیراً به انتشار رسیده است مطرح و شناخته است و نیز  [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]] تصحیح استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]].  

== گزارش محتوا==

در مقدّمه با نقاط مثبت تصحیح نویسنده آشنا می‌شویم، [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]] از ویژگیهایی برخوردار است که در این مقدّمه به برخی از آنها اشاره شده است و اینها بخشی از مواردی است که در نظر نویسنده باید در تصحیح متون و خاصّه [[مثنوی]] مورد توجّه مصحّحان قرار بگیرد. به هر حال آنچه که در [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]] دیده می‌شود با در نظر داشتن این مقدّمه چنین است:  

این تنها دو بیت از آغاز [[مثنوی]] است که چهار مسئله دارد که باید با دیگر ابیات [[مثنوی]] تطبیق شود که کدام درست است. و تذکار عمده‌ی نویسنده این است که باید با تحقیق و به درستی معلوم شود که کدام متن صحیح و قابل استناد است. مثلاً در صفحه‌ی 33 کتاب نظر دکتر [[عبدالکریم سروش]] را از مقدّمه‌ی مثنوی تصحیحیِ او می‌آورد و بعد آن را نقد می‌کند و پاسخهایی چند به خطابودن سخن او می‌دهد که به نظر هم درست می‌آید.

# آیا با ادبیات و متن فارسی و عربی آشناست؟  

# آیا شعر و عروض و قافیه را می‌شناسد؟  

فصل بعد توجّه به إعراب کلمات است که نویسنده در متن تصحیحیِ خود [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی) به آن توجّه زیادی کرده است. إعراب کلمات هم باعث خوانش صحیح و هم فهم درست از واژه و متن می‌شود، گرچه با اشاره‌ی نویسنده برخی الفاظ با إعراب گوناگون تغییر معنا نمی‌دهند ولی این در همه‌ی واژگان وجود ندارد و لذا باید إعراب درست و مناسب را برای لفظ مورد نظر قرار داد. لفط سخن در سه خوانش: سُخَن، سُخُن و سَخُن هیچ منعی ندارد، بسته به قوافی دارد، همین گونه است واژه‌ی کهن که به سه شکل می‌تواند خوانده شود بی اینکه اختلاف معنایی ایجاد کند ولی کلمات بسیار زیادی است که إعراب متفاوت معنای متفاوت را به همراه می‌آورد که نویسنده به 77 مورد اشاره کرده که قهراً صدهابار در طول مثنوی مورد استفاده بوده است که اگر إعراب درست نداشته باشد و یا آنگونه که صحیح است خوانده نشود فهمی‌کاملاً غلط برای خواننده حاصل می‌گردد. برای نمونه: جَست و جُست. یا: رَست و رُست. مورد سوّم: نَبی و نُبی. مورد دیگر صَدا و صِدا. دیگر اَنعام و اِنعام و دیگر مواردی که با شواهد متعدّد و با معانیِ خاص خود مورد اشاره‌ی مؤلّف واقع شده است.

# کاین – کین = که این – دشمنی و عداوت

# کُاو – کو = که او - کجاست

# کآن – کان = که آن – معدن که در فعل ناقص عربی نیز معنایی دیگر دارد.