۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'علامه مجلسى' به 'علامه مجلسى') |
جز (جایگزینی متن - 'بحار الأنوار' به 'بحار الأنوار') |
||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
بشر دائما در حال پيشرفت است و با ترتيب و تدوين يافتههاى پيشين به يافتههاى جديدى دست مىيابد. در موضوع روايات و احاديث وارده از اهلبيت(ع) مىبينيم كه اصول اربعمائه بهصورت كتب اربعه مدوّن مىشود و آنها نيز با همّت و پشتكار عالمى فرهيخته، ترتيب جديدى يافته و كتاب ارزشمند «وسائل الشيعة» به عالم دانش تقديم مىشود. | بشر دائما در حال پيشرفت است و با ترتيب و تدوين يافتههاى پيشين به يافتههاى جديدى دست مىيابد. در موضوع روايات و احاديث وارده از اهلبيت(ع) مىبينيم كه اصول اربعمائه بهصورت كتب اربعه مدوّن مىشود و آنها نيز با همّت و پشتكار عالمى فرهيخته، ترتيب جديدى يافته و كتاب ارزشمند «وسائل الشيعة» به عالم دانش تقديم مىشود. | ||
علامه محمّدباقر مجلسى پيشتاز حركتى است كه با تدوين مجموعه عظيمى از كتابها، دايرةالمعارف | علامه محمّدباقر مجلسى پيشتاز حركتى است كه با تدوين مجموعه عظيمى از كتابها، دايرةالمعارف «[[بحار الأنوار]]» را مىنگارد. بنابراين... اصل حركت، از قرنها پيش آغاز شده و لازم است اين كار سيرى رو به رشد داشته و همه آثار ارزشمند را در بر گيرد (ر.ك: همان، ص 91). | ||
كارهاى انجامگرفته در اثر حاضر، بهتفصيل در مقدّمه كتاب ذكر شده است. در اينجا نكات مهم و اساسى آن، كه دربردارنده ويژگىهاى مهم كتاب مىباشد، فهرستوار تقديم مىگردد: | كارهاى انجامگرفته در اثر حاضر، بهتفصيل در مقدّمه كتاب ذكر شده است. در اينجا نكات مهم و اساسى آن، كه دربردارنده ويژگىهاى مهم كتاب مىباشد، فهرستوار تقديم مىگردد: | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
الف)- «ترتيب الأمالي»، ترتيبى است بر اساس موضوعات مختلف. موضوعاتى كه حديثهاى اين كتابها بر اساس آن دستهبندى شده است، عبارتند از: عقل، علم و جهل، توحيد، عدل، موت، برزخ، معاد، بهشت و دوزخ، احتجاج، نبوّت عامّه، نبوّت خاصّه، تاريخ انبيا و اسلام و امم و ملوك، امامت، تاريخ امامان دوازدهگانه، حوادث و فتنههاى واقعشده پس از پيامبر(ص)، آنچه مرتبط به ملائكه و شياطين و جنّ و حيوانات است، خوردنىها و آشاميدنىها (كه موضوعات اخير در كتابى به نام «السماء و العالم» آمده است)، مكارم اخلاق و مساوى اخلاق، احكام معاشرت با ديگران، حقوقى كه مردم بر همديگر دارند، آداب و سنن، آداب سفر، مواعظ، نواهى و معاصى، ابواب گوناگون فقه و احكام مانند طهارت، جنائز، صلات، صوم، زكات، جهاد، خمس، حج، امر به معروف و نهى از منكر، قرآن و دعا، عقود و ايقاعات، قضايا و احكام، شهادات، جنايات، حدود، ديات و غير اينها از عنوانهاى گوناگون كه هركدام از اين عناوين، زيرمجموعههاى فراوانى دارد (ر.ك: همان، ص 92). | الف)- «ترتيب الأمالي»، ترتيبى است بر اساس موضوعات مختلف. موضوعاتى كه حديثهاى اين كتابها بر اساس آن دستهبندى شده است، عبارتند از: عقل، علم و جهل، توحيد، عدل، موت، برزخ، معاد، بهشت و دوزخ، احتجاج، نبوّت عامّه، نبوّت خاصّه، تاريخ انبيا و اسلام و امم و ملوك، امامت، تاريخ امامان دوازدهگانه، حوادث و فتنههاى واقعشده پس از پيامبر(ص)، آنچه مرتبط به ملائكه و شياطين و جنّ و حيوانات است، خوردنىها و آشاميدنىها (كه موضوعات اخير در كتابى به نام «السماء و العالم» آمده است)، مكارم اخلاق و مساوى اخلاق، احكام معاشرت با ديگران، حقوقى كه مردم بر همديگر دارند، آداب و سنن، آداب سفر، مواعظ، نواهى و معاصى، ابواب گوناگون فقه و احكام مانند طهارت، جنائز، صلات، صوم، زكات، جهاد، خمس، حج، امر به معروف و نهى از منكر، قرآن و دعا، عقود و ايقاعات، قضايا و احكام، شهادات، جنايات، حدود، ديات و غير اينها از عنوانهاى گوناگون كه هركدام از اين عناوين، زيرمجموعههاى فراوانى دارد (ر.ك: همان، ص 92). | ||
ب)- در اين ترتيب، بر اساس روش علاّمه مجلسى در | ب)- در اين ترتيب، بر اساس روش علاّمه مجلسى در «[[بحار الأنوار]]» و شيخ حرّ عاملى در «وسائل الشيعة» كار شده است، ولى مؤلّف، خود را در چارچوب روش آنها محصور نساخته؛ چراكه گاهى بابى جديد كه در آنها نيست افزوده شده است و گاهى نيز بابى كه در امالىها مطلبى در باره آن نبوده، حذف شده است (ر.ك: همان). | ||
ج)- در چينش احاديث، مراعات پيشين و پسين شده است و بر همين اساس، در هر باب، ابتدا احاديث امالى [[شيخ صدوق]]، سپس احاديث امالى شيخ مفيد و آنگاه احاديث شيخ طوسى آمده است. در مواردى كه هر سه كتاب يا دو تاى آن در حديثى از نظر سند و متن اتفاق دارند، ابتدا سند و متن پيشين آورده شده، آنگاه در ذيل آن به نقل كتاب دوم از اوّلى بسنده شده است. امّا در مواردى كه متن يكى بوده، ولى سندها اختلاف داشته، پس از آوردن متن و سند پيشين، سند دوم آورده شده و با آوردن كلمه «مثله» از تكرار متن خوددارى شده است و در مواردى كه اختلاف جزئى در متن بوده، به موارد اختلاف اشاره شده است و در صورتى كه اختلاف عبارتها فراوان بوده، متن بعدى نيز تكرار شده است (همان). | ج)- در چينش احاديث، مراعات پيشين و پسين شده است و بر همين اساس، در هر باب، ابتدا احاديث امالى [[شيخ صدوق]]، سپس احاديث امالى شيخ مفيد و آنگاه احاديث شيخ طوسى آمده است. در مواردى كه هر سه كتاب يا دو تاى آن در حديثى از نظر سند و متن اتفاق دارند، ابتدا سند و متن پيشين آورده شده، آنگاه در ذيل آن به نقل كتاب دوم از اوّلى بسنده شده است. امّا در مواردى كه متن يكى بوده، ولى سندها اختلاف داشته، پس از آوردن متن و سند پيشين، سند دوم آورده شده و با آوردن كلمه «مثله» از تكرار متن خوددارى شده است و در مواردى كه اختلاف جزئى در متن بوده، به موارد اختلاف اشاره شده است و در صورتى كه اختلاف عبارتها فراوان بوده، متن بعدى نيز تكرار شده است (همان). | ||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
ل)- اين كتاب، صرف ترتيب امالىهاى سهگانه نمىباشد، بلكه احاديث آن تخريج شده و براى هركدام، مصادر و سندهاى گوناگونى نقل شده است. گاهى يك حديث كوتاه كه از اهميّت بيشترى برخوردار بوده، چندين صفحه تخريج شده است؛ بهعنوان نمونه، براى حديثى كه پيرامون صلوات بر پيامبر(ص) و لزوم اضافه «آل» در صلوات بر آن حضرت مىباشد، بيش از پنج صفحه تخريج وجود دارد و يا حديثى كه در آن بهاختصار به خطبه فدكيّه حضرت زهرا(س) اشاره شده است، 25 مصدر جديد، در حدود چهار صفحه براى آن آمده است؛ البتّه همه تخريجها در پاورقى آورده شده است (ر.ك: همان، ص 94). | ل)- اين كتاب، صرف ترتيب امالىهاى سهگانه نمىباشد، بلكه احاديث آن تخريج شده و براى هركدام، مصادر و سندهاى گوناگونى نقل شده است. گاهى يك حديث كوتاه كه از اهميّت بيشترى برخوردار بوده، چندين صفحه تخريج شده است؛ بهعنوان نمونه، براى حديثى كه پيرامون صلوات بر پيامبر(ص) و لزوم اضافه «آل» در صلوات بر آن حضرت مىباشد، بيش از پنج صفحه تخريج وجود دارد و يا حديثى كه در آن بهاختصار به خطبه فدكيّه حضرت زهرا(س) اشاره شده است، 25 مصدر جديد، در حدود چهار صفحه براى آن آمده است؛ البتّه همه تخريجها در پاورقى آورده شده است (ر.ك: همان، ص 94). | ||
م)- در مواردى كه حديثى نياز به شرح داشته، يا لغتى بايد معنا مىشده است، در پاورقىهاى كتاب شرح شده است؛ البته در اين شرحها، از نوشتهها و شروح علماى سلف همچون [[علامه مجلسى]] در «مرآة العقول» و | م)- در مواردى كه حديثى نياز به شرح داشته، يا لغتى بايد معنا مىشده است، در پاورقىهاى كتاب شرح شده است؛ البته در اين شرحها، از نوشتهها و شروح علماى سلف همچون [[علامه مجلسى]] در «مرآة العقول» و «[[بحار الأنوار]]» استفاده شده است (همان). | ||
در پايان كتاب، يك سياهه كامل و جامع آمده است. با مراجعه به اين سياهه، مىتوان به هرگونه مطلبى كه احتمال وجود آن در اين كتاب داده مىشود، بهآسانى دست يافت (ر.ك: همان). | در پايان كتاب، يك سياهه كامل و جامع آمده است. با مراجعه به اين سياهه، مىتوان به هرگونه مطلبى كه احتمال وجود آن در اين كتاب داده مىشود، بهآسانى دست يافت (ر.ك: همان). |
ویرایش