۱۰۶٬۲۸۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه های' به 'ههای') |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب بایزید پیر بسطام در یک جلد و در 400 صفحه نوشته شده است، که به شرح زندگی، آراء و | کتاب بایزید پیر بسطام در یک جلد و در 400 صفحه نوشته شده است، که به شرح زندگی، آراء و اندیشههای عرفاانی، و سیر و سلوک و مراتب صوفیانهی این عارف بزرگ پرداخته است. در این پژوهش تقریباً هر چه که مربوط به این عارف نامیبوده ثبت و درج شده است و چیزی از افکار و اندیشه ها، ریاضات و سلوک عرفانی و زندگیِ سالکانهی او به جا نمانده است و خواننده با تمام کردن این کتاب میتواند مدّعی باشد که آنچه که مربوط به او بوده را خوانده است ولی این بدان معنا نیست که تمام زندگی او نیز به همین سهولت قابل درک و فهم است که یقیناً فهم آن بسیار دشوار است. | ||
کتاب بایزید پیر بسطام غیر از مقدّمه که بسیار مختصر و کوتاه است عناوین متعدّدی دارد که هیچ شماره ای آن را همراهی نمیکند، با این حال عناوین کلّی، بدون زیرشاختهها در فهرست مطالب در ابتدای کتاب بدین شرح آمده است: بسطام. عرفان و تصوّف. بایزید بسطامی. تولّد، مرگ و سنین عمر. سواد و تحصیل. حفظ قرآن، نبوّت و زمان. ریاضات. ازدواج و تجرّد. اخلاق. نماز، ذکر و اسم اعظم. عبادت و زهد. توکّل و جهد. عضق و محبّت، صحو و سکر. فنا و بقا. جمع و تفرقه. ایمان. ابلیس. دعا و مناجات. خواب و رؤیا. توحید و ارتباط با خدا. تدبیر و تسلیم. تأثیرپذیری. شریعت و طریقت. سیر و سلوک، سفر و سکون. پیر و استاد. شطحیات. سخن سنجی و بدیهه گویی. ولی الله. بلای شهرت. کسب و کار. کشف و کرامت. معاصران. بسطامیه، طیفوریه. منابع شناخت بایزید. در انتهای کتاب هم دو بخش کتابنامه و نمایه را میتوان دید. | کتاب بایزید پیر بسطام غیر از مقدّمه که بسیار مختصر و کوتاه است عناوین متعدّدی دارد که هیچ شماره ای آن را همراهی نمیکند، با این حال عناوین کلّی، بدون زیرشاختهها در فهرست مطالب در ابتدای کتاب بدین شرح آمده است: بسطام. عرفان و تصوّف. بایزید بسطامی. تولّد، مرگ و سنین عمر. سواد و تحصیل. حفظ قرآن، نبوّت و زمان. ریاضات. ازدواج و تجرّد. اخلاق. نماز، ذکر و اسم اعظم. عبادت و زهد. توکّل و جهد. عضق و محبّت، صحو و سکر. فنا و بقا. جمع و تفرقه. ایمان. ابلیس. دعا و مناجات. خواب و رؤیا. توحید و ارتباط با خدا. تدبیر و تسلیم. تأثیرپذیری. شریعت و طریقت. سیر و سلوک، سفر و سکون. پیر و استاد. شطحیات. سخن سنجی و بدیهه گویی. ولی الله. بلای شهرت. کسب و کار. کشف و کرامت. معاصران. بسطامیه، طیفوریه. منابع شناخت بایزید. در انتهای کتاب هم دو بخش کتابنامه و نمایه را میتوان دید. | ||
نویسندهی کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در همین مقدّمهی کوتاه بیان میکند پیش از این کتاب چندین اثر دیگر با محوریّت بایزید را نوشته و منتشر کرده است و این یکی هم به طور مستقل به تقاضای نشر جدید صورت پذیرفته است. وی مینویسد: چنانکه اشارت دادیم پیش از این هم چندین کتاب از این قلم در بارهی زندگی و | نویسندهی کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در همین مقدّمهی کوتاه بیان میکند پیش از این کتاب چندین اثر دیگر با محوریّت بایزید را نوشته و منتشر کرده است و این یکی هم به طور مستقل به تقاضای نشر جدید صورت پذیرفته است. وی مینویسد: چنانکه اشارت دادیم پیش از این هم چندین کتاب از این قلم در بارهی زندگی و اندیشههای عرفانی بایزید نوشته شده که تقریباپض نایاب شده و استقبال بسیار خوبی از آنها به عمل آمده است. کتابهای [[آتش نهفته (شرح زندگانی، اندیشه و سلوک بایزید بسطامی)]]، [[بایزید بسطامی|بایزید بسطامی]] و [[بایزید بسطامیسیّاح بحر تجرید]] سه عنوانی است که طی یک دههی گذشته از این راقم به چاپ رسیده و بایزید پیر بسطام چهارمین کتاب در این زمینه است که نوشته شده و به اهل آن ارائه میگردد<ref>مقدمه، ص 10</ref>. | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
کتاب بایزید پیر بسطام، اثری نقدی ـ تحلیلی است که به شرح و تفسیر زندگی، سلوک و آراء عرفانی یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام را گزارش و بررسی میکند. مسلّماً در جایی که متنی متقن و اثری صائب در خصوص اینگونه افراد وجود نداشته باشد تدوین و تحلیل آنچه که هست بسیار دشوار خواهد بود. در تاریخ دوازه قرنی که از وجود این عارف میگذرد جز پاره ای اطلاعات پراکنده و نامشخّص چیزی از وی در دست نبوده است همین مسئله کار پژوهش را بسیار دشوار و البتّه در صورت صحّت بسیار ارجمند میسازد. با تحقیقاتی که [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در خصوص بایزید ارائه داده است هر چه که باشد برای اهل تحقیق و مشتاقان عرفان بسیار غنیمت و ارزنده است زیرا با گذشت بیش از بیست سال از انتشار این اثر هنوز هم کاری برجسته تر و بهتر صورت نگرفته است، گر چه پیش از آن نیز کاری که ارزش علمیداشته باشد در تاریخ تصوّف دیده نشده است و این اثر همچنان از بابت پژوهش و از بابت بکر بودن در حالت نخستین و بهترین در نظر گرفته میشود. | کتاب بایزید پیر بسطام، اثری نقدی ـ تحلیلی است که به شرح و تفسیر زندگی، سلوک و آراء عرفانی یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام را گزارش و بررسی میکند. مسلّماً در جایی که متنی متقن و اثری صائب در خصوص اینگونه افراد وجود نداشته باشد تدوین و تحلیل آنچه که هست بسیار دشوار خواهد بود. در تاریخ دوازه قرنی که از وجود این عارف میگذرد جز پاره ای اطلاعات پراکنده و نامشخّص چیزی از وی در دست نبوده است همین مسئله کار پژوهش را بسیار دشوار و البتّه در صورت صحّت بسیار ارجمند میسازد. با تحقیقاتی که [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در خصوص بایزید ارائه داده است هر چه که باشد برای اهل تحقیق و مشتاقان عرفان بسیار غنیمت و ارزنده است زیرا با گذشت بیش از بیست سال از انتشار این اثر هنوز هم کاری برجسته تر و بهتر صورت نگرفته است، گر چه پیش از آن نیز کاری که ارزش علمیداشته باشد در تاریخ تصوّف دیده نشده است و این اثر همچنان از بابت پژوهش و از بابت بکر بودن در حالت نخستین و بهترین در نظر گرفته میشود. | ||
نویسنده در بخش نخست که از شهر یا منطقهی بسطام سخن میگوید معرّفی و توصیفی جامع از این محل را در متن خود وارد کرده است. ضرورت این بحث از آنجاست که هر عارفی از محیط خود خواهی نخواهی متأثّر است، بایزید هم در مثالهایی که در خلال سخنانش مورد استفاده قرار میدهد نشان از این اثرپذیری است، زیرا از باغها، میوهها، حیوانان و امور دیگری که خود با آنها مواجه بوده است سخن میگوید. در توصیف شهر نیز از منابع قدیم و میانی و جدید استفاده کرده است. [[معجم البلدان]] [[یاقوت حموی]]، [[جغرافیای سرزمینهای خلافت شرقی]]، [[مطلع الشمس]] و نیز از برخی | نویسنده در بخش نخست که از شهر یا منطقهی بسطام سخن میگوید معرّفی و توصیفی جامع از این محل را در متن خود وارد کرده است. ضرورت این بحث از آنجاست که هر عارفی از محیط خود خواهی نخواهی متأثّر است، بایزید هم در مثالهایی که در خلال سخنانش مورد استفاده قرار میدهد نشان از این اثرپذیری است، زیرا از باغها، میوهها، حیوانان و امور دیگری که خود با آنها مواجه بوده است سخن میگوید. در توصیف شهر نیز از منابع قدیم و میانی و جدید استفاده کرده است. [[معجم البلدان]] [[یاقوت حموی]]، [[جغرافیای سرزمینهای خلافت شرقی]]، [[مطلع الشمس]] و نیز از برخی سفرنامههای مستشرقین نیز بهره برده است به مانند [[سفرنامهی کلاویخو]]، [[سفرنامهی ملگونف]]، [[سفرنامهی خراسان و سیستان]] و غیره. | ||
در بخش عرفان و تصوّف غیر از تعریف لغوی و صوری صوفی و تصوّف، تعاریفی را از زبان عارفان نامی قدیم آورده که در خلال آن تعاریف چند تعریف و سخن هم از بایزید وجود دارد که از اهمّیّت خاصی برخوردار است. در همین بخش به دو نوع تعریف اشاره شده است، یکی تعاریف مستقیم که در این فصل به 30 تعریف از عارفان بزرگ توجّه کرده است که میتوان گفت در مجموع همه چیز را در تصوّف در بر میگیرد، در عین حال در فصل دیگر تعاریف را از دریچهی پاسخ به پرسشها مورد نظر قرار داده است که در این فصل نیز به 30 مورد دیگر توجّه شده است و در این 60 توصیف و تعریف میتوان تمامیّت آنچه که در درون تصوّف وجود دارد را دریافت نمود. | در بخش عرفان و تصوّف غیر از تعریف لغوی و صوری صوفی و تصوّف، تعاریفی را از زبان عارفان نامی قدیم آورده که در خلال آن تعاریف چند تعریف و سخن هم از بایزید وجود دارد که از اهمّیّت خاصی برخوردار است. در همین بخش به دو نوع تعریف اشاره شده است، یکی تعاریف مستقیم که در این فصل به 30 تعریف از عارفان بزرگ توجّه کرده است که میتوان گفت در مجموع همه چیز را در تصوّف در بر میگیرد، در عین حال در فصل دیگر تعاریف را از دریچهی پاسخ به پرسشها مورد نظر قرار داده است که در این فصل نیز به 30 مورد دیگر توجّه شده است و در این 60 توصیف و تعریف میتوان تمامیّت آنچه که در درون تصوّف وجود دارد را دریافت نمود. |